Ürolojide Lazer(Laser) Kullanımı
Lazer (LASER) Nedir?: Lazer yada Laser kelimesi, “Light Amplification of Stimulated
Emission of Radiation-LASER” teriminin Türkçe kısaltmasıdır. Lazer cihazları; günümüzde,
teknolojik ilerlemeler sayesinde başta iyi huylu prostat büyümesi, böbrek ve idrar yolları
taşlarının kırılmasında-tedavisinde olmak üzere; mesane ve üst idrar yolları tümörlerinin
endoskopik olarak temizlenmesi(rezeksiyonu) ve evrelemesinde, ve diğer birçok ürolojik
hastalıkta kullanılan bir başarılı bir yöntem olabilir.Lazer, kesme, kanı durdurma(koagülasyon) ve
buharlaştırma(vaporizasyon) fonksiyonunu eş zamanlı olarak gerçekleştirebilmesinin yanında
ödem, sertleşme ve darlık riskini de büyük oranda azaltabilir.
Günümüzde Ürolojik cerrahide bugüne kadar kullanılan lazer türleri:
- Karbondioksit-CO2 Lazer, artık fazla kullanılmamaktadır
- Neodymium:Yttrium-Aluminum-Garnet (Nd:YAG),
- Holmium:Yttrium-Aluminum-Garnet (Ho:YAG), Holmium Lazer
- Thulium lazer
- Potasyum-Titanil-Fosfat (KTP): Greenlight
Holmium Lazer ile Prostat Ameliyatı: HoLEP
HOLEP nedir? : HoLEP, Holmium lazer ile yapılan prostat ameliyatını ifade etmektedir.
Holmium lazer dokuda ve böbrek taşında oldukça iyi bir şekilde emilir ve etkin bir şekilde
kullanıma olanak verir. Holmium lazer cihazı hem taş kırmada kullanılırken, hem de özellikle
prostat ve diğer dokularda eş zamanlı kesme, kanama kontrolü ve buharlaştırma amacıyla
kullanılır.
Holmium lazerin diğer lazerlerden en önemli farkı uygulanan dokuya yıkıcı/yakıcı etkisinin
çok derin olmamasıdır(0.40 mm). Prostata uygulandığında etki derinliği birden bire artmaz,
prostatın kapsülünü geçmez. Holmium lazerin bu özelliği nedeniyle rahatlıkla prostatın
kapsülü ile büyümüş prostat dokusu arasından kolaylıkla sıyırma işlemi yapılabilir, yani
enükleasyon yapılabilir. HoLEP’le prostat ameliyatı tamda bu işlemi ifade eder.
HoLEP ile Prostat Ameliyatı Nasıl Yapılır?
İşlem hastane şartlarında, genel veya lokal anestezi (spinal), penisdeki dış idrar deliğinden
kameralı endoskopik bir aletle girilir, prostat dokusu, idrar kanalı, idrarı kontrol eden yani
idrar tutmamızı sağlayan kapağın (sfinkter) incelenmesi ve ardında mesaneye ilerleterek
mesanenin içi başka bir problem (tümör, taş vs) olup olmadığını kontrol ile başlar. Takiben
prostat Holmium lazer probu ile idrar tutmamızı sağlayan kapak-sfinkter korunarak belli
noktalardan prostat lobları kendi kapsülünden gerisin geriye mesaneye doğru sıyrılarak 2-3
parça halinde mesaneye bırakılır, kanayan yerler yine Holmium lazer probu ile yakılır.
Mesane içine bırakılan prostat parçaları morselatör denen özel bir cihazla parçalanır ve
vakumlanarak dışarı alınır. İçeride parça olmadığından emin olduktan ve kanama
kontrolünden sonra idrar sondası konularak işleme son verilir. Çıkarılan doku incelenmek
üzere patolojiye gönderilir, yani bazı lazer ameliyatlarının aksine Holep ameliyatında
prostatın tümüyle dışarı alınmakta ve patolojide inceleme olanağı olmakta, eğer kanser
çıkarsa ona göre ek tedavi verilmelidir.
HoLEP ameliyatından sonra hastanede kaç gün kalınır, İdrar sondası ne zaman
alınır?:
HoLEP ile prostat ameliyatı sonrası 1-2 gün sonra idrar sondası çekilip hasta taburcu
edilir.
