İsrail’in bir füze saldırısına misilleme olarak İran’ın ham petrol tesislerini vurmaya karar verebileceği korkusu piyasayı tedirgin ederken, petrol neredeyse son bir yılın en büyük tek günlük sıçramasının ardından durağanlaştı.
Perşembe günü Başkan Joe Biden’ın ABD’nin İran’ın enerji altyapısına yönelik olası İsrail saldırılarını destekleyip desteklememeyi tartıştığını söylemesiyle %5 yükselen Brent petrol varil başına 78 doların altında işlem gördü. ABD’li bir yetkili daha sonra yaptığı açıklamada yönetimin İsrail ile görüşmelerinin devam ettiğini ve henüz bir karar alınmadığını söyledi. West Texas Intermediate 74$’a yaklaştı.
Çatışmaların tırmanması Orta Doğu petrol arzının kesintiye uğrayabileceği ihtimalini arttırırken, ham petrol bu hafta yaklaşık %8 artarak geçen yılın başından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. İsrail ve İran’ın yanı sıra Tahran’ın Lübnan, Gazze ve Yemen’deki vekillerinin son bir yıldır karşı karşıya gelmesi, diğer ülkeleri de içine çekebilecek topyekûn bir çatışma korkusunu körüklüyor.
Singapur’daki Mizuho Bank Ltd. şirketinin Asya ekonomi ve strateji müdürü Vishnu Varathan, “İsrail’in İran’ın petrol üretim kapasitesini hedef almasından ve böylece İran’ı can evinden vurmasından korkuluyor” dedi. Varathan, fiyatlar yükselmiş olsa da petrolün topyekûn bir savaşı henüz tam olarak fiyatlandırmadığını söyledi. İsrail’in Tahran destekli Hizbullah’a karşı Güney Lübnan’a asker göndermek de dâhil olmak üzere saldırılarını artırmasının ardından İran bu hafta başında İsrail’e füze yağdırdı. Yedi Ülkeler Grubu bölge ülkelerini “sorumlu ve itidalli davranmaya” çağırdı.
Orta Doğu, dünya ham petrol arzının yaklaşık üçte birini oluşturuyor. İran son aylarda günde yaklaşık 3.3 milyon varil ham petrol pompalayarak Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün en büyük üçüncü üreticisi haline geldi.
Citigroup Inc. İsrail’in İran’ın ihracat kapasitesine yönelik büyük bir saldırısının günlük 1,5 milyon varillik arzı piyasadan çekebileceği tahmininde bulundu. İsrail’in küçük çaplı bir altyapıyı vurması halinde ise 300.000 ila 450.000 varil kaybedilebilir. Tahran’ın komşu ülkelerdeki enerji altyapısını ya da kritik Hürmüz Boğazı da dahil olmak üzere tedarik yollarını hedef alarak riskleri arttırabileceğinden de endişe ediliyor. Clearview Energy Partners, Basra Körfezi’nin ağzındaki dar su yolundan akışta yaşanacak bir kesintinin ham petrolün varilini 13 ila 28 dolar arasında yükseltebileceğini söyledi.
Petrol fiyatlarındaki büyük bir sıçrama, eğer devam ederse, Federal Rezerv de dahil olmak üzere birçok merkez bankasının fiyat artışlarının hızının azalmasının ardından faiz oranlarını düşürmeye başladığı bir dönemde enflasyonun yeniden canlanmasına katkıda bulunabilir. Yatırımcılar petrolün daha da yükselebileceğine dair bahis oynadıkça opsiyon piyasaları uyarı işaretleri veriyor.
Fiyatlar yükseldiğinde kâr sağlayan Brent alım opsiyonları, Perşembe günkü kapanış itibariyle son bir yılın en geniş primine sahipti. Krizin ötesinde, OPEC+ ittifakı Aralık ayından itibaren kapatılan kapasitenin bir kısmını geri kazanmaya başlama planını yeniden teyit ederken, Libya ülkedeki siyasi açmazın hafiflemesinin ardından üretimi yeniden başlatıyor. Fiziksel piyasada arka planın zayıf kaldığına dair göstergeler var ve Çin’in büyük bir teşvik paketinin dünyanın en büyük ithalatçısındaki tüketim üzerinde çok fazla etkisi olup olmayacağı belli değil.