Ham petrol fiyatının Türkiye ekonomisi için ne denli önemli olduğunu vurgulamaya pek de gerek yok. Benzin deposunu dolduran, doğal gaz faturasını gören her vatandaş bu gerçeği “cebinde hissediyor”. Son haftalarda Biden’in Rus ihracatına uyguladığı yeni yaptırımlarla zıplayan petrol fiyatı, 2025’te Türkiye ekonomisi için ne hoş sürprizlerden biri olabilir, Trump için de.
Donald Trump, arzı artırmak için petrol ve gaz sondajına ilişkin düzenlemeleri gevşeterek Amerikalılar için enerji maliyetlerini düşüreceğine söz verdi. Sektörün bunu yaparsa ne denli karını artıracağı belli olmasa da, yakın vadede petrol fiyatlarının (ve Amerikalıların pompada ödediği paranın) 2025’te düşmeye hazır olduğu görülüyor. ABD’de yeni petrol yataklarından verim elde etmek oldukça yüksek maliyetli ve petrol fiyatlarında arz fazlasından kaynaklanan gerilemeler, bu yatakları işletenleri üretimi azaltmaya itebilir.
Seçmenlerin enflasyona ilişkin kaygılarının onu 2024 seçimlerinde zafere taşımasına yardımcı olmasının ardından bu, Trump’a başkanlığında enerji fiyatlarında potansiyel gerileme 2 yıl sonra yapılacak ara-seçimlerde Cumhuriyetçilere avantaj sağlayabilir.
Petrol fiyatları 2024’te %3 kayıpla üst üste ikinci yılda da düştü. Son haftalarda yaşanan yükseliş, West Texas Intermediate ve Brent ham petrolünü Ekim ayından bu yana en yüksek seviyelerine çıkarırken, Wall Street fiyatların önümüzdeki yıl düşeceğini tahmin ediyor. Biden’in Rusya’nın 2 önemli ihracatçısını yasaklı şirketler listesine alması ve 160 civarında Rus tankerinin mal boşaltmasını engellemesi, spot piyasada ani bir panik yaratmıştı.
ABD üretimi halihazırda zirve seviyelerine yakın seyrediyor ve dünya petrolünün kabaca %20’sini oluşturuyor; bu da diğer tüm ülkelerden daha fazla. Wall Street Journal’da yer alan bir rapora göre, Trump’ın kurumlara Biden yönetiminin açık deniz sondajları ve federal araziler üzerindeki sınırlarını gevşetmeye başlamaları yönünde talimat vermesi beklenirken, başkanın göreve başlar başlamaz kararname yoluyla bir çok kısıntıyı yürürlükten kaldırması bekleniyor. Çarşamba günü, Trump’ın Enerji Bakanı olarak seçtiği Chris Wright, ifade verdiği Senatörlere, onaylanması halinde ilk görevinin “enerji hakimiyetini yeniden tesis etmek için Amerikan enerjisi şirketlerini yurtiçinde ve sondajda yurtdışında serbest bırakmak” olacağını söyledi. Wright, “Küresel rekabet edebilmek için enerji üretimini genişletmeliyiz” dedi.
Bu arada önde gelen analistler, petrol karteli OPEC+’nın aşırı yedek kapasite üzerinde oturduğuna ve bir yılı aşkın süredir kendi kendine uyguladığı üretim kesintileri nedeniyle kaybettiği pazar payının bir kısmını geri almaya hazır olduğuna işaret ediyor. Ülkenin elektrikli araçlara geçiş süreci devam ederken Çin’den gelen yavaşlayan talep artışının da fiyatlar üzerinde baskı oluşturması bekleniyor.
Goldman Sachs analistleri, Brent’in geçen yıl varil başına ortalama 80 dolardan 2025’te 76 dolara düşeceğini öngörüyor. JPMorgan’da analistler, uluslararası göstergenin varil başına ortalama 73 dolardan daha da düşük bir seviyeye düşeceğine inandıklarını söyledi. Bu arada Bank of America analistleri daha da aşağı yönlü bir görüşe sahip ve varil başına 65 dolar öngörüyor.
Hadi hayırlısı diyelim…