HoLEP Ameliyatı Erkekliği Etkiler mi?
Lazerle yapılan iyi huylu prostat büyümesi ameliyatlarında thulium lazer enerjisinin daha az
doku derinliğine ulaşması nedeniyle sertleşmeyi sağlayan sinirlere zarar vermemektedir.
Holep’e göre lazer enerjisinin etki derinliği nispeten daha azdır(0.40 mm), bu yönüyle
avantajlı sayılabilir. Sonuç olarak HoLEP Ameliyatı erkekliğe yani cinsel
fonksiyonlara zarar vermemektedir. Ancak prostat ameliyatlarında olduğu gibi Holep de meni
geri kaçmasını engelleyen alan alındığı için orgazm anında meni geriye doğru mesaneye
kaçar ve daha sonra idrarla beraber dışarı atılır(retrograd ejakülasyon). Bu durumun hastaya
bir zararı yoktur.
Hastalar ameliyattan sonra şu sorunlar olabilir:
- Geçici kanamalar olabilir, kanı sulandırıcı ilaç kesilmiş hastalarda ise tekrar
başlanması bir müddet ertelenebilir. - Geçici idrar yaparken yanma ve ağrı: zaman geçtikçe bu şikayetler etkisini kaybeder,
bir kaç hafta sürebilir. - İlk haftalarda hafif idrar kaçırma, bu hastalarda idrar tutma jimnastiği (kegel egzersizi)
önerilebilir. - Ameliyat sonrası idrar yolları enfeksiyonu, antibiyotik tedavisi uygulanabilir, bol su önerilir.
İdrar yapamama yani geçici idrar tıkanması olabilir,1-2 gün idrar sondası gerekebilir.
Uzun dönemde prostatın tekrar büyüyüp idrar yolunu tıkaması teorik olarak mümkün
ancak pratikte pek görülmemektedir.
Holep ile Alınan Sonuçlar:
HoLEP ile diğer prostat ameliyatları türleri ile alınan iyileşme sonuçları karşılaştırıldığında;
işeme hızı ve prostat belirtilerinde ki düzelme aynıdır. Bunun yanında hastanede kalış süresi
ve sonda kalış süresi HOLEP’te ortalama bir gün daha kısadır. Ancak halen klasik kalapı
prostat ameliyatı olan TUR-P, en ideal cerrahi tedavi olma özelliğine devam ettirmektedir.
Hastalar tercih yaparken bu veriler sunulur, hasta ve cerrahın ortak kararı ile ameliyat
yöntemine karar verilmelidir.
Thulium Lazer ile Prostat Ameliyatı: ThuLEP
ThuLEP Nedir? ThuFLEP Nedir?:ThuLEP Thulium lazerin Holep gibi prostat ameliyatında
kullanımını ifade eder. Esasen isimleri farklı olsa da Holmium ve Thulium lazer ile yapılan
ameliyatlar ikisinde de amaç prostatın açık ameliyattaki gibi kapsülden tümüyle sıyrılması ve
sonra morselatör denilen cihazla sıyrılan prostatın kıyma şeklinde parçalanarak idrar
kanalından çıkarılma işlemidir. HoLEP ameliyatında Holmium lazer, ThuLEP ameliyatında ise
Thulium lazer kullanılmaktadır. Thulium lazer cihazı Holmium lazerde olduğu gibi hem taş
kırmada kullanılırken, hem de özellikle prostat ve diğer dokularda eş zamanlı kesme,
kanama kontrolü ve buharlaştırma amacıyla kullanılmaktadır.
Holmium lazerler darbeli lazerlerdir; thulium lazerler devamlı-analog etki eden lazerlerdir.
Thulium lazer, holmiumun lazerinin aksine bıçak benzeri bir etki yapmaktadır.Her iki lazer
enerjisi ile yapılan işlemler birbirine benzemekle birlikte ThuLEP lazerin daha iyi kesici gücü
ve daha az doku derinliğine ulaşması söz konusudur.ThuLEP yada ThuFLEP tekniği, halen
kullanılmakta olan HOLEP’te teknolojisine göre yan etkileri ve dokudaki bozulmaların daha
az olması, daha iyi kanama kontrolü olanağı sağlaması gibi önemli sayılabilecek avantajları
olabilir.
