Hamide HANGÜL
Kredi cephesinde işler karıştı. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre, seçim öncesinde, Merkez Bankası’nın sözlü talimatı sonrasında kamu bankalarının 250 bin lira ile konut kredilerini sınırlaması sonrasında çoğu özel bankanın konut, taşıt, ticari ve ihtiyaç kredilerini karşılama noktasında 29 Mayıs’a kadar adeta frene bastığı öğrenildi.
Konut kredisinde faiz oranının yüzde 4’lere yükseldiği; ticari, taşıt ve ihtiyaç kredilerinde de 3-3,5 arasında seyrettiği görülürken, söz konusu oranlarda seçim sonrasında yeni fiyatlamalara gidilebileceği de belirtiliyor. Bankacılık sektöründe, 14 Mayıs seçimleri öncesinde gelen yeni düzenlemeyle ihtiyaç kredilerinde 70 bin lira, konut kredilerinde 250 bin lira sınırlama getirilmişti.
Bu arada Merkez Bankası’nın önceki gün bazı ihtiyaç kredilerinde menkul kıymet tesisi kararı almasıyla birlikte, birçok özel banka da kredi kartından nakit avans çekiminden, bireysele kadar tüm kredi taleplerini yeniden düzenledi. Görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları, regülasyon sonrasında çoğu bankanın kredi kartına nakit avansı kapattığını açıkladı.
DÜNYA’nın ulaştığı sektör temsilcileri, ikinci tur seçimleri sonrasında yeni hükümetin nasıl bir ekonomi politikası izleyeceğinin bilinmediğine dikkat çekti. Sektör kaynakları, “Bu nedenle krediler tarafında ‘bekle gör’ durumu var. Şu anda konut, ticari, taşıt kredilerinde, hepsinde bir duraksama söz konusu. Acil ihtiyaçlar için yardımcı olunuyor ancak, genelde durduruluyor. Bireysel kredilerde faiz oranları bugün 3-3,5’lara çıktı, yani yıllık yüzde 40’lara dayandı” dedi.
Bankacılar, regüasyonla bankalara nisan-mayıs dönemi için kredi büyümesinde yüzde 3’ü geçilmemesi yönünde kararın bildirildiği, söz konusu sınırın aşılması halinde ilave yüklerin geldiğine işaret ederek, “Dolayısıyla o da bankalar için önemli bir konu. Özellikle böyle enflasyonist bir ortamda” dedi. Bankacılık kaynakları, söz konusu regülasyon nedeniyle bankaların kredi talebinde ağır kalmaya başladığına işaret etti.
Konut kredileri yoğun talep
Bir başka bankacılık sektör temsilcisi, konut başta olmak üzere ihtiyaç kredilerinde seçimin hemen ertesi günü olan 29 Mayıs’a kadar olan kredi taleplerinin ertelendiğini, özellikle konut kredilerinde çok başvuru olduğunu ancak, çıkmadığını vurgulayarak, “Faiz oranı şu anda 4’lere yükseldi. Neredeyse tüm bankalarda öyle. Limitler, fiyatlamalar değişecek. Seçimlerden sonra kredilerde bir ertelenmiş talep görebiliriz” dedi.
İnsanlar yıllarca ucuz krediyle döviz aldı
Görüşlerine başvurduğumuz bir reel sektör temsilcisi ise, “İnsanlar yıllarca bu ucuz kredilerle döviz aldı. Şimdi acil ticari kredilerle, sadece acil ihtiyaçlar karşılanabiliyor. O da zor durumda kalırsa, hemen ödemesi varsa ve bunları belgelerse” ifadelerini kullandı.
Bu ortamda ticari banka müşterilerinin acil ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağına yönelik bir soru üzerine bankacılık çevreleri, “Ticari bir firmaysa ve acil ihtiyacı varsa yardımcı olunuyor. Örneğin, banka müşterisinin yarın çeki, ödemeleri vardır. O müşteri çekini, faturalarını, ödemelerini beyan ederse yardımcı olunuyor. O durumdaki müşterilerin ihtiyaçları bir şekilde çözülüyor” denildi.
Kredi kartına nakit avans kapandı
Merkez Bankası, 16 Mayıs’ta yayımladığı yeni regülasyonla ihtiyaç kredilerinde menkul kıymet zorunluluğu getirmişti. Bu kapsamda Merkez Bankası, kredi kartı belirli bir limitin üzerinde olanlar için kredi kartı vasıtasıyla yapılan nakit çekim ve kuyum harcamalarının kredi türüne yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasını kararlaştırmıştı. Bankacılık kaynakları, “Tüketiciler bu nakit avansla ihtiyacını karşılıyordu. Kredi kartından nakit avans çekiyordu. 1,36 faiz oranıyla. Menkul kıymet zorunluluğuyla birlikte çoğu banka, pazartesi gününden itibaren kredi kartından nakit avansı kapattı” dedi.
Sektör temsilcileri, bir ay öncesinde herkesin faiz oranı düşük olduğu için yüzde 1,36’dan kredi kartından nakit avans kullandığını belirterek, söz konusu durumun bankaların zararına bir durum olduğuna işaret etti. Bankacılık sektörüne göre, talep enflasyonu kısılmaya çalışılıyor.