Kategori: Yaşam

“Yaşam” kategorisi, genel yaşam konularını kapsayan bir kategoridir ve birçok farklı alt kategoriyi içerebilir. Bu kategoride, günlük yaşam, ev, aile, ilişkiler, sağlıklı yaşam, güzellik, moda, kişisel gelişim, hobiler, evcil hayvanlar, çevre, doğa gibi konular yer alabilir. “Yaşam” kategorisine dair örnek alt kategoriler aşağıdaki gibi olabilir:

Sağlıklı Yaşam: Beslenme, egzersiz, spor, uyku, stres yönetimi, zihinsel sağlık, sağlıklı yaşlanma, hastalık önleme gibi konular, sağlıklı yaşam ile ilgili güncel bilgiler, öneriler, pratik ipuçları hakkında içerikler sunulabilir.

Moda ve Güzellik: Moda trendleri, giyim, aksesuarlar, makyaj, cilt bakımı, saç bakımı, güzellik ipuçları, stil rehberleri, moda ve güzellik endüstrisindeki gelişmeler, marka incelemeleri gibi konular, moda ve güzellik ile ilgili içerikler sunulabilir.

Ev ve Dekorasyon: Ev tasarımı, dekorasyon fikirleri, iç mekan tasarımı, mobilya, aydınlatma, ev organizasyonu, temizlik ipuçları, bahçe düzenlemesi gibi konular, ev ve dekorasyon trendleri, pratik çözümler, dekorasyon fikirleri hakkında içerikler sunulabilir.

Aile ve İlişkiler: Evlilik, ebeveynlik, çocuk bakımı, aile ilişkileri, aile planlaması, ilişki sorunları, iletişim becerileri, aile hayatını dengeleme gibi konular, aile ve ilişkiler hakkında içerikler sunulabilir.

Hobiler ve Eğlence: Hobiler, el sanatları, spor, müzik, film, dizi, oyun, seyahat, tatil planlama, etkinlik önerileri, eğlenceli aktiviteler gibi konular, hobiler ve eğlence hakkında içerikler sunulabilir.

Evcil Hayvanlar: Köpekler, kediler, kuşlar, akvaryum balıkları, küçük hayvanlar gibi evcil hayvanlarla ilgili bakım, beslenme, sağlık, eğitim, evcil hayvan sahiplenme gibi konular, evcil hayvanlar hakkında içerikler sunulabilir.

Çevre ve Doğa: Doğal yaşam, doğa koruma, sürdürülebilirlik, çevre sorunları, geri dönüşüm, doğa gezileri, doğa sporları gibi konular, çevre ve doğa hakkında içerikler sunulabilir.

Robbie Williams: Kedi olmak bi’ harika!

Robbie Williams söylüyor: Kedi olmak bi’ harika! Nestlé’nin afacan kedisi Felix ve Robbie Williams, ‘Kedi Olmak Bi’ Harika’ kampanyasında bir arada.

Nestlé Purina PetCare’nin afacan kedisi Felix ve dünyaca ünlü müzisyen Robbie Williams, dünyadaki tüm patili dostlar için “Kedi Olmak Bi’ Harika” kampanyasında bir araya geldi.

Purina’nın heyecanlı dostu Felix ile Robbie Williams bir araya gelerek, “Kedi Olmak Bi’ Harika” dedi. İkiliyi bir araya getiren reklam filmi, Marco Grandia imzasını taşıyor.

Williams’ın “Kedinizi Bir Star Gibi Besleyin” dediği Purina’nın yeni kampanyasında, Felix’in kedilerin hem kendini star gibi hissedeceği hem de yemek zamanlarında “Kedi Olmak Bi’ Harika” dediğine vurgu yapılıyor.

“Uzun süredir kedi hayranıyım”

İş birliği kapsamında hayata geçirilen yeni şarkı, It’s Great to Be a Cathakkında konuşan şarkıcı Robbie Williams: “Felix’in yeni sesi olduğum için çok mutluyum çünkü uzun zamandır kedilerin hayranıyım ve bu sürede birçok kedi sahiplendim. It’s Great to Be a Cat, müziği, sözleri ve melodileri ile kesinlikle akılda kalan keyifli bir şarkı. Onları yakından tanıyan sıkı bir hayvansever olarak söyleyebilirim ki kedi olmak harika’’ dedi.

Felix ve dostlarının yaşamına odaklanırken, evcil hayvanlar ile sahipleri arasındaki özel bağa da gönderme yapan yeni şarkı, Felix’in resmi sitesinden dinlenebiliyor. 25’in üzerinde Avrupa ülkesinde aynı anda yayınlanan film, eş zamanlı olarak Felix’in resmi Meta, TikTok, YouTube sayfalarında da yayında.

İLGİLİ HABERLERİMİZ:

Merhaba arkadaşlar, bugün sizlere Prizmabet adlı bir bahis sitesinden bahsedeceğim. Prizmabet, Betconstruct altyapısı ile üyelerine kaliteli hizmetler veren ve ülkemizin önde gelen bahis sitelerinden bir tanesidir. 2009 yılında kurulan Prizmabet, lisanslı, güvenilir ve avantajlı bir site olarak dikkat çekmektedir. Prizmabet’te spor bahisleri, canlı bahisler, casino, canlı casino, slot oyunları, sanal sporlar ve daha pek çok seçenek bulabilirsiniz. Prizmabet’te oyun oynamak için aradığınız ortamı fazlası ile bulacaksınız.

Prizmabet’in en önemli özelliklerinden biri de Prizmabet TV kanalıdır. Bu kanal sayesinde bahis sitesinde bulunan müsabakaları üyeler bir ücrete katlanmadan istedikleri zaman takip edebiliyor. Böylece hem heyecanlı hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabiliyorsunuz. Prizmabet TV kanalında futbol, basketbol, tenis, voleybol gibi popüler spor dallarının yanı sıra daha az bilinen sporlara da yer verilmektedir. Prizmabet TV kanalını kullanmak için sadece siteye üye olmanız ve yatırım yapmanız yeterlidir.

Prizmabet ayrıca üyelerine bol miktarda bonus ve promosyon da sunmaktadır. Prizmabet’te ilk üyelik bonusu olarak 100 TL deneme bonusu alabilirsiniz. Bunun yanında yatırım bonusları, kayıp bonusları, arkadaş davet bonusu, doğum günü bonusu gibi farklı bonuslar da mevcuttur. Prizmabet bonusları sayesinde daha fazla oyun oynayabilir ve kazancınızı artırabilirsiniz. Prizmabet bonuslarının çevrim şartları da oldukça makul seviyededir.

Prizmabet para yatırma ve çekme işlemleri konusunda da üyelerine kolaylık sağlamaktadır. Prizmabet’te banka havalesi, kredi kartı, papara, cepbank, QR kod, bitcoin gibi farklı yöntemlerle para yatırabilir ve çekebilirsiniz. Para yatırma ve çekme işlemleri 7/24 yapılabilmekte ve kısa sürede hesaplara yansımaktadır. Prizmabet para yatırma ve çekme işlemlerinde herhangi bir komisyon veya kesinti de yapmamaktadır.

