2024’te istihdam piyasası nasıldı?
2024’ü aslında ikiye bölmek gerekiyor ilk altı ay ve sonraki altı ay diye; yaz sonrası biraz daha piyasalar beklenenden daha durağan ilerledi. İstihdam açısından bakılırsa ilk altı ayda iş geçişgenliği fazlaydı iyi bir performans vardı, yaz sonrası ise daha farklı bir tablo ile karşılaştık, sadece Türkiye açısından değil globalde bir durgunluk vardı. Özellikle Almanya, Fransa ve İtalya bu anlamda bir türbülansa girdi diyebiliriz. Büyük pazarların türbülansa girmesi diğer pazarları da etkiledi. Totalde sektör için ilk altı aya bakarsak daha pozitif diğer altı ay ise daha durağan diyebiliriz.
İşveren ve çalışan arasındaki uçurum
Maaş ve beklentiler konusunda bir uçurum her zaman vardı ama bu sene bu uçurum biraz daha açıldı çünkü beklentiler çok yükseldi. Şimdi şirketler bir asgari ücreti baz alacaklar bir de enflasyonu baz alacaklar, bir de global firmalar Euro Türk Lirası değerine bakıyorlar. Şimdi Euro artışı yaklaşık yüzde %14 oldu, dolar biraz daha fazla %20’ye yakın…Öngörümüz şu 2025 için birçok firma tek maaş artışına geçecekler Ocak’ta yapılacak bu artış, bazıları sene ortasında da bir artış yapacak.
Mesela Avrupa bu sene hiç maaş artışı öngörmüyor başta belli başlı otomotiv devleri, onlar da enflasyon doğrultusunda bir artış planlıyordu %3-4 gibi ama bunu dahi yapmayacaklarını açıkladı bazı şirketler.
En çok ilgi gören sektörler
Şunu gördük; Türkiye’de beyaz yakada %35 endüstri ve üretim tarafı en fazla istihdam geçişgenliği olan sektör oldu. Sonra %21 ile perakende takip ediyor sonrada hızlı tüketim malları ve finansal hizmetler geliyor. Bunlar 2024’te en fazla istihdam geçişgenliği olan sektörler. Roller bazında da satış ve pazarlama sonra üretim ve finans geliyor.
Globalde ise şirketler daha fazla freelance yani serbest çalışanlara yöneldi özellikle teknoloji tarafında geçici istihdama yöneldiler. Türkiye’de bu pazar daha çok ilerlemedi.
Şu anda hibrit model daha ağır basıyor işte 3 gün ofis 2 gün ev gibi…ama ofis içinde birlikte olmanın biraz daha verimliliği artıracağı düşünülüyor. İşveren tarafı çalışanı ofise kaydırmaya çalışıyor ama yine sonuçlara bakarsak hibrit model %10 daha verimli sonuç veriyor gözüküyor.
50 yaş üstü istihdam
50 yaş üstü istihdamın çok ciddi anlamda faydalı olduğunu keşfetti firmalar. Çünkü o tecrübeyi alıp harmanlayıp gençlere aktarıyorlar. 50 yaş üstü çalışanların şirket bağlılığı daha fazla olduğu için işten ayrılma daha az oluyor. Mentorluk yapabiliyorlar genç kuşaklara ve bu bir sinerji yarattı ve bazı firmalar bunu bir strateji olarak kullanıyor. Bu trendin 2025’te de devam edeceğini düşünüyoruz.
2025 öngörüleri
Firmalar durgunluğa hazırlıklı girmek istiyorlar ve değişikliğe üst yönetimden başlamak istiyorlar CEO koltuğundan. Bizim 2025 için öngörümüz finansal anlamda bir değişim bekliyoruz tekrardan çünkü firmalar konsolidasyon yılına girecekler 2025’te. Hem finansallarına bakacaklar hem de çalışanlarını elde tutmaya çalışacaklar. 2025’te şirketlerin eğitim departmanlarına çok büyük rol düşecek. Eğitime önem vermeleri gerekecek mevcut ekiplerini tutabilmek için ve artı daha fazla pay elde edebilmek için tabiki. 2025 bazı firmalar için özellikle küçük ölçekli firmalar için biraz hayatta kalma yılı olacak, büyük firmalar ise çok büyümeyi planlamıyorlar mevcut kadroyu koruyacakları bir yıl olacak onlar için. Bir de artık çalışanlar daha cesurlar iş değiştirme konusunda, işte durağan piyasa ben yerimden oynamayayım mantığı gitmiş durumda o yüzden iş değişikliklerini daha fazla göreceğiz 2025’te. Yapay zekayı da çok göreceğiz önümüzdeki dönem. 2025 temkinli bir yıl olacak çok büyüme görmeyeceğiz.
Kadın istihdamı
2024’te beyaz yaka içerisinde işe yerleşen adayların %58’i erkek, %48’i kadın böyle bir istatiğimiz var. 2023 ile karşılaştırdığımızda ufak bir artış var çünkü kadın çalışanların oranı 2023’te %40 idi.