Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikler, tebliğler ve kararlar…
YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ
YÖNETMELİKLER
–– Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
–– Eskişehir Teknik Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği
–– Eskişehir Teknik Üniversitesi Kalibrasyon ve Ölçüm Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği
İLÂN BÖLÜMÜ
a – Artırma, Eksiltme ve İhale İlânları
b – Çeşitli İlânlar
– T.C. Merkez Bankasınca Belirlenen Devlet İç Borçlanma Senetlerinin Günlük Değerleri
Ekonomi ve siyaset gündeminde öne çıkanlar…
YASAMA YÜRÜTME SİYASET
1- İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu, Samsun’da teşkilat buluşmasına, Çorum’da bölge istişare toplantısına katılacak.
2- TBMM Genel Kurulunda Aile ve Sosyal Hizmetler ile Milli Eğitim bakanlıklarının 2025 yılı bütçeleri ele alınacak.
DÜNYA DİPLOMASİ
1- Suriye’de Baas rejimi ve Esed ailesi iktidarının devrilmesinin ardından ülkedeki gelişmeler takip ediliyor.
2- İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırılarına ilişkin gelişmeler izleniyor.
GÜNCEL
1- Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, ”15. TRT Uluslararası Belgesel Ödülleri” gala programına katılacak.
Global pazarda rekabet etme şansını artırmak isteyen her şirketin, her biriminde dijital dönüşümü sağlaması gerektiğini söyleyen Kuika AI Yönetim Kurulu Başkanı Süreyya Ciliv, Türkiye’de büyük firmaların dönüşüm trendini ıskalamaması uyarısını yaptı. Yazılım süreçlerinin low-code platformla hızlandırdıklarını dile getiren Ciliv, şirket sahiplerinin, üretimden finansa her birimi yapay zekayla entegre etmeleri ve birim yöneticilerini teknoloji odaklı yenilikçi, girişimci liderlerden oluşturmaları gerekliliğini belirtti.
HANDE BERKTAN
Bloomberg HT’de Gündem Teknoloji programına katılan Kuika AI Yönetim Kurulu Başkanı Süreyya Ciliv, global pazarda rekabet gücünü artırmak isteyen her şirketin, her biriminde dijital dönüşümü sağlaması gerektiğini söyledi.
“Yapay zeka, her şirket için öncelik”
Ciliv “Yeni dünyada, bilgisayarlar her yerde ve iletişim her yerde. Yani her yerden bilgi akışı var ve buluttaki bilgileri inceleyen, anlamlandıran makineler artık öğrenmeye başladı. Akıllı sistemler buradan ortaya çıkıyor. Yapay zeka, günümüzde her şirket için büyük öncelik. Bir çok şirket dijital dönüşümü ıslıkladı ve tüm yükü bilgi işlem ekiplerine bıraktı.Örneğin, büyük şirketlerin merkezi Levent’te, veri merkezleri ise Gebze’de. Genel merkezin istediği bir proje veri merkezine iletilip, proje anlaşılıp gerçekleştirilinceye kadar genel merkezin talep ettiği projenin niteliği değişiyor çünkü iş dünyasında talepler sürekli yenileniyor. Bütün şirketin birimleri tek alanda toplanması gerek” açıklamasını yaptı.
“Öncelikle, iş sahipleri, dönüşümü sahiplenmeli”
Kuika AI Yönetim Kurulu Başkanı Ciliv “Global pazar, Türkiye pazarının 100 katı, dolayısı ile globale odaklanılması gerek. Global oyuncu olunca rekabet gücünüz artıyor. Yapay zeka herkesin önceliği olmalı. Müşteri hizmetleri de, üretim de bu işi nasıl hızlı yapabiliriz sorusuna çalışmalı. Akıllı sistemler, her kaynağınızı, her müşterinizi detaylı tanıma fırsatı veriyor sizin ölçeğinizi büyütmenizi sağlıyor. İşin sahibi yani Türkiye’de iş sahipleri öncelikle bu dönüşümü sahiplenmeli. Bunu uygulamayan şirketlerin global pazarlarda rekabet etme şansı kalmayacak.Bugün, Amazon’da Jeff Bezos tekrar şirkete döndü. Şirketi zaten akıllı sistemlerle yönetiyordu. Binlerce uygulama mevcut artık bu uygulamayı yapay zeka ile nasıl akıllı yaparız sorusunu çözmek için Bezos, tekrar şirketin başına geçti” dedi.