Prizmabet müşteri hizmetleri de üyelerine 7/24 canlı destek hizmeti sağlamaktadır. Prizmabet canlı destek ekibi sayesinde site ile ilgili her türlü soru, sorun veya önerinizi iletebilir ve anında çözüm bulabilirsiniz. Prizmabet canlı destek ekibi profesyonel, güler yüzlü ve yardımseverdir.

Sonuç olarak, Prizmabet ülkemizin en iyi bahis sitelerinden biri olarak gösterilebilir. Prizmabet’te hem eğlenceli hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabilirsiniz. Prizmabet’e üye olmak için güncel giriş adresini web sitemizden bulabilirsiniz. Prizmabet’e girmek için tıklayınız! Prizmabet’e katıldığınıza pişman olmayacaksınız!

31. Koza Genç Moda Tasarımcıları Yarışması birincisi belli oldu!

31. Koza Genç Moda Tasarımcıları Yarışması’nın kazananları açıklandı. Birinci, defile izleyicilerinin de hayranlıkla izlediği Muhammed İloğlu oldu.

Moda dünyasına genç tasarımcılar kazandırmak amacıyla İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) tarafından düzenlenen 31. Koza Genç Moda Tasarımcıları Yarışması’nın ödülleri Raffles Hotel’de gerçekleşen özel gala gecesiyle sahiplerini buldu.

Koza Genç Moda Tasarımcıları Yarışması bu yıl da moda tasarımı alanında kariyerine yön vermek isteyen genç tasarımcıları sektörün ve cemiyet dünyasının önde gelen isimleriyle buluşturdu.

Özlem Kaya ve Nihan Peker mentorluğunda yarışmaya hazırlanan finalistler, uzun ve heyecanlı bir hazırlık sürecinin ardından gala gecesinde gerçekleşen defile ile koleksiyonlarını sergiledi.

Dev jüri kadrosu!

Yarışmanın jüri üyeleri arasında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tekstil ve Moda Tasarımı Bölüm Başkanı Kemal Can, Marmara Üniversitesi Tekstil ve Moda Tasarımı Öğretim Üyesi Vildan Tok Dereci ve Yeditepe Üniversitesi Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü Başkanı Müşerref Zeytinoğlu’nun yanı sıra, İstanbul Moda Akademisi Direktörü Cemal Bayazıt, Modacı Hakan Yıldırım, Şansım Adalı, gibi isimler ve Nocturne, Mavi Jeans ve Beymen gibi markaların tasarım direktörleri bulunuyordu.

Dev jüri kadrosunun karşısında, gala gecesinde koleksiyonlarını sergileyen 10 finalist; Bahadır Esmer, Damla Çarkçı, Elara Esmer, Mahmut Danışan, Muhammed İloğlu, Onur Gerçekçi, Reyhan Eroğlu, Sevda Kanalcı, Sude Sakız ve Zeynep Sude Kuriş oldu.

Hem izleyicilerin hem de jürinin birincisi: Loser Lover!

Defile sonrasında gerçekleşen ödül töreninde “Loser Lover” koleksiyonuyla Muhammed İloğlu birincilik ödülünün sahibi oldu.

İkincilik ödülünü “Memento Mori” koleksiyonuyla Damla Çarkçı kazanırken, üçüncülük ödülünü ise “Dystonic Poetry” koleksiyonuyla Elara Esmer kazandı.

Yarışmanın birincisi 100.000 TL, ikincisi 75.000 TL ve üçüncüsü 50.000 TL para ödülünün yanı sıra bir yıllık yurt içi İngilizce eğitim desteği kazandı.

Tüm finalistler uluslarası alanda desteklenecek

Finale kalan 10 finalist ise İstanbul Moda Akademisi eğitim ödülü, uluslararası bir fuar ziyaret hakkı, PR ve tanıtım ödülleri ve Moda Tasarımcıları Derneği’ne bir yıllık üyelik hakkı kazandı.

Jüri Başkanlığını İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçılar Birliği (İHKİB) Etkinlikler Komite Başkanı Nejdet Ayaydın’ın yaptığı yarışmanın jüri üyeleri çok zengindi.

31. Koza Genç Moda Tasarımcıları Yarışması jüri üyeleri

İnsan İnovasyon Tasarımcısı Arzu Kaprol
İHKİB Yönetim Kurulu Üyesi Barış Eraslan
Moda Tasarımcıları Derneği Eş Başkanı Belma Özdemir
Uluslararası Hazır Giyim Federasyonu Başkanı Cem Altan
İstanbul Moda Akademisi Direktörü Cemal Bayazıt
Nocturne Marka Tasarım Direktörü Evrim Batur
Mavi Jeans Tasarım Direktörü Güney Oktar
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tekstil ve Moda Tasarımı Bölüm Başkanı Kemal Can
Yeditepe Üniversitesi Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü Başkanı Müşerref Zeytinoğlu
Marmara Üniversitesi Tekstil ve Moda Tasarımı Öğretim Üyesi Vildan Tok Dereci
LCWaikiki Teknik Estetik Tasarım Direktörü Yeşim Bağrışen
Moda Tasarımcısı Giray Sepin
Moda Tasarımcısı Hakan Yıldırım (HAKAAN YILDIRIM)
Moda Tasarımcısı Hatiçe Gökçe
Moda Tasarımcısı Murat Türkili (Beymen)
Modacı Özgür Masur
Modacı Şansım Adalı (Sudi Etuz)
Moda Tasarımcısı Gülşah Saraçoğlu
Moda Editörü Kaner Kıvanç
Stil Danışmanı Oğuz Erel

İLGİLİ HABERLERİMİZ:

Inspiration x İstanbul için geri sayım başladı

11-12 Ekim tarihlerindeki “Inspiration x İstanbul”, “Şimdi ve Gelecek” temasıyla dekorasyon ve mimari dünyasının temsilcilerini bir araya topluyor.

Tasarım, dekorasyon ve mimari dünyanın temsilcileri 11-12 Ekim tarihlerinde düzenlenecek “Inspiration x İstanbul” için Skyland HOM Dekorasyon Merkezi’nde bir araya geliyor. Inspiration x İstanbul, alanında Türkiye’de bugüne kadar yapılmış en kapsamlı etkinlik olacak.

Skyland HOM Dekorasyon Merkezi’nde, “Büyük Buluşma” olarak nitelendirilen ve tasarım, dekorasyon, mimari dünya ile sektör paydaşlarını bir araya getirecek “Inspiration x İstanbul” için geri sayım başladı.

“Şimdi ve Gelecek” teması ile sanat, tasarım, dekorasyon ve mimarı dünyası Inspiration x İstanbul’da bir araya geliyor. Inspiration x İstanbul’un gerçekleşeceği 11-12 Ekim tarihlerinde 2 gün boyunca 21 konuşmacı yer alacak; 5 atölye ve 6 panel yapılacak. Etkinlik Skyland HOM’da gerçekleştirilecek.

“Şimdi ve Gelecek – Now and Future” temasıyla düzenlenecek etkinliklerde; sektördeki yeni trendler çok yönlü olarak paneller, workshoplar ve özel konuşmalar ile paylaşılacak. Ayrıca özel sergiler gerçekleştirilirken, yaratıcı trend alanları da oluşturularak tasarım ve mimaride geleceğe ışık tutulacak.