En güncel teknoloji olan ThuLEP yada ThuFLEP (Thulium Fiber Lazer) teknolojisi, İyi huylu
prostat büyümesi (BPH) tedavisinde, mesane tümörlerinin endoskopik rezeksiyonu ve
evrelemesinde, üst üriner sistem tümörlerinin rezeksiyonu ve evrelemesinde
kullanılmaktadır.
ThuLEP hangi hastalara yapılır?
- Prostat ameliyatı düşünülen her hastaya yapılabilir.
- Prostatın büyüklüğüne bakılmaksızın her büyüklükteki prostata uygulanabilir.
- Ayrıca mesane taşı varsaaynı seansda o da temizlenebilir.
- Devamlı sonda taşımak zorunda kalan hastalara yapılabilir.
- Kan sulandırıcı tedavisi alan hastalara da uygulanabilir.
ThuLEP ile Prostat Ameliyatı Nasıl Yapılır?
HoLEP ve ThuLEP esas olarak kullanılan aletler ve teknik ekipman neredeyse birebir aynıdır,
tek fark kullanılan lazer cihazıdır. HoLEP ameliyatında Holmium lazer, ThuLEP ameliyatında
ise Thulium lazer kullanılmaktadır.
İşlem hastane şartlarında, genel veya lokal anestezi (spinal), penisdeki dış idrar deliğinden
endoskopik aletle girilir, prostat dokusu, idrar kanalı, idrarı kontrol eden yani idrar tutmamızı
sağlayan kapağın (sfinkter) incelenmesi ve ardında mesaneye ilerleterek mesanenin içi
başka bir problem (tümör, taş vs) olup olmadığını kontrol ile başlar. Takiben prostat Thulium
lazer probu ile idrar tutmamızı sağlayan kapak-sfinkter korunarak belli noktalardan prostat
lobları kendi kapsülünden gerisin geriye mesaneye doğru sıyrılarak 2-3 parça halinde
mesaneye bırakılır, kanayan yerler yine Thulium lazer probu ile yakılır. Mesane içine
bırakılan prostat parçaları morselatör denen özel bir cihazla parçalanır ve vakumlanarak
dışarı alınır. İçeride parça olmadığından emin olduktan ve kanama kontrolünden sonra idrar
sondası konularak işleme son verilir. Çıkarılan doku incelenmek üzere patolojiye gönderilir,
yani bazı lazer ameliyatlarının aksine Holep ve Thulep ameliyatında prostatın tümüyle dışarı
alınmakta ve patolojide inceleme olanağı olmakta, eğer kanser çıkarsa ona göre ek tedavi
verilmelidir.
ThuLEP ameliyatından sonra hastanede kaç gün kalınır, İdrar sondası ne zaman alınır?:
ThuLEP ile prostat ameliyatı sonrası 1-2 gün sonra idrar sondası çekilip hasta taburcu edilir.
ThuLEP Ameliyatı Erkekliği Etkiler mi?
Lazerle yapılan iyi huylu prostat büyümesi ameliyatlarında thulium lazer enerjisinin daha az
doku derinliğine ulaşması nedeniyle sertleşmeyi sağlayan sinirlere zarar vermemektedir.
Holep’e göre lazer enerjisinin etki derinliği nispeten daha azdır(0.25 mm), bu yönüyle
avantajlı sayılabilir. Sonuç olarak ThuLEP Ameliyatı erkekliğe yani cinsel fonksiyonlara zarar
vermemektedir. Ancak prostat ameliyatlarında olduğu gibi Holep de de Thulep de de meni
geri kaçmasını engelleyen alan alındığı için orgazm anında meni geriye doğru mesaneye
kaçar ve daha sonra idrarla beraber dışarı atılır(retrograd ejakülasyon). Bu durumun hastaya
bir zararı yoktur.
Hastalar ameliyattan sonra şu sorunlar olabilir:
- Geçici kanamalar olabilir, kanı sulandırıcı ilaç kesilmiş hastalarda ise tekrar
başlanması bir müddet ertelenebilir. - Geçici idrar yaparken yanma ve ağrı: zaman geçtikçe bu şikayetler etkisini kaybeder,
bir kaç hafta sürebilir. - İlk haftalarda hafif idrar kaçırma, bu hastalarda idrar tutma jimnastiği (kegel egzersizi)
önerilebilir. - Ameliyat sonrası idrar yolları enfeksiyonu, antibiyotik tedavisi uygulanabilir, bol su önerilir.
