28. dönem parlamentosunu belirlemek üzere bugün 60 milyon 697 bin 843 seçmen, 191 bin 884 sandıkta oy kullanacak. Cumhurbaşkanlığı için üç aday, Meclis’e girmek için ise 24 siyasi parti ile 151 bağımsız milletvekili adayı mücadele edecek. İşte 2023 seçimi, oy kullanırken dikkat edilmesi gerekenler ve diğer tüm bilgiler…
SEÇİM SONUÇLARI SPORX.COM’DA!
2023 Cumhurbaşkanlığı Seçim Seçim Sonuçları Sporx’ten canlı olarak takip edilebilecek. Sandık sonuçlarının açıklanmaya başladığı andan itibaren seçim sonuçlarına Sporx’ten ulaşabilirsiniz.
4.9 MİLYON ‘İLK OY’UNU KULLANACAK
Yurtiçi ve yurtdışındaki toplam seçmen sayısı 64 milyon 113 bin 941. 18 yaşını dolduran 4 milyon 904 bin 672 seçmen bugün ilk kez oy kullanacak. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kalması halinde ilk kez oy kullanacak seçmen sayısına 2 bin 435 yeni seçmen daha eklenecek.
SEÇMENLERİN % 50.6’SI KADIN
60 milyon 697 bin 843 yurtiçi seçmenin 30 milyon 710 bin 790’ını (yüzde 50.6) kadınlar, 29 milyon 897 bin 53’ünü (yüzde 49.4) erkekler oluşturuyor. Yurtiçinde ortopedik ve görme engelli seçmen sayısı 989 bin 543, 75 yaş ve üzeri seçmen sayısı 3 milyon 180 bin 802. Cezaevindeki seçmen sayısı 53 bin 172.
NELER YASAK?
Oy verme günü, her ne suretle olursa olsun, ispirtolu içki satılması, içkili yerlerle umumi mahallerde her çeşit ispirtolu içki satılması, verilmesi, içilmesi yasak. Oy verme günü, bütün umumi eğlence yerleri oy verme süresince kapalı kalacak. Eğlence yeri niteliğine haiz lokantalarda yalnız Yemek verilecek. Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka hiç kimse, köy, kasaba ve şehirlerde silah taşıyamayacak. Seçim günü saat 18.00’e kadar basın yayın organlarında seçimler ve sonuçlarına ilişkin Haber tahmini ve yorum yapılması yasak. Saat 18.00-21.00 arasında YSK tarafından seçime ilişkin verilecek haber ve tebliğler yayımlanabilecek. Saat 21.00’den sonra ise bütün yayınlar serbest olacak. YSK bu saati daha erkene çekebilecek. Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tura kalması halinde aynı hükümler 28 Mayıs’ta da uygulanacak.
2023 SEÇİM SONUÇLARI NE ZAMAN AÇIKLANACAK?
İl seçim kurulu kendine gelen tutanakların birer kopyasını siyasi parti ve bağımsız adaylara aynı anda teslim edecek. Seçim çevresinde kullanılan tüm mühürlü oy torbaları kurulun belirleyeceği adreste toplanacak. Bu sırada Yüksek Seçim Kurulu Seçim Bilişim Sistemi’ne işlenen oy sayıları ve sandık sonuç tutanaklarını eş zamanlı olarak siyasi partilere yayınlayacak. Böylece sonuçlar üzerinde denetim de gerçekleşecek.
İşte, tüm bu sürecin sonunda geçici sonuçlar da ortaya çıkacak.
YSK cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçlarını 14 Mayıs saat 23.59’a kadar ilan edecek.
1- YER VE SANDIK NO’SUNU ÖĞRENİN
Sandığa gitmeden önce nerede oy kullanacağınızı öğrenin, oy kullanma saatlerine dikkat edin. Bu bilgileri içeren seçmen bilgi kağıdı eline ulaşmayanlar, Yüksek Seçim Kurulu’nun internet sitesinden, e-Devlet kapısından veya ‘Seçmen Sorgulama’ mobil uygulamasından oy kullanacağı yer ve sandık numarasını öğrenebilir.