Etkinlik özel konukları Maison&Objet’den

25 yıldır dekorasyon ve tasarım sektörünün profesyonellerini ağırlayan Maison&Objet fuarı bu yıl ilk kez düzenlenen Inspiration x İstanbul etkinliğinin özel konuğu oluyor. Fuarın direktörlerinden Fleur Vanbésien ve Virginie Perez Vacher, Maison&Objet deneyimlerini ve dekorasyon sektörünün yönünü nasıl gördüklerini katılımcılara aktaracaklar.

“Tasarım ve mimaride gelecek şekillenecek”

Inspiration x İstanbul, tasarım, dekorasyon ve mimari yaklaşımlarda geçmişin izlerinin bugüne yansımasına kadar pek çok konuyu gündeme getirmeye hazırlanırken, panelistler ve özel konuşmacılar geleceğin yaşam alanlarına yenilikçi bakış açılarıyla şekil verecekler. Retorik ve çağdaş yaklaşımlarıyla günümüz ve gelecek trendlerinin belirleyicisi olan isimler arasında yer alan mimar, iç mimar, tasarımcı ve sanatçılar aynı zamanda Inspiration x İstanbul’da sektörel gelişmeleri de farklı bakış açılarıyla masaya yatıracaklar.

PANELİST VE KONUŞMACILAR

Büyük buluşmanın yaşanacağı Inspiration x İstanbul’a panelist ve konuşmacı olarak Burak Pekoğlu, Emre Kuzlu, Erhan Sağır, Can Tamirci, Gökhan Avcıoğlu, Görkem Volkan, Gürhan Bakırküre katılırken, iç mimarlar ise şu isimlerden oluşacak; Atilla Kuzu, Derya Toros, Esat Fişek, Esra Kazmirci, Renda Helin ve Sefer Çağlar katılacak.

Inspiration x İstanbul’da ayrıca Ressam Devrim Erbil, Dokuma Sanatçısı Fırat Neziroğlu, Dijital Sanatçı Hakan Yılmaz, Fütürist ve Köşe Yazarı Levent Erden, Yazar Yekta Kopan ve Mertcan Özen de özel konuşmacı olarak yer alacak.

“Büyük Buluşma” olarak nitelendirilen “Inspiration x İstanbul’un” 11 12 Ekim tarihlerinde, SkylandHOM’da…

INSPIRATIONX’23 PROGRAMI

11 Ekim 2023 ÇARŞAMBA (1. GÜN)

10:00 – 10:30 Açılış ve Kayıt
10:30 – 11:00 Açılış Oturumu: Nurettin Eroğlu & Yekta Kopan (M)
11:00 – 12:15 Panel / Now and Future: Gökhan Avcıoğlu & Özlem Yalım / Yekta Kopan (M)
12:15 – 13:00 Öğle arası
13:00 – 14:30 Panel / Minimalizm – Maksimalizm İkilemi: Atilla Kuzu & Esat Fişek / Emre Kuzlu (M)
14:45 – 15:15 Keynote Konuşmacı: Maison & Objet: Virginie Perez Vacher
15:15 – 15:45 KAHVE ARASI
15:45 – 17:00 Panel / Biyofilik Tasarım ve Biyomimikri: Gürhan Bakırküre & Renda Helin / Fırat Neziroğlu (M)
17:30 – 22:00 DJ Performansı After Party

12 Ekim 2023 PERŞEMBE (2. GÜN)

10:00 – 10:30 Açılış ve Kayıt
10:30 – 12:00 Panel / Architectural Future Trends: Burak Pekoğlu & Esra Kazmirci / Sefer Çağlar (M)
12:00 – 12:45 Öğle arası
12:45 – 14:00 Panel / Dijitalizm Kavramı ve Tasarım: Erhan Sağır & Hakan Yılmaz / Derya Toros (M)
14:15 – 14:45 Keynote Konuşmacı: Maison & Objet: Fleur Vanbesien
14:45 – 15:15 KAHVE ARASI
15:15 – 16:30 Panel /Yapay Zeka ve Sanal Gerçeklik: Can Tamirci & Mertcan Özen / Levent Erden (M)
16:45 – 17:00 Panel / Kapanış Oturumu
17:30 – 22:00 INSPIRATION X’23 | After Party

ATÖLYELER

11 Ekim 2023 ÇARŞAMBA (1. GÜN)

13:00 – 14:00 İstanbul Workshopu – Devrim Erbil ile
15:00 – 17:00 Modelleme ve Görselleştirme Odaklı Dijital Tasarım Workshopu – FGA Mimarlik
17:30 – 18:30 Doğada Desen Dokuma Atölyesi – Fırat Neziroğlu ile

12 Ekim 2023 PERŞEMBE (2. GÜN)

13:00 – 14:00 Geleneksel El Sanatlarının Modernizasyonu Workshopu – Ebru Uygun ile
15:00 – 17:00 Modelleme ve Görselleştirme Odaklı Dijital Tasarım Workshopu – FGA Mimarlik
17:30 – 18:30 Resim Atölyesi – Studio MasterPiece

“İhracatta 2 kez revizyon yaptık, hedefe ulaşacağız”

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin bu yılki ihracat hedefinin 15 milyar dolar olduğunu belirten GATHİB Başkanı Ahmet Fikret Kileci, depremden dolayı yaşanan olumsuzluklarla birlikte bölgedeki ihracat kaybının 2,5 milyar dolar olduğunu söyledi. Kileci, “Bu yıl 2 veya 3 defa revizyon yaptık. Yılsonu hedefini tuttururuz” dedi.

Mehtap HALICI

Şubat ayında yaşanan depremin bölgede büyük bir kayba yol açtığına işaret eden Güneydoğu Anadolu Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (GATHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Fikret Kileci, bölgenin ihracat kaybının en az 2,5 milyar dolar olduğunu söyledi.

Bölgenin tekstilden gıdaya, makinadan ayakkabıya, medikalden çimentoya kadar birçok sektörde ürün çeşitliliği olduğunu belirten Kileci, Gaziantep’te geçen sene 10,5 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştiğini belirterek, bölgenin ihracat rakamının ise 12,5 milyar dolar olduğunu ifade etti. Kileci, “Bu yılsonunda bölge hedefimizi 15 milyar dolar olarak belirledik. Tüm bu olumsuzluklara rağmen hedefi yakalamak problem olmayacak gibi görünüyor. Çünkü bu sene 2 veya 3 defa hedef revizesi yaptık” diye konuştu.

“Fabrikalarda üretim aksamadı”

Genç tasarımcıları Türk tekstil sektörüne kazandırmak için Güneydoğu Anadolu Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (GATHİB) tarafından dokuma, örme ve baskı olmak üzere 3 kategoride düzenlenen ve toplam 1 milyon 450 bin TL ödüllü “Doku Kumaş Tasarım Yarışması” finali Gaziantep’te gerçekleştirildi.

Ödül töreni sonrasında basın mensuplarının sorularını yanıtlayan GATHİB Başkanı Fikret Kileci, deprem sebebiyle bölgede çok fazla göç olduğuna dikkat çekerek, fabrikalarda üretimin aksamadığını, bölgede birçok insanın işine devam ettiğini söyledi. Göç rakamlarını tespit etmenin kolay olmadığını belirten Kileci, sözlerine şöyle devam etti: “Çalışan kişinin kendisi kaldı.