“Üniversitelerde, low-code uygulaması dersleri veriyoruz”
Üniversitelerde gençlere, yazılım sürecini hızlandıran low-code dersleri verdiklerini dile getiren Ciliv “Akıllı sistemlerinin esas kısmı yazılım kısmı. Türkiye’de birçok iş insanı, örneğin mobilyaya yatırım yapıyor ancak yazılıma yatırım yapmıyor. Artık yazılım projelerini hızlandıran low-code platformla, yazılım sürecini hızlandırabiliyoruz. Yatırımcısı ve yöneticisi olduğum Kuika AI ile yazılımı, yapay zeka ile hızlandırabiliyoruz. Artık hızlı inovasyon yapmalıyız yani fikirlerinizi en hızlı şekilde dönüştürmeniz gerek. Kuika AI ile Türkiye’de üniversitelerde yazılımı hızlandıran low-code uygulamasının derslerini veriyoruz. Mühendislerimize, hızlı akıllı sistemleri geliştiren yazılımı öğretiyoruz” dedi.
“Optimizasyon, masraf kısmak değil bir çok kaynakla en verimli opsiyonu sunmaktır”
Optimizasyonun, bugün masrafların kısalması gibi yanlış anlamlandırıldığını dile getiren Süreyya Ciliv, iş dünyasında optimizasyonu “Optimizasyon masrafı kısmak değildir ileri matematikle işimizi optimize etmektir. Yani birçok kaynakla birçok müşteriye en uygun opsiyonu sunmaktır. Şirketler ancak rekabeti, otomasyon, optimizasyon ile yakalayabilir. Hızlı takımlarda işi ve müşteriyi iyi bilen ve teknolojiden anlayan yöneticiler şirketlere liderlik etmeli. Her pozisyonda her iş biriminde yenilikçi girişimci liderlere ihtiyaç var. Büyük şirketlerde esas girişimcilere ihtiyaç var. Üretimde, lojistiğinde, finansta girişimci liderler olmalı” şeklinde ifade etti.
Ciliv, gençlere “Kendinize inanın. Ben şirketimde, yapay zekayı kendi gençlerimizle birlikte geliştiriyorum. Gençler, hiç bir şekilde geride değilsiniz, birincilerle aynı sınıftasınız. Çalışırsanız hayallerinize ulaşırsınız” tavsiyesinde bulundu.
Köy Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 5 Aralık’ta TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Düzenlemeyle İmar Hakkı Kanunu’na “imar hakkı aktarımı” tanımı eklendi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından düzenlemeye dair merak edilenlere dair yapılan paylaşımda şu 5 madde yer aldı:
Köy Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 5 Aralık’ta TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Düzenlemeyle İmar Hakkı Kanunu’na “imar hakkı aktarımı” tanımı eklendi.
Bakanlığın sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, imar hakkı aktarımı konusunda vatandaşların merak ettiği sorular ve yanıtlarına yer verildi.
Buna göre, 5 soruda imar hakkı aktarımına ilişkin merak edilenler şöyle:
Hangi arsaları kapsayacak?
İmar planları içinde 2019 öncesinde (okul, hastane, belediye hizmet alanı, resmi kurum alanı gibi) kamu hizmet alanlarına ayrılan ancak uzun yıllar vatandaş mülkiyetlerindeki kamulaştırılamamış parselleri kapsayacak.
İmar hakkı aktarımı ile vatandaş ne kazanacak?
Vatandaşlara parsellerinin tamamının ya da bir kısmının kamu hizmet alanları içinde kalması sebebiyle, yapılaşma hakkının verilememesinden kaynaklanan hukuki anlaşmazlıkları giderilecek, mağduriyetlerinin önüne geçilecek.