2- PUSULA VE MÜHRÜ TESLİM ALIN
Sandık görevlisine seçmen kağıdınızı veya T.C kimlik no’su bulunan belgenizi verin. Adınız sandık seçmen listesinde yer alıyor olacak. Bilgilerinizi kontrol eden sandık kurulu başkanı, kanuna uygun biçimde hazırlanmış ve mühürlenmiş oy zarfı ile iki ayrı birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve arkasının sandık kurulu mührü ile mühürlü olduğunu, kurul üyelerine, müşahitlere ve seçmene tek tek gösterdikten sonra “Tercih” veya “Evet” mührünü size vererek kapalı oy verme kabinini gösterecek.
3- TEK PUSULA HAKKI VAR MÜHRÜ TAŞIRMAYIN
Sandık kurulu başkanın size kapalı oy verme yerine girmeden önce; birleşik oy pusulalarında tercih ettiği cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle “Tercih” veya “Evet” mührünü basması, “Tercih” veya “Evet” mührü dışında herhangi bir yerine imza atmaması veya işaret koymaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulasını düzgün bir şekilde katlayıp zarfa koyması ve yapıştırması gerektiği uyarısını da yapacak. Dikkat edin, tek pusula hakkınız var.
4- KABİNE CEP TELEFONU, KAMERAYLA GİRMEK YASAK
Seçmenin cep telefonu, fotoğraf veya Film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine girmesinin yasak olduğu ve cezasının bulunduğu, bu tür cihazlar varsa oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere bırakılması gerektiği, birleşik oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey koymaması, aksi halde kullandığı oyun geçersiz olacağı, seçmene birleşik oy pusulaları verildikten sonra hata veya başka bir neden ileri sürülerek yeni bir birleşik oy pusulası verilemeyeceği, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi oy pusulalarının aynı zarfa konulacağı, açıklanacak.
5- ZARFI SANDIĞA BİZZAT ATIN
Oy kullandıktan sonra kapalı oy verme yerinden çıkıp, zarfı sandığa bizzat kendiniz atın. Kesinlikle başkana veya başka bir görevliye teslim etmeyin.
6- SEÇMEN LİSTESİNİ İMZALAYIN
Kurul başkanı oyunuzu kullandıktan sonra size kimlik kartını verirken seçmen listesindeki adınızın karşısına imza cetveli kullanarak imzanızı attıracak. Seçmen, imza atmasını bilmiyor veya herhangi bir engeli nedeniyle imza atacak durumda bulunmuyorsa, sol elinin başparmağını basacak. Sol elinin başparmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza bölümüne ayrıca yazılacak. Hiç parmağı olmayan seçmenin durumu adı karşısına yazılıp başkan tarafından imzalanacak.
7- SEÇMEN KAĞIDI VEYA KİMLİĞİNİZİ TESLİM ALIN
Sandık kurulu başkanı, oyunuzu kullanmış, mührü teslim etmiş ve sandık seçmen listesini imzalamışsanız, seçmen bilgi kağıdınızın arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra size kimliğinizle birlikte iade edecek.
KAÇ SEÇMEN OY KULLANACAK: Yurtiçi ve dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen oy kullanacak. Bunların 60 milyon 697 bin 843’ü yurtiçi seçmen. 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek.
SEÇMEN BİLGİ KAĞIDI ZORUNLU MU: Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kağıdının getirilmesi zorunlu değil. Seçmen bilgi kağıdı gelmeyenler, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını e-Devlet, YSK’nın internet sitesi, mobil uygulaması ya da çağrı merkezinden öğrenip oyunu kullanabilecek.
HANGİ KİMLİK BELGELERİ ZORUNLU: Seçmenlerin, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan resimli ve resmi nitelikteki kimliğini yanında bulundurması zorunlu olacak. Bu belgeler nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi, “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” resimli, resmi nitelikteki belgeler.
CEP TELEFONU İLE KABİNE GİRİLEBİLİR Mİ: Cep telefonu, fotoğraf veya Film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kabine girilmesi yasak.
KİMLER OY KULLANAMAYACAK?: Seçim tarihi itibarıyla 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı oy kullanabilecek. Oy kullanamayacaklar ise şöyle:
1- Silah altında bulunan erler, onbaşılar ve kıta çavuşları (her ne sebeple olursa olsun, izinli bulunanlar da bu hükme tabi),
2- Askeri öğrenciler,
3- Ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunanlar.