Ancak çoluğunu çocuğunu köylere veya başka illere gönderdiklerini gözlemledik. Bu göçü önlemenin bir yolu kalıcı yaşam konutlarını teslim etmekle olacak. Bunların yapılması konusunda da imkanlar ve şartlar dahilinde cidden çok uğraşılıyor. Felaketin üzerine siyaset olmaz.

İhracatçı peşin hükümlü ve sabit fikirli olamaz, hedef odaklı olur. Hepimiz insanız. Kayıp var, bu kayıplardan dolayı hedeflerde değişme var. Hedefe gitmek için ise mubah olan kurallar dahilinde sistemin içerisinde olan yolları bir an önce bulmaktan geçiyor. Çünkü ihracatçılar interaktif olur.”

“Bugüne kadar ki en akılcı planlama”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) hedeflerini de değerlendiren Kileci, “Kesinlikle bugüne kadar ki akılcı, ulaşılabilir, ayakları yere basan bir plan var ortada. Biz de bunu yapabileceğimizi düşünüyoruz. Ancak bizim önümüzdeki taşların yerinden kalkması lazım. Enflasyon ve faizin gelmesi gereken yeri kastediyorum” dedi. İhracatçının dolar hedefinin enflasyonist faizle birlikte stabil bir noktada olması gerektiğine işaret eden Kileci, “Enflasyon düşük, faiz düşük ve dolar yüksekse olmaz.

Çünkü üretim maliyetleri var ve siz bu üretim maliyetlerini yurtdışı yabancı paraya göre hesaplayıp müşterilerinize sunmak zorundasınız. Dışarıdaki insan ülke şartlarındaki değişikliklere bakmaz. Çünkü onların da kendi dinamikleri var. Yoksa oyunun dışında kalırsınız” diye konuştu. Olan imkanları ve kaynakları olabildiğince doğru ve faydalı kullanmak gerektiğine dikkat çeken Kileci, “Ancak tasarruf ve idare etme mantığı tek taraflı asla olmamalıdır.

Üreticiler, vatandaşlar ve insanlar eğer bir yerde tasarruf yapıyorlarsa bizi yönetenlerin de aynı tasarrufu yapması lazım. Fedakarlık eğer ki tek taraflı olursa bu iş olmaz, ciddi sıkıntılar çıkar” ifadelerini kullandı. Şu anki ekonomi kadrosuna güvendiğini belirten Fikret Kileci, “Hepimizin de güvenmesi lazım, herkesin bu insanlara şans tanıması lazım. Birden bire hiç kimse şapkadan tavşan çıkaramaz” dedi.

“İşçilik maliyeti 1.100 dolara geldi”

“Enflasyon yüksek olup da kur aşağıda kalırsa ihracatçı hiçbir planını yapamaz” diyen Kileci, şöyle konuştu: “Yüksek enflasyonun karşısında düşük kur ihracatçıyı bitirir. İhracata üretim yapan, resmi çalışan işletmelerde işçilik maliyetimiz şu anda ortalamada 1.100 dolara geldi. Bir çalışanın bütün kıdemi, ihbarı, izni, yolu, yardımı, servisi gibi kalemlerini koyduğunuz zaman çalışan bizden 100 birim alıyorsa bunun maliyeti 100 birim olmuyor. Çünkü işverenin üzerine arka planda ciddi ek yükler getiriyor. Bütün bunları üst üste koyduğunuzda da bir işçinin maliyeti bugün bin 100 dolara denk geliyor. Çok önemli bir vakadır bu.”

Üniversiteli işsiz ordusundan kurtulmak gerekiyor

Fikret Kileci, tüm sektörlerde hemen hemen ara eleman sıkıntısı olduğuna dikkat çekti. Kileci, “İnsanlarımızı çok iyi eğitmemiz gerekiyor, beşeri sermayemize çok önem vermemiz lazım” dedi. Özellikle liselerde meslek liselerini ve meslek yüksekokullarını ciddi anlamda çoğaltmak gerektiğini belirten Kileci, “Üniversiteli işsiz ordusundan kurtulmak gerekiyor. Gelişmiş ülkelerin bir numaralı silahıdır bu. Almanya’da ve Amerika’da meslek lisesini bitirip oradan işe başlarlar, bu onlarda bir sistemdir. Çünkü bir mühendis ne kadar önemliyse bir meslek lisesi mezunu da o kadar önemlidir” diye konuştu.

Şekerde El Nino endişesi

Tarım emtiaları arasında geçtiğimiz hafta iki ürün öne çıktı: “El Nino hava olayı yüzünden üretim açığı yaşanacak” korkusuyla artışa geçen şeker ve üretim fazlası olacağına yönelik endişeler yüzünden değer kaybeden kahve…

Emtia piyasası yönünü aşağı çevirirken, sert düşüşlerin görüldüğü bir haftayı geride bıraktı. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) “şahin” adımlarına devam edebileceğine ilişkin beklentilerin güçlenmesi ve Çin ekonomisine ilişkin endişelerin sürmesi emtia piyasasını olumsuz etkiledi. Çin’de Caixin hizmet sektörü PMI’ın 51.8 ile beklentilerin altında kalması ve bileşik PMI’ın önceki aya göre gerileyerek 51.7’ye inmesi de emtia piyasasındaki risk iştahını azalttı.

Analistler, Çin’de açıklanan verilerin ülke ekonomisindeki toparlanmanın kırılgan olmayı sürdürdüğüne işaret ettiğini vurguladı. Değerli metallerde geçen hafta sert düşüşler görüldü. Haftayı altın yüzde 1.1, gümüş yüzde 5.2, platin yüzde 7 azaldı. 1.185,24 dolarla Aralık 2018’den bu yana en düşük seviyeyi gören paladyum da haftayı yüzde 1.7 düşüşle tamamladı.

Geçen hafta baz metallerde de düşüş eğilimi hakimdi. Bakır yüzde 3.5, kurşun yüzde 1.4, alüminyum yüzde 2.4, nikel ve çinko yüzde 3.1 değer kaybetti. Emtia piyasasındaki düşüş eğilimine karşın, Suudi Arabistan ve Rusya’nın arz kesintilerini yıl sonuna kadar uzatacaklarını açıklamaları, Brent petrolün yükseliş eğilimini ikinci haftaya taşıdı. Brent petrol geçen hafta yüzde 1.6 arttı.

Tarım emtialarında ise geçen hafta karışık bir seyir izlendi. Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday haftayı yatay tamamlarken, pirinç yüzde 3.3, soya fasulyesi yüzde 0.4 değer kaybetti. Mısır ise yüzde 0.3 değer kazandı. Intercontinental Exchange’de (ICE) pamuk yüzde 4.4, kahve yüzde 2.5 azalırken, şeker yüzde 2.3 kakao yüzde 1.4 artış kaydetti.

Şeker 0.2710 dolarla Ekim 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi, kakao da 3.697 dolarla Mart 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Şeker piyasasında üretim açığı olacağına yönelik artan endişeler, fiyatlarda yükselişe neden oldu. Uluslararası Şeker Organizasyonu (ISO), 2023/24 sezonunda 2.12 milyon ton üretim açığı olacağını tahmin ediyor. Hindistan’ın şeker üretimi beklentileri düşüş gösteriyor. El Nino etkisiyle birlikte üretimin azalacağı endişeleri var.

