Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, istihdamı artırmak için işverenlerin yabancı işçi çalışma izni değerlendirme kriterlerini revize etti.
1 Ekim 2024’den itibaren yürürlüğe giren düzenleme ile çalışma izni isteyen iş yerlerinde her yabancı için en az 5 Türk vatandaşının çalıştırılması şart koşuldu.
Mali yeterlilik kriteri değişti
Net satış tutarı 50 milyon lirayı geçen işyerlerinde ise 5 yabancıya kadar, istihdam şartı aranmayacak. Yeni kurulan veya faaliyette olan işyerlerinde yabancı işçi çalıştırmak için ya ödenmiş sermaye en az 500 bin lira olacak ya net satışlar en az 8 milyon lira olacak ya da en az 150 bin dolarlık ihracat olacak. Mali yeterlilik kriteri yıl başına kadar ödenmiş sermayede 100 bin lira, brüt satışlarda 800 bin lira veya son yıl ihracatında 150 bin dolar olarak uygulanacak.
Yabancı işçinin asgari ücret tutarı düşürüldü
Habertürk’ün haberine göre; yabancı işçiler için ödenecek en düşük ücret tutarı da güncellendi. Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için maaşlar, asgari ücretin 6,5 katından 5 katına, diğer yöneticiler için asgari ücretin 4 katından 3 katına, uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar için asgari ücretin 3 katından 2 katına indirildi.
Turizm sektörü başta olmak üzere çeşitli mesleklerde istihdam edilen yabancılar için uygulanan en düşük ücret tutarı ise ev hizmetlerinde çalışanlarda olduğu gibi bir asgari ücret düzeyine indirildi.
İstihdam ve mali yeterlilik kriteri istisnası
Son 5 yılda öğrenciler hariç, ikamet izni, çalışma izni veya uluslararası koruma statüsüyle kalan yabancılar için çalışma izni başvurularında, en fazla 3 yabancı ile sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmayacak. Bu işyerlerindeki yabancı işçi sayısı Türk işçi sayısını aşamayacak.
Bu durumda 3’ten sonraki yabancılar için yapılan çalışma izni başvurularında, her bir yabancı için ayrı ayrı 5 Türk işçinin istihdamı ve mali yeterlilik şartları aranacak.
Suriyeli göçmenler de çalışma izni almak zorunda
Suriyeli göçmenler “geçici koruma” statüsünde yer aldıkları için bu kapsamda yer almıyorlar ancak onlar da tarım hariç sigortalı bir işte çalışmak için çalışma izni alıyorlar.
Bilişim sektöründe kolaylık
Bilişim sektöründe çalışacak meslek sahipleri için istihdam ve mali yeterlilik kriteri uygulanmayacak. Yazılım başta olmak üzere uzmanlık gerektiren diğer iş ve mesleklere ilişkin başvurularda da en fazla 2 yabancı ile sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik şartı aranmayacak.
Nitelikli işgücüne genel değerlendirme kriterleri uygulanmaycak
Nitelikli yatırımlar ile ileri teknoloji gerektiren işlerde, Türk uzman bulunmaması halinde nitelikli işgücü için çalışma izni başvurularında genel değerlendirme kriterleri kısmen veya tamamen uygulanmayacak.
AR-GE veya tasarım merkezi belgesi olan şirketlerde çalışacak yabancılar ile teknoloji geliştirme bölgesinde çalışacak yabancılar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından görüş alınacak. Olumlu görüş verilmesi halinde istihdam ve mali yeterlilik kriteri uygulanmadan çalışma izni verilecek.
Turizm sektöründe çalıştırılacak yabancı işçi başvurularında, en az on Türk vatandaşı çalıştırılması halinde istihdam kriteri uygulanmayacak. Turizm işletmelerinde faaliyet gösteren kuaför, kuyumcu, deri, halı, tekstil satışı gibi küçük işletmelerde 2 yabancıya kadar istihdam ve mali yeterlilik kriteri aranmayacak.
Yabancı şirket ortaklığında şartlar
Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancı adına çalışma izni verilebilmesi için yabancının sermaye tutarının en az 500 bin lira ve ortak ise payının en az yüzde 20 olması şartı aranacak. Yeni yıla kadar yapılacak başvurularda şirket ortağı yabancının, sermayesinin en az 40 bin lira olması yeterli kabul edilecek.
Yeni işyeri açan veya ortak olan yabancı, çalışma izni için 5 Türk vatandaşını istihdam edecek. Şirketteki payı 100 bin dolar ve üzerinde olan yabancı ortak için çalışma izninde bu kriterler aranmayacak.
240 bin yabancı işçiye çalışma izni
Yabancı çalışma izinleri son yıllarda düzenli olarak artıyor. 2013’te 45.823 kişi olan yabancı çalışma izni verilenlerin sayısı 2022 yılında 212.682, 2023 yılında ise 239.835 oldu.
Geçen yıl çalışma izni verilen yabancı işçilerin 7.121’i önlisans, 43.819’u lisans, 7.611’i yüksek lisans ve 2.436’sı doktoralı kişilerden oluşuyor. Geri kalan 85.975 kişi lise ve dengi, 43.754’ü ortaokul, 49.067’si ilkokul mezunu.
Çalışma izni verilen yabancılar arasında 108.520 kişiyle Suriyeliler ilk sırayı alıyor. Bu ülkeyi Rusya (17.785), Türkmenistan (13.128), İran (8.521), Özbekistan (8.437), Kırgızistan (8.187), Kazakistan (6.457), Afganistan (6.204) izliyor.