YATALAK SEÇMEN NASIL OY ATACAK: Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenler de evlerinde seyyar sandıklarda oy kullanacaklar.
GÖRME ENGELLİ NASIL OY KULLANACAK: Sandık kurulu başkanları görme engelli seçmenlere, YSK tarafından oy pusulalarına uygun olarak hazırlanacak şablon ile oy kullanabileceğini hatırlatacak.
HANGİ ZARFLAR GEÇERLİ: Sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke veya çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılamayan zarflar geçerli sayılacak.
HANGİ ZARFLAR GEÇERSİZ: YSK genelgesine göre de sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, “Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu” filigranı olmayan kağıttan imal edilmiş olan, Yüksek Seçim Kurulu amblemi olmayan,üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunmayan, üzerinde sandık kurulu mührü bulunmayan, tamamı yırtılmış olan, üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan zarflar da geçersiz sayılacak.
ADIM ADIM OY VERME İŞLEMİ
1- Seçmen kimlik kartını verecek. Seçmenin adı sandık seçmen listesinde bulunacak. Sandık kurulu başkanı, kanuna uygun biçimde hazırlanmış ve mühürlenmiş oy zarfı ile birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve arkasının sandık kurulu mührü ile mühürlü olduğunu, kurul üyelerine, müşahitlere ve seçmene gösterdikten sonra “TERCİH” veya “EVET” mührünü seçmene vererek kapalı oy verme yerini gösterecek.
2- Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce; birleşik oy pusulalarında tercih ettiği cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle “TERCİH” veya “EVET” mührünü basması, “TERCİH” veya “EVET” mührü dışında herhangi bir yerine imza atmaması veya işaret koymaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulasını düzgün bir şekilde katlayıp zarfa koyması ve yapıştırması gerektiği uyarısı yapılacak.
Seçmenin; cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine girmesinin yasak olduğu ve cezasının bulunduğu, bu tür cihazlar varsa oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere bırakılması gerektiği, birleşik oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey koymaması, aksi halde oyun geçersiz olacağı, hata veya başka bir nedenle yeni bir birleşik oy pusulası verilemeyeceği, cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi oy pusulalarının aynı zarfa konulacağı açıklanacak.
3- Seçmen, sandık kurulu başkanının açıkladığı şekilde hareket ettikten sonra kapalı oy verme yerinden çıkıp, zarfı sandığa bizzat atacak.
4- Kurul başkanı oyunu kullanan seçmene kimlik kartını verirken seçmen listesindeki adı karşısına imza cetveli kullanarak imzasını attıracak.
Seçmen, imza atmasını bilmiyor veya herhangi bir engeli nedeniyle imza atacak durumda bulunmuyorsa, sol elinin başparmağını basacak. Sol elinin başparmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza bölümüne ayrıca yazılacak.
5- Sandık kurulu başkanı, oyunu kullanmış, mührünü teslim etmiş ve sandık seçmen listesini imzalamış seçmenlerin, seçmen bilgi kağıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kimliği ile birlikte kendisine iade edecek.
İTTİFAK ALANI
– “İttifak alanı” içerisine basılan mühür, ittifaka sayılıyor. “İttifak alanında olmayan partilere” basılan mühür, direkt olarak o partiye gidiyor. İttifak partileri için kullanılan oylar, ittifaktaki her bir partinin kendi oyu ile ittifakın ortak oylarının toplamından oluşuyor. Oy pusulasındaki ittifak alanında bulunan partilerden birine değil de bu alanın herhangi bir yerine basılan oylar geçerli sayılıyor ve ittifakın ortak oyları hanesine yazılıyor.
– İttifak alanı içerisine ancak iki partiye birden ya da iki partinin ortasına basılan mühür ittifakın ortak oyu sayılırken ittifaktaki bir partiye sayılmıyor.
– Birden fazla cumhurbaşkanı adayına, aynı ittifak içinde yer almayan birden fazla siyasi partiye, birden fazla ittifaka veya birden fazla bağımsız adaya ayrılan alana taşmış “TERCİH” veya “EVET” mührü bulunan oylar ise geçerli sayılmıyor.