Dünyanın önde gelen şeker ticareti firmalarından Alvean, Hindistan mahsullerindeki kötü görünümün küresel tatlandırıcı stoklarını aşağıya çekmesi nedeniyle şekerde açık oluşmasını bekliyor. Kahve piyasasında üretim fazlası olacağına yönelik artan endişeler ise kahve fiyatlarında değer kaybına neden oldu. ABD Tarım Bakanlığı 2022/23 sezonunda kahvede 8 milyon torba üretim fazlası olacağını tahmin ediyor.

“Ruj endeksi” tüketiciyi lükse düşürdü

Ekonomik daralmaya rağmen Türkiye’de lüks tüketim eğilimi yükseliyor. TOBB E-ticaret Meclis Üyesi Cenk Çiğdemli’nin, yıl sonuna kadar lüks tüketimde adetsel bazda % 15 büyüme öngörüsü, “Ruj endeksi”ni doğruluyor.

Sevilay ÇOBAN

Dünyada ve Türkiye’de tüketiciler, yüksek enflasyon, fiyat artışları ve döviz kurlarındaki yükseliş gibi sorunlarla karşı karşıya gelmesine rağmen bu etkilerin en az hissedildiği tüketim alanı lüks… Yüksek enflasyon tüketicileri borçlanmaya iterken, özellikle kişisel lüks tüketim harcamalarındaki artış diğer kalemlere göre daha yüksek seyrediyor.

Temmuz ayında Bain & Company ile Altagamma’nın gerçekleştirdiği “2023 İlkbahar Küresel Lüks Tüketim Araştırması”, 2022 yılında rekor kıran kişisel lüks tüketim pazarının ekonomideki belirsizliklere rağmen 2023’te yüzde 5-12 büyüyeceğini ortaya koymuştu. 2022’de 345 milyar euroya ulaşan pazar büyüklüğünün 2030’a kadar 530-570 milyar euroyu bulacağı öngörülüyor.

Deloitte’un yayınladığı bir rapor da ekonomik kriz dönemlerinde tüketicilerin zor dönemlerde bir kaçış yolu bulmak ve kendilerini iyi hissedebilmek için daha fazla harcama yaptığını ortaya koyuyor. Özellikle kozmetik ve gastronomi kategorilerinde görülen harcama eğilimi sonucu tüketiciler, enflasyonla başa çıkmak için tasarruf yaparken bir yandan da kendilerini şımartmak istiyor.

“Ruj endeksi” olarak bilinen bu durumun sebebi, kozmetik sektörünün nispeten ulaşılabilir olması ve tüketicilerin bir kaçış yolu aramaları. Ortaya konan veriler ve araştırmalar da gerçek tabloyu doğrular nitelikte. TOBB E-ticaret Meclis Üyesi, Ticimax Kurucu CEO’su Cenk Çiğdemli de 15 binden fazla e-ticaret sitesinin verilerine dayanarak hazırladıkları raporun lüks tüketim özelindeki kırılımını ve ortaya çıkan sonuç hakkındaki görüşlerini DÜNYA gazetesi ile paylaştı.

1 yılda yaklaşık yüzde 15 büyüme bekliyoruz

E-ticaret üzerinden lüks tüketimde 2022-2022 ve 2023’ü kıyasladığımızda adetsel anlamda bir büyüme olduğunu ifade eden Cenk Çiğdemli, “Veriler bize gösteriyor ki; lüks tüketimde enflasyon farkını çıkardığımızda, yıl sonunda adetsel anlamda büyüme, lüks tüketim alışkanlıklarında ise bir genişleme görmüş olacağız.

Fiyatlar, maliyetler ve enflasyon yukarı yönlü ilerlerken lüks tüketimin cirosu bir önceki yılı yakalamış olsa da adetler henüz yakalanmış değil. Ancak adetler şu anda birbirine çok yakın ve e-ticaretin en hareketli olduğu dönemlere girmek üzereyiz. Adetlerin de yıl sonuna kadar (tüm kategorilerin ortalamasında) geçen yılın yüzde 15 oranında üstüne çıkmasını bekliyoruz” dedi.

Ciro geçen yılı ikiye katlayacak

Lüks tekstil giyim kategorisinde 2021 yılında 1 milyar 743 milyon 274 bin 549 TL olan cironun 2022’de 3 milyar 685 milyon 195 bin 334 TL’ye yükseldiğini ifade eden Çiğdemli, şunları söyledi; “2023’ün ilk 8 ayında ise 4 milyar 835 milyon 219 bin 070 TL olarak gerçekleşmiş.

Yıl sonuna kadar bu rakamın en az 7 milyar TL’ye ulaşarak geçen yılın iki katına yükselmesini bekliyoruz. Lüks tüketim yıllık ortalama sepet tutarları kategorisinde örneğin saat-aksesuar segmentine baktığımızda, 2021 yılı rakamı 9 bin 983 TL, 2022 yılı rakamı 28 bin 318 TL olarak gerçekleşmiş. 2023 ilk 8 ayının ortalama sepet tutarı ise 34 bin 334 TL. Bu rakamın yıl sonuna kadar Black Friday, Cyber Monday ve yılbaşı alışverişleri gibi özel alışveriş festivallerinin de olduğunu göz önünde bulundurursak, en az 60 bin TL’ye ulaşarak geçen yılı ikiye katlayacağını düşünüyoruz.

Mücevheratta 2021 yılı yıllık ortalama sepet tutarı 3 bin 549 TL, 2022 yılı yıllık ortalama sepet tutarı 7 bin 121 TL. 2023 ilk 8 ayında ise bu tutar 16 bin 634 TL’ye ulaşmış. Yıl sonuna kadar geçtiğimiz yılın en az 3 katı kadar bir büyümeye ulaşacağını düşünüyorum. Lüks modada 2021 yıllık ortalama sepet tutarı 616 TL, 2022’de bu rakam 1.221 TL’ye ulaşmış. 2023 ilk 8 ayında ise 2 bin 364 TL’ye yükselmiş. Yıl sonuna kadar bu kategorinin de geçtiğimiz yılı en az üçe katlayacağı görülüyor.”

Sipariş adedinde giyim, tutarda saat birinci

Lüks kategoride en çok sipariş alan sektörler sıralaması en yüksekten en düşüğe şöyle; tekstil giyim, kozmetik güzellik, hediyelik ve aksesuar, iç giyim, takı ve mücevherat, motorlu taşıtlar ve otomotiv yedek parça, hobi, ev bahçe mobilyaları, oyun, beyaz eşya, bilgisayar. Lüks markalar özelinde yıllık ortalama sepet tutarı en fazla olan kategoriler ise şu şekilde sıralanıyor; Saat ve aksesuar, bilgisayar, mücevherat, mobilya dekorasyon, lüks moda ve iç giyim.

“2023 İlkbahar Küresel Lüks Tüketim Araştırması da 2022 yılı büyümesi açısından Türkiye’nin lider pazarlar İtalya ve Fransa’nın hemen arkasında geldiğini gösterirken, “Türkiye’nin lüks perakende açısından yüksek potansiyelli bir coğrafya haline gelmesiyle birlikte, görece yüksek enflasyona rağmen dinamikliği ile çeşitli iyimser gelecek senaryoları barındıran çok umut verici bir coğrafya” olarak tanımlıyor.