Vatandaşın mülkiyeti istemeden el mi değiştirecek?
Vatandaşın mülkiyetine el konması söz konusu olmayacak aksine vatandaşların kullanamadığı parseline/ hissesine karşılık gelen imar haklarının, imar planı kararı ile belirlenen başka bir alanda kullanılması sağlanacak. Böylece bir taraftan vatandaş imar hakkına kavuşurken bir taraftan da kamuya yeni hizmet alanları kazandırılacak. Yapılacak tüm işlemler kamu ve toplum yararına yürütülecek.
Öte yandan kamu kurumları ve yerel yönetimler ile vatandaşların arasındaki hukuki anlaşmazlıklar da her iki tarafa mali yük getirmeden çözülebilecek.
Hak aktarımı nasıl yapılacak?
Vatandaşların verilemeyen imar haklarının değeri tespit edilecek, bu değere karşılık gelen hakları, imar planı kararıyla belirlenen alanlara aktarılacak.
Bedel tespiti nasıl olacak?
Tüm işlemler Kamulaştırma Kanunu’na göre Sermaye Piyasası Kurulunca lisans almış bağımsız değerleme kuruluşlarınca, gayrimenkul değerleme esasları doğrultusunda tesis edilecek. İmar hakkı aktarımı iş ve işlem süreçleri, yetki alanları dahilinde imar planı onaylamaya yetkili Bakanlık ve yerel yönetimler tarafından yürütülecek.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu (VDK), maliyetlerde yükseliş olmamasına rağmen fiyat artışları yapan ve kartelleşme eğilimi gösteren sektörler ile bu sektörlerde faaliyet gösteren firmalar için inceleme başlattı.
Bakanlıktan edinilen bilgiye göre, VDK, parasal işlemler üzerinden yapılan kayıt dışılık denetimlerine ağırlık veriyor.
Bu kapsamda, fiyatların arttığı dönemde sektör ortalamalarının üzerinde artış yapan ancak bunu vergiye tabi kazançlarına yansıtmayan, fiyat gerilemeleri yaşanırken yüksek tutma noktasında direnç gösteren ve bulunduğu sektör itibarıyla kartelleşme eğiliminde olan işletmelere yönelik kapsamlı bir araştırma yapıyor.
Başkanlığın Risk Analiz Merkezince yürütülen çalışmalarda, geriye dönük 5 yıllık süre için gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan, bilanço ve gelir tablosu ortalamaları çıkarıldı ve sektörel karlılık trendleri tespit edildi.
Kar marjını sektör ortalamalarının üzerinde artırırken bunu beyan edilen mali kara yansıtmayan mükellefler tek tek belirleniyor. Ayrıca sektör eğilimlerinin dışında beyan ve mali tablo rakamlarına sahip mükellefler de riskli olarak değerlendiriliyor. Riskli görülen ve sektör ortalamalarının altında satış karlılığıyla çalışan mükellefler de kayıt dışılık yönüyle ele alınıyor.
Yapılan analizlerde, her sektörün yarattığı parasal büyüklükler banka ve ödeme kuruluşları üzerinden alınan verilerle tahlil ediliyor.
İncelemeler kapsamında, firmaların katma değer vergisi matrahları, alış-satış ile e-fatura bilgileri de analiz ediliyor.
Ürünlerin yurt dışı fiyatına da bakılıyor
Yurt dışı fiyatları ülke içindeki fiyatların oldukça altında kalan, bu durum alış bedeli, gümrük, depolama, nakliye ve vergi maliyetleri itibarıyla açıklanabilecek düzeyin çok üzerinde olan ürünler de saptanıyor.
Bu ürünleri satan firmaların, sektördeki ticaretin önemli bir kısmına sahip olmak ya da diğer mükelleflerle kartelleşmeye yakın iş ilişkileri kurmak suretiyle fiyatlar üzerinde hakim rolde bulunup bulunmadığı da belirlenecek.