OKUMA YAZMA BİLMEYENE AKRABASI YARDIMCI OLAMAZ
– Okuma yazma bilmeyen seçmenlere oy verme sırasında yardım etmek amacıyla oy verme yerine kendisinden başka kimse giremeyecek. Oy kullanma sırasında yardım etmeyecek. Seçmen kendi oyunu kendi kullanacak. Okuma yazma bilmeyen seçmen, sorduğu ve istediği takdirde sandık kurulu başkanı, birleşik oy pusulaları üzerinde bulunan işaretlerden hangisinin hangi siyasi parti veya bağımsız adaya ait olduğunu ve tercih ettiği siyasi parti veya bağımsız adaya, diğer bölüme taşırmamak suretiyle “Tercih” veya “Evet” mührünü basması ve birleşik oy pusulaları ile birlikte muhtarlık-ihtiyar heyeti/meclisi için hazırlanmış olan beyaz kağıdı veya beyaz kağıda basılan, teksir edilen, herhangi bir araçla veya elle çoğaltılan oy pusulasını mühür basmadan katlayıp zarfa koyarak ağzını yapıştırması gerektiğini anlatacak.
YATALAK SEÇMENE SEYYAR SANDIK
– Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenler de evlerinde seyyar sandıklarda oy kullanacaklar. Seyyar sandıklarda sadece il ve ilçe merkezlerinde yaşayanlar oy kullanabilecek.
GÖRME ENGELLİLERE ŞABLON
Görme engelli seçmenler, bu seçimde ilk kez YSK’ca oy pusulalarına uygun olarak hazırlanan şablon ile oylarını kullanabilecek. Talep etmeleri halinde ise oy pusulası sandık kurulu başkanı, akrabalarından biri, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımıyla şablona yerleştirilmek suretiyle oy verebilecekler.
FELÇLİ SEÇMEN NE YAPACAK?
Engelliler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni engelleri açıkça belli olanlar o Seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık çevresinde bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilecek. Bir seçmen birden fazla engelliye yardım edemeyecek. Sandık kurulu başkan veya üyeleri ise engelli seçmenlere yardım etmek amacıyla oy verme kabinine giremeyecek, oy kullanma sırasında yardım edemeyecek.
HANGİ HALLERDE OYLAR GEÇERSİZ
– “EVET” ya da “TERCİH” mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılan oylar geçersiz olacak.
– Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak şekilde yırtılması veya koparılması, pusula üzerine mühür dışında veya mühür yerine herhangi bir özel işaretin, isim, imza kaşesi veya parmak izinin basılması da kullanılan oyun geçersiz sayılmasına neden olacak.
– Oy pusulasının belirgin bir şekilde karalanması, çizilmesi veya işaretlenmesi, zarftan işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak.
– Oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçerli olmayacak.
Müşahitler ile bölgede kayıtlı seçmenler sayım işlemlerini izleyebilecek
Bir sandık üyesi zarfları vermek, iki üye oyları cetvele işlemek, bir üye de zarfları korumak ile görevli olacak. Bu sırada siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitleri ile sandık bölgesinde kayıtlı tüm seçmen işlemleri izleyebilecek.
Sayım ve döküm işlemi tamamlanınca tüm belgeler seçim torbasına konulup ağzı bağlanarak ilçe seçim kurulu mührü basılacak. Hazırlanan seçim torbası ve mühür, sandık kurulu başkanı ve en az 2 üye ile hızlıca ilçe seçim kurulu başkanına teslim edilecek. İlçe seçim kurulları sandık sonuç tutanaklarının birleştirilmesi işlemlerini siyasi parti temsilcileri ve müşahitlerin huzurunda yapacak. Tüm tutanaklar birleştirilerek il seçim kuruluna gönderilecek.
MUHARREM İNCE’YE VERİLEN OY NE OLACAK?
Yurtiçi seçmenler isterlerse Muharrem İnce’nin adının altına mühür basabilecek. Bu oylar geçersiz sayılmayacak. Ancak, Muharrem İnce çekilen aday sıfatıyla yüzde 50+1 alsa da mazbata verilmeyecek. Bu durumda 2. ve 3. aday ikinci tura kalmış sayılacak. İkinci tur cumhurbaşkanlığı seçimi bu iki aday arasında gerçekleşecek.