Dört tüketiciden üçü ihtiyacı olmayan ürünler alıyor

Deloitte’un 6 ay süren 23 ülkede yapılan araştırmasında tüketicilere kendilerini şımartmak için alışveriş yapıp yapmadıkları soruldu. Sonuç, tüketicilerin beklenenden daha fazla kendini şımartmak istediğini ve lükse giren satın alımlar yaptığını gösterdi. Aynı zamanda insanların “savurganlık” yapıyor olmasının, dünya çapında görülen bir eğilim olduğu öğrenildi. Küresel olarak yapılan anketlere göre, dört tüketiciden üçü kendini şımartacak bir şey satın aldıklarını söylüyor.

Erkekler %60 fazla harcıyor

İstatistiksel olarak erkekler de kadınlar kadar kendilerine ödül veriyor. Dünya çapında ve Amerika Birleşik Devletleri’nde çeşitli öğelere neredeyse yüzde 40 daha fazla para harcıyorlar. Özellikle milenyum jenerasyonundaki erkekler, kendi yaşlarındaki kadınlara göre yaklaşık 20 dolar daha fazla harcama yapıyor. Milenyum erkekleri günlük yaşamın stresinden arınmak için güzel bir akşam yemeği yiyor veya erişilebilir bir lüks satın almak için birinci sınıf alkollü içkiler satın alıyor. Ödül niteliğinde yapılan harcamaların en popüler kategorisi kozmetik değil, yiyecek ve içecek. Dünya genelinde, tüketiciler kişisel bakım ürünlerine kıyasla neredeyse üç kat fazla yiyecek ve içeceğe para harcadığını söylüyor. Özellikle erkekler, bu alanda kadınlardan yüzde 60 daha fazla harcama yapıyor.

OVP, mobilya ihracatında 2024 umutlarını artırdı

Türkiye’nin mobilya, kâğıt ve orman ürünleri sektörünün ihracatı yüzde 7,1’lik düşüşle 678 milyon 979 bin dolara ulaştı. Sektör, Türkiye’nin toplam ihracatından da yüzde 3,7 pay aldı.

Akdeniz Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği de (AKAMİB) ağustos ayı ihracatından yüzde 8,8’lik azalışla 71 milyon 66 bin dolar ihracat geliri elde etti.

Yılın ilk 8 ayında ise Türkiye geneli sektör ihracatı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 3,5 oranında azalış göstererek 5 milyar 265 milyon 502 bin dolar olurken, AKAMİB’ten yapılan ihracat yüzde 8,7 azalış ile 562 milyon 417 bin doları buldu. Sektörün ağustos ayında Türkiye genelinden yaptığı ihracatta en başarılı pazar 88,7 milyon dolarla Irak oldu.

Irak 16 milyon dolarla ilk sırada yer aldı

AKAMİB’in ağustos ayı ihracatında da Irak ilk sırada yer aldı. 16 milyon dolar ihracat yapılan Irak’ı sırasıyla; Almanya, İsrail, Romanya ve ABD takip etti. İlk 10 pazar arasında en dikkat çekici artışlar ise yüzde 81,9 ile Bulgaristan, yüzde 45,5 ile Almanya, yüzde 44 ile Hollanda’ya yapılan ihracatta görüldü. İlk 10 pazarın 8’inde ihracat artışı dikkat çekerken, İsrail ve Libya’da düşüş oldu.

Kılıçer: “OVP, 2024 yılı çin umutlarımızı artırdı”

AKAMİB Başkanı Onur Kılıçer, “Uygulanan para politikası ile döviz kurunun ihracatçıları rahatlatacak bir noktaya gelmesinin ardından açıklanan Orta Vadeli Program ile de gelecek yıla dair umutlarımız arttı. Programda ihracat odaklı sürdürülebilir bir büyüme iklimi oluşturulmasını yönelik stratejileri kıymetli buluyoruz. İhracatçının finansmana erişimini kolaylaştıracak yeni desteklere de ihtiyaç var. Ekonomi yönetimimizin bu konuda gerekli adımları atacağına inanıyoruz” diye konuştu.

Doğanlar Mobilya’nın Senegal fabrikası bugün açılıyor

Doğtaş, Kelebek, Lova Yatak, Ruum Store ve Biga Home gibi markaların sahibi Doğanlar Mobilya Grubu’nun Senegal’deki mobilya fabrikası, bugün Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall’in katılımıyla açılıyor.

Kerim ÜLKER

Şirketten Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklamada, Senegal’in başkenti Dakar’da bulunan 50 bin metrekare üzerine arazi üzerine kurulu D’Afric Senegal mobilya fabrikasının açılışının, Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall’in katılımı ile bugün yapılacağı duyuruldu.

Açıklamada, “Şirketimizin Senegal’de Biga Home markasıyla yatak, baza, başlık, döşemeli ürünleri üretmesi ve Senegal pazarına ilave olarak 15 Ecowas (Bati Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu) ülkesi ve Moritanya öncelikli olmak üzere tüm Afrika pazarına ve ABD dâhil deniz aşırı ülkelere ihracat yapılması hedeflenmektedir” denildi.

Açıklamada ayrıca, 12 Mayıs 2023 tarihinde yine KAP’a yapılan açıklamada, şirketin 11.05.2023 tarihli Yönetim Kurulu Kararına istinaden yurt dışındaki mobilya sektöründeki büyüme hedefleri doğrultusunda; Senegal kanunlarına göre kurulmuş, D’Afric Senegal Furniture S.A (“D’Afric Senegal”) ünvanlı şirketin sermayesini temsil eden payların %100’ünün Doğanlar Yatırım Holding Anonim Şirketi’nden devralınmasına ilişkin işlemlere başlanmasına ve söz konusu pay devri izinlerine istinaden, en kısa sürede tamamlanarak ilgili mercilere bildirilmesine, tescil ve ilan edileceğine karar verildiği hatırlatılarak, “D’Afric Senegal’in Şirketimiz tarafından devir sürecinin mali ve hukuki süreçleri tamamlanmasını müteakip kamuoyuna bilgilendirme yapılacaktır” bilgisine yer verildi.

Çiftçiler’den ‘destekler artsın ödemeler nakit yapılsın’ talebi

Çiftçiler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan ve ekim ayında ödenmesi planlanan 2023 yılı buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltik için verilecek olan 11,5 milyar TL’lik mazot gübre desteğinin nakit ödenmesini talep ediyorlar. Ayrıca, desteklemenin günün girdi maliyetlerine göre artırılması isteniyor.

Mehmet Hanifi GÜLEL

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz hafta 11,5 milyar liralık 2023 yılı buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltik için verilecek olan mazot gübre desteğinin 5 ay erkene çekildiğini açıkladı. Gübre mazot desteklemesi 2024 yılının mart ayında ödenmesi planlanıyordu.

Çiftçi temsilcileri, ayni olarak kartlara yatırılacak olan desteklemenin nakit ve günün girdi maliyetleri göz önünde bulundurularak artırılmasını talep ediyor. Ayni olarak ‘Başak Kart’a yatırılan desteklemelerin sadece söz konusu bankanın pos makinesinin bulunduğu bayilerde geçtiğini ifade eden temsilciler, geçen yıl yüzde 1 ile 1,5 oranında kart komisyonu kesildiğini belirtiler.