- İdrar yapamama yani geçici idrar tıkanması olabilir,1-2 gün idrar sondası gerekebilir.
- Uzun dönemde prostatın tekrar büyüyüp idrar yolunu tıkaması teorik olarak mümkün
ancak pratikte pek görülmemektedir.
Hastalar normal günlük yaşama ne zaman dönebilir?: Hastalar 1-2 hafta için de iş
hayatına dönebilir, 4 hafta sonra cinsellikten uzak durması önerilir. İlk cinsel temas da
idrarda-menide kanama görülebilir.
GreenLight Lazer ile Prostat Ameliyatı: GreenLight
GreenLight lazer yöntemi nedir?: GreenLight lazer yöntemi; iyi huylu prostat büyümesinin
cerrahi tedavisinde kullanılan, prostatın büyümüş kısımlarının greenlight lazer enerjisiyle
buharlaştırılması olarak bilinmektedir. GreenLight, bir lazer tedavisidir ve yüksek güçlü lazer
enerjisi kullanılarak prostat dokularının buharlaştırılıp yok edilmesi amaçlanmaktadır.
Hastaların çoğu aynı gün içerisinde ya da ertesi gün taburcu edilmekte ve 1-2 hafta
içerisinde normal günlük yaşamına dönebilmektedir. Kolay uygulanabilirliği, kanamanın az
olması ve hastanede kalma süresinin daha az olması bazı özel hasta grupları için tercih
nedeni olabilir. Greenlight denmesinin nedeni lazerin yaydığı ışının yeşil renkli olmasından
kaynaklanır.
GreenLight lazer yöntemi ile alınan sonuçlar; diğer yöntemler yapılan ameliyatın sonuçları ile
karşılaştırıldığında eğer bazı özel hasta grupları dikkate alındığında sonuçlar birbirine
benzerdir, ancak yinede greenlight prostatektomi herkese ve her prostata uygulanacak
standart bir tedavi metodu değildir, uluslararası kılavuzlarda prostat ameliyatı için sadece
halihazırda kullanılan bir yöntem olarak geçmektedir, birinci planda önerilen bir yöndem
değildir.
GreenLight Lazer ile Prostat Ameliyatı Nasıl Yapılır?
İşlem hastane şartlarında, genel veya lokal anestezi (spinal), penisdeki dış idrar deliğinden
kameralı endoskopik bir aletle girilir, prostat dokusu, idrar kanalı, idrarı kontrol eden yani
idrar tutmamızı sağlayan kapağın (sfinkter) incelenmesi ve ardında mesaneye ilerleterek
mesanenin içi başka bir problem (tümör, taş vs) olup olmadığını kontrol ile başlar.
Sonrasında endoskop içinden ilerletilen greenlight lazer probu ile büyümüş prostat lobları
yeterli ve istenilen ölçüde buharlaştırılır ve rahat idrar yapılabilecek kadar bir alan oluşturulur,
prostat tarafından oluşturulan tıkanıklık giderilir. Ancak bu yöntemde dışarı doku
alınmadığından patolojik inceleme yapılmamaktadır, bu yüzden ameliyat öncesi hastada
prostat kanseri olmadığını diğer yöntemlerle ekarte edilmiş olması gereklidir.
GreenLight operasyonunun avantajları nelerdir?
- GreenLight lazer yöntemi prostat ameliyatları içerisinde en güvenli yöntemlerden
biridir. GreenLight lazerle prostat ameliyatı işlemi sadece buharlaştırılarak ortadan
kaldırılmak istenen bölgeyle sınırlıdır, bu da diğer prostat ameliyatlarında görülen
yan etkiler görülmez. - Kansız bir ameliyattır. Kan kaybı yok denilecek az olan bir ameliyattır. Kan sulandırıcı tedavi alan hastalarda uygulanabilmektedir.
- Hastaların bu işlem için hastanede yatış süresi ortalama bir gündür, aynı gün veya
işlemden bir gün sonra taburcu edilir. - Ameliyattan sonra 12-24 saat içerisinde hastanın sondası çıkarılmaktadır. Bir haftada
günlük normal yaşama dönebilmektedir. - Kanama, erkeklik kaybı, meni boşalmaması, idrar kaçırma gibi istenmeyen
komplikasyonlar diğer yöntemlere nazaran daha azdır.