Elde edilecek inceleme sonuçları, Ticaret Bakanlığı ve Rekabet Kurumu gibi ilgili diğer kamu kuruluşlarına da iletilecek.
“Vergisini ödemeyen rekabet eşitsizliği yaratıyor”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de gelir ve kurumlar vergisi gibi doğrudan vergileri düzgün şekilde ödemeyen her mükellefin bulunduğu sektör itibarıyla rekabet eşitsizliği yarattığını ve toplanamayan vergilerin diğer mükelleflerden dolaylı şekilde toplanmasına neden olduğunu belirtti.
Fiyatlarını sürekli artıran mükelleflerin, maliyetlerini şişirmek ya da sahte belge kullanmak gibi hukuka aykırı yollarla vergilerini ödemediğini vurgulayan Şimşek, şunları kaydetti:
“Bu gruptaki mükelleflerin denetimine özel bir önem atfediyoruz. İş hacimleri ile karında tutarsızlık bulunan sektörler detaylı incelenecek ve gerekirse kapıları çalınacak. Yapılan saptamalara göre, suni şekilde fiyatlarını yüksek tutma gayesinde olan işletmeler vergi incelemesine sevk edilecek. Piyasadaki hakim gücünü kötüye kullananlara fırsat vermeyeceğiz. Maliyetlerde artış olmamasına rağmen ürün fiyatlarını sürekli artıran ve düşük vergi beyanında bulunanlar için gerekli tedbirleri alıyoruz.”
Spot piyasada bir megavatsaat elektriğin fiyatı, yarın için en yüksek 3 bin lira, en düşük 1425 lira olarak belirlendi.
Enerji Piyasaları İşletme AŞ verilerine göre, spot elektrik piyasasında işlem hacmi, bugün düne göre yaklaşık yüzde 37,7 artarak 1 milyar 642 milyon 56 bin 15 lira oldu.
Gün öncesi piyasada bir megavatsaat elektriğin fiyatı, yarın için en yüksek saat 09.00-11.00 ve 13.00-18.00’de 3 bin lira, en düşük saat 03.00 ve 04.00’te 1425 lira olarak tespit edildi.
Gün öncesi piyasada bir megavatsaat elektriğin aritmetik ortalama fiyatı 2 bin 615 lira 29 kuruş, ağırlıklı ortalama fiyatı 2 bin 648 lira 8 kuruş oldu.
Spot piyasada bir megavatsaat elektriğin fiyatı, bugün için en yüksek 2 bin 950 lira, en düşük 1050 lira olarak belirlendi.
Ekonomi ve siyaset gündeminde öne çıkanlar…
1- Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Diyanet İşleri Başkanlığı 44. İl Müftüleri İstişare Toplantısı açılış programına katılacak.
(Ankara/10.00)
2- CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Yenimahalle Belediyesi tarafından yaptırılan Başak Cengiz Kreş ve Gündüz Bakımevi’nin açılışına iştirak edecek.
(Ankara/12.00)
YASAMA YÜRÜTME SİYASET
1- Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, YÖK’te düzenlenecek “YÖK ile İşbirliği İmza Töreni”ne katılacak.
(Ankara/12.00)
2- TBMM Genel Kurulunda, Ticaret ile Hazine ve Maliye bakanlıklarının 2025 yılı bütçeleri ele alınacak.
(TBMM/11.00)
EKONOMİ FİNANS
1- Türkiye İstatistik Kurumu, ekim ayı hizmet üretim endeksi ve ücretli çalışan istatistikleri ile kasım ayı tarım ürünleri üretici fiyat endeksi verilerini açıklayacak.
(Ankara/10.00)
2- Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2 yıl (602 gün) ve 6 yıl (2310 gün) vadeli devlet tahvillerinin yeniden ihraç ihalelerini yapacak.
(Ankara)
DÜNYA DİPLOMASİ
1- Suriye’de Baas rejimi ve Esed ailesi iktidarının devrilmesinin ardından ülkedeki gelişmeler takip ediliyor.