Geçen yıl hububatta dekara 121 lira verildi

Bu yıl tarım sektörüne verilecek toplam destekleme miktarı 54 milyar lira olarak yer alıyor. Geçen yıl buğday, arpa, yulaf, çavdar ve tritikaleye için dekar başına mazota 75 lira, gübreye ise 46 lira ile toplamda 121 lira destekleme verildi. Çeltik için ise dekara 250 lira mazot ve 21 lira gübre olmak üzere toplamda 271 lira ödeme yapıldı.

‘’Nakit verilirse daha çok iyi olur’’

Desteklemelerin erken ödenmesiyle ilgili DÜNYA’ya konuşan Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, 2023 yılı desteklenme kararnamesinin açıklanmadığı için, dekara ne kadar mazot ve gübre desteğinin verileceğinin daha belli olmadığını söyledi.

Söz konusu ürünlere toplamda 11,5 milyar lira ödeneceğini aktaran Doğru, ‘’Geçen yıl da söz konusu destekleme erken ödenmişti. Anadolu’da, çeltik dışında destekleme ödenmesi planlanan ürünlerin ekim dönemi ekim-kasım ayları olarak yer alıyor. Çiftçiler gübresini ve mazotunu alsın diye böyle bir uygulamaya gidildi. Bunda da nakdi ödeme değil, ayni ödeme yapılıyor. Yani dekar başına belirlenen gübre ve mazot bedelinin parası karta yükleniyor. Sadece o parayla gübre veya mazot alabiliyor.

Bu da Başak Kart’ın geçtiği bayilerde ödenebiliyor. Bizim talebimiz, üretim yapan çiftçi bu girdileri almak zorunda olduğu için nakit verilirse, bu daha çok iyi olur. Nakit verilirse, belki çiftçi daha yüksek faizli bir borcunu kapatacak. Bunun parasını ayni olarak karta yüklemek yerine, nakit olarak çiftçiye ödenmeli. Diğer yandan, hangi ürüne ne kadar destek verileceği biran önce açıklanması lazım’’ dedi.

Desteklerden kesinti yapılıyor

Öne çekilen desteklemenin direkt çiftçilerin hesabına yatırılmasını talep eden Şanlıurfa Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar, 5 ay öne çekilen desteklemelerin çiftçiye ayni olarak kredi kullandırıldığını belirtti.

Çiftçilerin bunu kullanmak istediklerinde, bankada sicillerinin temiz olması gerektiğini ve 2024 yılının mart ayında ödenecek paraya karşılık sıfır faizli kredi kullandırdığını aktaran İpar, bunu yaparken de dosya masrafı adı altında yüzde 1 ile 1,5 arasında kesinti yapıldığını bildirdi.

Karta yüklenen desteklemenin Ziraat Bankası pos makinesinin olduğu yerlerde geçtiğini ifade eden İpar, ‘’Eğer bayi bir sonraki gün paranızı çekerse, banka tarafından kesinti uygulanıyor. Bayi, bankada 45 gün parayı bekletirse o parayı kesintisiz alabiliyor. Dolayısıyla hiçbir bayi 45 günü beklemez. Bayi yapılan kesintiyi çiftçiye yansıtıyor. Geçen yıl yüzde 1,5 oranında kesinti yapılıyordu. Diğer yandan bu kesintinin yapılmasını istemeyenler mart ayında paranın yatmasını bekliyor. Ancak o zaman da mazot ve gübre fiyatının ne olacağı da belli değil’’ şeklinde konuştu.

‘’Verilen tarımsal desteklemeler çok az’’

Desteklemelerin çok sağlıksız olduğunu belirten Konya Önder Çiftçi Derneği Başkanı Hüseyin Doğançukuru, tarımsal üretime pozitif bir etkisi olmadığını ifade etti. Bu sebeple desteklemerin erken verilmesi veya geç verilmiş olması çok faydası olmadığını öne süren Doğançukuru, ‘’ Desteklemeler, çiftçinin harcamış olduğu masraflar ve cironun içinde yüzde 5’i geçmiyor. Tarımsal desteklemeler çok az, rakam olarak topladığımız zaman yüksek olabilir ancak bu o neticeyi almaya yetecek kadar değil. Diğer yandan, nakit ödemede ekim yapmadığı halde destekleme alan arazi sahiplerine fayda sağlıyor, bu yüzden mazot ve gübre desteği olarak verilmesi daha doğru’’ dedi.

‘’Girdi maliyetleri 4 kat arttı’’

Bu yıl destekleme miktarlarında artış beklediklerini aktaran Diyarbakır Ziraat Odaları İl Koordinasyon Başkanı ve Çınar Ziraat Odası Başkanı Mehmet Cevat Delil, bugünkü maliyetler karşısında eski desteklerin artık gülünç duruma düştüğünü söyledi. Desteklerin artırılıp, verilmesi gerektiğine dikkat çeken Delil, ‘’Eğer, destekler erken verilecekse maliyetler göz önünde bulundurulup verilmeli.

Desteğin erken verilmesine sevindik ama işte dekar başına ne kadar verilecek ve bu miktarın ne kadar olduğu henüz bir açıklanmadı. Bizim talebimiz bu miktarların artırılması. Son 2 yılda özellikle mazot, gübre, ilaç ve tohum gibi girdi kalemlerin maliyetler en az 4 kat artmış durumda. Desteklerin de buna göre artırılmasını istiyoruz. Verilen desteklemeleri de çiftçinin hesabına direkt atılmasını talep ediyoruz’’ diye konuştu.

“Kira tartışması alevlendi kamu devreye girmeli”

AVM’ler pandemi döneminde markalara ciddi destekler sağlayarak kiraların önemli bölümünden feragat etti. Şimdi de kur artışı ile eriyen kiralarla birlikte iki taraf arasındaki kira krizi yeniden gün yüzüne çıktı. Perakendeciler, konuttaki gibi işyeri kiralarına da artış sınırı talep ediyor.

Mehtap HALICI

Alışveriş merkezleri (AVM) yönetimleri ile markalar arasındaki kira krizi büyüyor. AVM’ler pandemi döneminde markalara ciddi destekler sağlayarak kiraların önemli bölümünden feragat etmişlerdi. Şimdi kur artışı ile eriyen kiralarla birlikte iki taraf arasındaki kira krizi yeniden gün yüzüne çıktı. AVM temsilcileri, kiraların dövizden TL’ye dönmesiyle her şeyin tepetaklak olduğunu, borçların hala döviz olarak devam ettiğini söyledi.

Kiraların dengelenmesi gerektiğini belirten marka temsilcileri ise, markalarla mülk sahiplerini karşı karşıya getirmeden kamu otoritesinin devreye girmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Perakendeciler, enflasyonun kontrol altına alınmasına katkı için konutlarda olduğu gibi geçici bir süre, örneğin 2024 sonuna kadar işyeri kiralarına yüzde 60 artış gibi bir sınırlama getirilmesi önerisini getiriyor.

Kiralar TL’ye döndü, borçlar döviz kaldı

2018 yılında Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Türkiye’deki döviz bazlı kiraların TL’ye döndüğünü belirten Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı, “Dolar 9 kat artarken, gömlek 9 kat pahalanırken biz sadece kiralarımızı 4,5 kat artırdığımızda aradaki fark o yatırımların perişan olmasına sebep oluyor” dedi. Perakendecilerin şu anda çok iş yaptığına işaret eden Şapkacı, “Bir dönem AVM’ler kraldı ama kiraların dövizden TL’ye dönmesiyle beraber her şey tepetaklak oldu. AVM yatırımcılarının bir kısmının borçlarını ödemesine rağmen borçlar hala döviz olarak devam ediyor.

