Romantik bir ilişkinin nasıl sona ermesi gerektiğini biliyor musunuz?
Önceki yazılarımda yetişkinlerde ayrılık anksiyetesine ve ikili ilişkilerde Stockholm sendromuna değinmiştim. Bu yazımda romantik ilişkilerin nasıl sona erdirilebileceğinden bahsedeceğim.
İnsan canlısının, psikolojik ve fizyolojik sağlığı için ötekine ihtiyacı var. Biyolojik gerçeğimiz temelde sosyal bir tür olduğumuzu, benzerlerimizi tanımak ve onlarla ilişki kurmak olduğunu göstermektedir. Erişkinlikte kurulan iyi bir romantik ilişki, bireylerin hem psikolojisine hem de biyolojilerine iyi gelir. Romantik bir ilişkinin sona ermesi, bir yetişkin için en üzücü deneyimlerden biridir. Çoğu birey, yaşamlarında en az bir acı verici romantik ayrılık yaşamıştır.
Tabii bazen de romantik ilişkilerin bitimi bazılarımız için çok sancılı geçebilmektedir. İlişkinin zihinde bitiş süresinin nasıl işlendiğini ve biten ilişki sonrası uyum sürecinin nasıl olacağını belirleyen birçok faktör var. Hatta bazı bireylerde ilişkinin bitimini kabul edememe, onsuz yapamayacağını düşünme ve sık sık ona ulaşma çabaları, sosyal medyadan vs sürekli onun hakkında bilgi alma ihtiyacı, depresyon, panik ataklar yaşama gibi neredeyse bireylerin acı çektiği de olmaktadır. Genel olarak romantik ilişkiyi bitirememe ve biten ilişki sonrası uyumu bozan olası nedenleri şöyle sıralanabilir.
İLİŞKİNİN SONLANMA NEDENİ, AYRILIĞA UYUM SÜRECİNİ ETKİLER
Bir ilişkiyi bitirmenin nedenleri arasında birçok şey düşünülebilir. Bunlardan biri olan ilişkiye başka ilişkinin dahil olması yani aldatılma nedeniyle biten romantik ilişkiler sonrası uyum sağlanması diğer nedenlere göre en zor olanlardır.
İlişkiyi hangi partnerin sonlandırdığı da ayrılığa nasıl uyum sağladığını etkileyebilir. Ayrılığı başlatan partner diğerine göre daha kolay bir uyum sağlayacaktır.
Yapılan çalışmalarda, ayrılık kararını birlikte alıyor olmak, sosyal desteğinin olması, ilişki bitimi sonrası hemen başka ilişkide olmama uyumu kolaylaştırmaktır. Dolayısı ile, sosyal desteğinin az olması ve ayrılık kararının nedenini anlamlandıramama ya da haksızlık olarak algılamak ve diğer partnerin ayrılık sonrası bir ilişkisinin olduğunu bilmek bu süreci zorlaştırmaktadır
Cinsiyet farklılığı da önemli bir etken olabilir. Reddedilen kadınların, erkek reddedilenlere kıyasla, eski partnerlerinin duygusal yatırımını kaybetmeyle bağlantılı olarak daha çok zorlandığı bildirilmiştir. Yani, kadın mağdurlar, erkek mağdurlardan ayrılığa dair daha fazla korku yaşamaktadır. Erkeklerin, ayrılık sonrası şiddet ya da eski partnerinin istemediği davranışları yapma olasılıkları kadınlara göre daha fazladır.
Reddedilenlerin, reddedenlerden daha fazla depresyon yaşadıklarını ve reddedilenler, reddedenlere göre ayrılık hakkında daha fazla ruminasyon (Zihinde tekrarlayıcı bir şekilde devam eden olumsuz düşünceler) bildirecektir.
BAĞLANMA STİLLERİ DE ETKİLİ
Bebeklik döneminde anne ile kurulan ilişki ile şekillenen öteki ile güvenli bağlanma yetişkinlikte de karşı cins ilişkisinde alınan pozisyonu belirlemektedir. Bağlanmanın güvenli olmaması örneğin kaygılı bağlanma stili olan bireylerde bu süreçte zorlanmalar olabilir. Bu nedenle bağlanma yaralanması açısından da bu süreç değerlendirilmelidir.
Bu yazımın ardından dilerseniz, yetişkinlerde ayrılık anksiyetesinden ve ikili ilişkilerde Stockholm sendromundan bahsettiğim önceki yazılarıma göz atabilir, ilişkide ayrılık kararı almakta zorlanıyorsanız, bir türlü bitiremediğiniz bir ilişkiniz varsa, geçmişe dayalı travmalar üzerine çok daha fazla bilgi alabilirsiniz.
İhtiyaç duyduğunuzu hissettiğiniz anda lütfen bir uzmana danışmaktan çekinmeyin.
Kaygılı bağlanma stili, bireylerin ilişkilerinde sürekli kaygı ve korku yaşamalarına neden olabilir. Ancak, bu bağlanma tarzı fark edildiğinde ve üzerinde çalışıldığında, hem kişinin kendi duygusal sağlığı hem de ilişkileri büyük ölçüde iyileştirilebilir. Tedavi seçenekleri ve sağlıklı iletişim yöntemleriyle kaygılı bağlanmayı yönetmek ve güvenli ilişkiler kurmak mümkündür.
Kaygılı bağlanma, bireylerin ilişkilerde sürekli olarak reddedilme veya terk edilme korkusu yaşadığı bir bağlanma stilidir. Bu bağlanma tarzı, genellikle çocukluk dönemindeki bağlanma deneyimlerinden kaynaklanır ve yetişkinlikte romantik ilişkilere yansır.
Kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler, partnerlerinin sevgisi ve sadakati konusunda sürekli şüphe duyar, bu da onları sık sık onay ve güvence aramaya iter.
Kaygılı Bağlanma Nedir?
Kaygılı bağlanma, bağlanma teorisi çerçevesinde değerlendirilen dört bağlanma stilinden biridir. Bu bağlanma tarzı, çocukluk döneminde ebeveynlerle kurulan güvensiz bir ilişki dinamiği sonucu gelişebilir.
Kaygılı bağlanmaya sahip kişiler, yetişkinlikte yakın ilişkilerde aşırı bağımlı, kontrolcü ve sürekli olarak güvence arayan davranışlar sergilerler. Bu kişiler, ilişkilerinde derin bir korku yaşar ve partnerlerinin onları terk edeceği ya da sevmeyeceği düşüncesiyle başa çıkmakta zorlanırlar.
Kaygılı Bağlanma Belirtileri
Aşırı Bağımlılık:
Kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler, ilişkilerde aşırı derecede bağımlı olurlar. Sürekli olarak partnerlerine yakın olmak isterler ve fiziksel veya duygusal mesafe olduğunda büyük bir stres yaşarlar. Partnerlerinden ayrı kaldıklarında yoğun bir endişe ve kaygı hissederler.
Sürekli Güvence Arama:
Bu kişiler, partnerlerinin sevgisini sürekli sorgularlar ve sürekli onay beklerler. “Beni seviyor musun?”, “Beni terk edecek misin?” gibi soruları sıkça sorarlar ve her defasında güvencelere ihtiyaç duyarlar.
Terk Edilme Korkusu:
Kaygılı bağlanma stiline sahip bireylerin en belirgin özelliği, terk edilme korkusudur. Bu korku, ilişkilerde sürekli bir stres kaynağı olabilir. Partnerlerinden küçük bir eleştiri bile aldıklarında büyük bir yıkım yaşayabilirler ve bu durumu terk edilme işareti olarak yorumlayabilirler.
Yoğun Kıskançlık:
Partnerlerine karşı aşırı derecede kıskançlık hissedebilirler. Partnerlerinin başka insanlarla olan etkileşimlerini tehdit olarak algılarlar. Kıskançlık duygusu, sürekli kontrol etme ve ilişkide güven krizine yol açabilir.
Duygusal Dengesizlik:
Kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler, partnerlerinin davranışlarına aşırı duygusal tepkiler verebilirler. Bir anda çok mutlu olup, ardından derin bir üzüntü yaşayabilirler.
Duygusal dengesizlik, hem kendi ruh sağlıklarını hem de ilişkilerini zorlaştırır.
Kaygılı Bağlanmanın Nedenleri
Kaygılı bağlanma stili, genellikle çocukluk dönemindeki ebeveyn-çocuk ilişkilerinden kaynaklanır. İşte bu duruma yol açabilecek bazı faktörler:
İhmal Edilen Duygusal İhtiyaçlar: Çocukluk döneminde ebeveynlerin çocuğun duygusal ihtiyaçlarına yeterince karşılık vermemesi, bu bağlanma stiline yol açabilir.
Tutarsız Bakım Verme: Ebeveynlerin tutarsız bir şekilde sevgi ve ilgi göstermesi de çocuğun güvensiz bir bağlanma tarzı geliştirmesine neden olabilir.
Travmatik Deneyimler: Çocukluk döneminde yaşanan travmalar (boşanma, ebeveyn kaybı vb.) kaygılı bağlanmanın gelişimine katkıda bulunabilir.
Kaygılı Bağlanma Tedavi Yöntemleri Psikoterapi:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kaygılı bağlanma stiline sahip kişilerde, olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmeye yönelik terapi yöntemleri etkilidir. BDT, kişinin ilişkilerde yaşadığı kaygı ve korkularla başa çıkmasına yardımcı olabilir.
Bağlanma Temelli Terapi: Bu terapi türü, kişinin çocukluk dönemindeki bağlanma stilini ve bunun yetişkinlikteki etkilerini keşfetmeyi amaçlar. Geçmişteki travmaların işlenmesi ve sağlıklı bağlanma becerilerinin geliştirilmesi üzerine çalışılır.
Meditasyon ve Mindfulness:
Kaygıyı azaltmak ve duygusal dengeyi sağlamak için mindfulness ve meditasyon uygulamaları oldukça etkilidir. Bu uygulamalar, kişinin anda kalmasına ve aşırı düşüncelerle başa çıkmasına yardımcı olur.
Kendi Kendine Farkındalık:
Kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler, duygularını ve davranışlarını anlamak için kendi farkındalıklarını geliştirebilirler. Kendi kaygılarını ve korkularını tanımak, ilişkilerde daha sağlıklı tepkiler vermelerine yardımcı olabilir.
İlişkide Açık İletişim:
Partnerleriyle açık ve dürüst bir şekilde iletişim kurmak, kaygılı bağlanma yaşayan bireylerin güven sorunlarıyla başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Partnerlerine duygularını ve ihtiyaçlarını açıklıkla ifade etmek, ilişkiyi daha sağlam hale getirebilir.
Destekleyici İlişkiler:
Kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler için destekleyici ve anlayışlı bir partnerle ilişki yaşamak önemlidir. Sabırlı ve empatik bir partner, bu bireylerin güvende hissetmelerine yardımcı olabilir.
