Southampton Üniversitesi’nde görev yapan bilim insanları, insan genomunu “5D bellek kristali” adı verilen devrim niteliğindeki bir veri depolama formatında saklamayı başardı. Bu teknoloji, milyarlarca yıl boyunca varlığını sürdürebilecek bir veri depolama çözümü sunuyor. Southampton Üniversitesi Optoelektronik Araştırma Merkezi’nde (ORC) geliştirilen 5D bellek kristali, diğer veri depolama formatlarının aksine zamanla bozulmadan kalabiliyor. 360 terabayta kadar veri saklayabilen bu kristal, 1000°C’ye kadar yüksek sıcaklıklara ve aşırı koşullara dayanabiliyor.
Bu kristal, kimyasal ve termal açıdan en dayanıklı malzemelerden biri olan kuvars ile eşdeğer bir yapıya sahip. Kozmik radyasyona, aşırı sıcaklıklara ve fiziksel darbelere karşı direnç gösteren kristal, doğrudan 10 tonluk bir kuvvetin altında bile değişmeden kalabiliyor. Peki nasıl çalışıyor? Femtosaniye lazerler kullanılarak, veriler kristalin içine üç boyutlu bir ızgara şeklinde yazdırılıyor. Kristalin farklı katmanları ve ışığın polarizasyonu gibi ek boyutlar sayesinde aynı noktaya çok daha fazla veri sığdırılabiliyor. Bu sayede küçük bir kristal parçası, terabaytlarca bilgiyi depolayabiliyor.
Sonsuzluğun anahtarı
Kristalin sunduğu dayanıklılık ve uzun ömür, sadece insanlığı değil, aynı zamanda nesli tükenme tehlikesi altında olan bitki ve hayvan türlerini de gelecekte yeniden hayata döndürme potansiyeli taşıyor. Southampton ekibi, bu kristalin içinde insan genomunu başarıyla depoladı. İnsan genomu üzerindeki yaklaşık üç milyar harf, her bir harfin doğru pozisyonda olduğundan emin olmak için 150 kez dizilendi. Her ne kadar bugün sadece genetik bilgiyi kullanarak karmaşık canlıları sentetik olarak üretmek mümkün olmasa da bu adımlar büyük önem taşıyor. Öte yandan insan genomunun kaydedildiği kristal, Avusturya’nın Hallstatt bölgesindeki bir tuz mağarasında yer alan “İnsanlığın Hafızası” adlı özel bir zaman kapsülünde saklanıyor. Kristalin içindeki verilerin gelecekte insanlıktan sonra var olacak zeki bir tür veya makineler tarafından keşfedilme ihtimaline karşı, içindeki bilgilerin nasıl kullanılacağını gösteren görsel ipuçları da kristale işlenmiş durumda. Kristal üzerinde, DNA molekülünün dört bazı (adenin, sitozin, guanin ve timin) ve bu bazların moleküler yapıları ile birlikte, genlerin kromozomlarda nasıl konumlandığına dair bilgiler de yer alıyor.