Bu durumdan mustaripler” diye konuştu. AVM yönetimlerinin markalara ihtarname çektiğini belirten Nuri Şapkacı, perakendeciyle bir araya gelerek anlaşmaya çalıştıklarını söyledi. Şapkacı sözlerine şöyle devam etti: “Kimi rasyonel perakendeciler haklı olduğumuzu söylüyor. Aslında yüzde 80-90’ıyla bir şekilde anlaşıyoruz. Kimse davalık olmak istemiyor. Olabildiğince anlaşmaya çalışıyorlar. Perakendeciler de kar marjlarımız düştü diyor. Hammadde ve maliyetler arttı. Her şeyin fiyatı arttı. Tabii her marka için durum değişkenlik gösterebilir.”

Emsallere göre karar veriliyor

Yatırımcıların gönderdiği kira bedellerini bazı perakende markalarının mutabık kaldığını belirten Nuri Şapkacı, “Zaten ciroları çok yüksek. Kimi pazarlık ediyor, kimisi arada bir yerde buluşuyor, çok az bir kısmıyla mutabakat sağlanmıyor” diye konuştu.

İhtarname gönderildiğinde kira tespit davalarında mahkemenin emsallerine bakarak karar verdiğini ifade eden Şapkacı, şunları söyledi: “Markalar bazen bize ihtarname gönderdiler diyorlar.

Sanki yüzde 100 ödemek zorundalarmış gibi. Ancak kira tespit davası açılır, o mahkemede birkaç sene sürer, hakim de hakkaniyet ölçüsüne girer, başka AVM’lere bakar, benzer markaların kiraları nedir inceler. Ancak o şekilde karar verebilir. Eğer kirayı çok yüksek istiyorsak veya bizim kiramız çok yüksekse bu bizim aleyhimize de çıkabilir, lehimize de.”

İşyeri kiralarına da sınırlama getirilebilir

Piyasa koşullarına bakıldığında mülk sahibinin hakkını da gözetmek durumunda olduklarını ancak kira artışlarının makul seviyelerde olması gerektiğine dikkat çeken Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Olaya sadece AVM’lerdeki mağazalar özelinde bakmamak gerekiyor. Cadde mağazaları ve ofis, depo, antrepo gibi alanların kiraları için de güncel enflasyonun çok çok üzerinde, yüzde 400-500’ü bulan fahiş kira artışı talepleri ile karşılaşıyoruz” dedi.

Özellikle iç talebin daralmaya başladığı bir dönemde markaların enerjilerini fahiş kira artışı talepleriyle harcamaması gerektiğini ifade eden Öncel, sözlerine şöyle devam etti: “Dolayısıyla burada markalarla mülk sahiplerini karşı karşıya getirmeden kamu otoritesinin devreye girmesinde yarar görüyoruz. Konutlarda olduğu gibi geçici bir süre, örneğin 2024 sonuna kadar işyeri kiralarına sınırlama getirilebilir. Bu sınır TÜFE’nin yüzde 50-60’ı düzeyinde olabilir.

Mülk sahibinin kaybı da ödeyeceği gelir ve kurumlar vergisinden düşülerek telafi edilebilir. Markalarımız için kira en önemli maliyet kalemi. Böyle bir düzenleme yapılabilirse kira maliyetlerine bağlı fiyat artışları da sınırlanacağı için enflasyonla mücadeleye önemli bir katkı sağlayacağını düşünüyorum.”

Kiralar, ciroların altında kalmaya başladı

Alışveriş Merkezi Danışmanı Avi Alkaş ise kiraların AVM’ler aleyhine baskılandığını belirterek şunları söyledi: “Cirolardaki artış enflasyonun dahi üstünde olduğu için yine de kiralar çok düşük kalmaya başladı. Yatırımcılar, mal sahipleri veya AVM sahipleri de bunların düzenlenmesi talebiyle geliyor. Bunun dengelenme arzusu şu anda gündemde. Sektör inanıyorum ki bu süreçte kendi dengelerini oluşturacaklar.

Çünkü ne AVM’ler kiracısız ne de kiracılar AVM’siz yapabilir.” Son dönemlerde alışveriş merkezlerinde enflasyonun üzerinde cirolar gerçekleştiği için mal sahiplerinin de kiraların bu oranlarda artırılmasını talep ettiğini belirten Avi Alkaş, “Kiralar alışveriş merkezleri aleyhine baskılandı. Ümidim ekonomik önlemlerin devreye girmesiyle gerek faizlerde gerek kurdaki oynamalarda önümüzü görebileceğimiz bir istikrara kavuşuruz” diye konuştu.

AVM’lerin yüzde 15’i yenileniyor

Türkiye’de 450 AVM olduğunu ve bunun yüzde 15’inin yenilendiğini belirten Nuri Şapkacı, “Bunlar milyonlarca dolarlık yatırım gerektiriyor. Zaten finansal olarak bu döviz kredilerinde zorlanıyorlar. Ödemeler çok sıkışık geçtiği için o yatırımları öteleyip duruyorlar.

AVM’leri yenilemek de önemli. Bunu yapmak da ciddi bir maliyet. Yenilenmediği takdirde dünyadan geriye düşüyorsunuz” dedi. Geçmişte senede 10-15 AVM açılıyorsa şu anda senede maksimum 1-2 AVM’nin açıldığını belirten Nuri Şapkacı, “Perakendeciler büyümek istiyor.

Ama AVM yatırımları olmadığı için maalesef büyüyemiyorlar. Şu anda kötü performans gösteren alışveriş merkezlerine bile talep var. İyi alışveriş merkezlerine zaten talep çok fazla. Kirasını ödediği sürece kiracıları çıkarma gibi bir hakkımız yok. 10 sene boyunca böyle kalabiliyor. Ondan sonra da zaten uzatıma gidebiliyorlar” diye konuştu.

Yatırımlar gelmeye başlayacak

Yasal müdahalelerle kira artışlarının frenlendiği ve kira artışları olmadığı için AVM yatırımlarının cazibesini yitirdiğini belirten Avi Alkaş, “Şimdi bu durumda tekrar alışveriş yatırımları başlayacak. Yavaşlayan, yarım kalan işlerin hızlanarak tamamlandığını gözlemleyeceğiz. Hâlâ alışveriş merkezi olmayan şehirlere de AVM yatırımlarının başlayacağını göreceğiz. Ekonomi kendi kuralları içerisinde AVM alan arzını artıracak.

Çünkü Türkiye’de dinamik genç nüfuslu pazarın büyüklüğü ortada. Alışveriş turizmini cezbeden konumu itibariyle de ülkemize inanıyorum ki bir takım yeni yatırımlar gelmeye başlayacak” dedi. Mall of İstanbul ve İstinye Park gibi talep gören AVM’lerde gerekli şartlar çerçevesinde ek yatırımların başladığına işaret eden Avi Alkaş, “Dolayısıyla imkanı olan genişleme büyüme fırsatını bulabilen, imar, ruhsat ve izin konularında olanakları olan alışveriş merkezlerinin daha fazla büyüdüğünü göreceğiz” şeklinde konuştu.