(Şam/Halep)
2- İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırılarına ilişkin gelişmeler izleniyor.
(Gazze/Kudüs)
Bitcoin 106 bin doları da aşarak yeni bir rekor kırdı.
Bitcoin, ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın dijital varlıklara verdiği destek ve ABD’yi sektörde baskın güç haline getirme planıyla başlayan yükselişi sürdürerek rekor seviyeye ulaştı.
Bitcoin, Pazartesi günü Asya’da yüzde 3’ten fazla artarak 5 Aralık’taki önceki zirvesini aşarak benzeri görülmemiş bir şekilde 106 doları aştı. Bu yükseliş, daha geniş kripto piyasasındaki hissiyatı artırmaya yardımcı oldu.
Bitcoin fiyatı ay başından bu yana yüzde 7,25, son 3 ayda yüzde 81 ve yıl başından bu yana yüzde 149 yükseldi.
Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyesi Martins Kazaks, faiz oranı indirimlerinde çok ileri gitmeme konusunda uyardı.
Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyesi Martins Kazaks ve Letonya Merkez Bankası Başkanı Kazaks verdiği bir röportajda enflasyonun yüzde 2’nin altına düşme yolunda olmadığını ve AMB’nin borçlanma maliyetlerini büyümeyi kısıtlamayı bıraktıkları noktaya kadar (nötr olarak bilinir) kademeli olarak düşürebileceğini savundu.
Kazaks, “Faiz oranlarının yönü aşağı – bu konuda netiz” dedi. Ancak, ekonominin o kadar zayıf olmaması ve AMB’nin mevcut görünümünün önümüzdeki yıllarda enflasyonun hedefin altında uzun süre kalacağını göstermemesi nedeniyle nötr oranın altına inme konusunda “çok, çok dikkatli” olacağını da sözlerine ekledi.
AMB geçen hafta dördüncü kez faiz oranlarını düşürdü ve 2025’te daha fazla gevşemenin yolda olduğunun sinyalini verdi. Yetkililer son nokta hakkında net bir gösterge vermemiş olsalar da, bölgenin tökezleyen toparlanmasının daha derin indirimleri gerektirip gerektirmediğini tartışmaya başladılar.
Öte yandan Kazaks’ın mevcut dönemi 21 Aralık’ta sona eriyor ve Letonya parlamentosu onu yeniden atayıp atamama konusunda oylamaya hazırlanıyor.
Petrol, ABD’nin Rusya’ya daha sıkı yaptırımlar sinyali vermesinin ardından haftalık kazancını korumaya devam etti.
ABD’nin Rus ham petrolüne daha sıkı yaptırımlar sinyali vermesi ve Çinli yetkililerin ülke ekonomisini destekleme sözü vermesiyle haftalık yükselişin ardından petrol yatay bir görünüm sergiledi.
Brent ham petrolü geçen hafta yaklaşık yüzde 5 yükseldikten sonra varil başına 74 doların üzerinde işlem görürken, ABD ham petrolü ise 71 dolara yakın seyrediyor.
Hazine Bakanı Janet Yellen, Reuters’a verdiği röportajda, ABD ve müttefiklerinin Moskova’nın Ukrayna’daki savaşı finanse etme yeteneğini daha da sınırlamak için Rus ham petrolünün fiyat sınırını düşürmeyi düşünebileceğini söyledi. Ham petrol, ekim ortasından bu yana dar bir aralıkta sıkışmış durumda ve jeopolitik endişeler, gelecek yıl bir bolluk beklentisi ve en büyük ithalatçı olan Çin’in kasvetli görünümüyle yatıştırıldı.
Commonwealth Bank of Australia analisti Vivek Dhar, “Jeopolitik risklere bağlı arz endişeleri, petrol fiyatlarının karşı karşıya olduğu önemli bir yukarı yönlü risk” dedi. Pazartesi günkü veriler, Çin’in görünür petrol talebinin bir yıl öncesine göre Kasım ayında yüzde 2 düşerek 14 milyon varilin biraz üzerine çıktığını gösterdi.
