PrizmaBetGüncelGirişAdresi–HızlıveGüvenilirErişim!

Etiket: Dehb

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dikkat dağınıklığı, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi belirtilerle birlikte bireyin yaşamında olumsuz etkileri bulunan bir davranışsal bir bozukluktur. İlkokul yaşlarından itibaren sıklıkla rastlanan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda özellikle çocuklarda verilen ödev ve görevlerden çabucak sıkılma, hayallere dalma, eşyaları kaybetme, oturduğu yerde uzun süre kalamama, sıra bekleyememe, çevreden gelen uyaranlarla kolayca dağılma gibi belirtiler gözlenirken; yetişkin dönemde dikkat eksikliği, odaklanma sorunları, karar almada ve sürdürmede zorluk, yapılacakları ve zamanı organize etmede güçlük yaşama gibi belirtiler görülür.

DEHB üçe ayrılır:

1)Hiperaktivite baskın tip: Bu tipte sorun yaşayan bireylerde genelde yerinde duramama, yüksek enerji, huzursuzluk, aşırı hareketlilik, bulunduğu ortama uyum sağlayamama gibi belirtiler gösterir. Bu tip insanlar düşünmeden konuşma, başkalarının sözünü kesme gibi davranışlar sergileyebilirler.

2) Dikkat Eksikliği baskın tip: Söz konusu dikkat eksikliği baskın olan bireylerde odaklanmada güçlük, uzaklara dalıp gitme, kişinin herhangi bir işi yapma ya da o işi sürdürmedeki zorluk ve dağınık davranışlar gözlemlenir.

3)Birleşik tip: Belki de bu bozukluğun en zoru olan birleşik tipteki insanlar hem hiperaktivite hem de dikkat eksikliğinde bahsettiğimiz belirtileri görmek mümkündür.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri ve Etki Eden Risk Faktörleri

Odaklanamama, uygun olmayan tepkileri engelleyememe gibi belirtilerle ortaya çıkan Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, beyinde hem yapısal hem de nörokimyasal düzeyde yaşanan farklılıklar nedeniyle ortaya çıkan bir bozukluktur.

DEHB’nin etkisine bakıldığında genetik ve çevresel faktörlerden etkilenme söz konusudur. DEHB oluşumunda genetiğin rolü %80-90 civarındadır. Sanıldığının aksine anne-babanın çocuğuna hatalı davranması gibi nedenlerle DEHB oluşmaz; anne-babanın hatalı tutumları DEHB belirtilerinde artışa veya DEHB’ye başka psikolojik sorunların eklenmesine yol açabilir. Kişiye aktarılan genetik miras onun ileride DEHB olup olmayacağı konusunda önemli bir unsurdur. Ancak kalıtım dışında bazı biyolojik faktörler de genetik yapıyla etkileşime girerek DEHB’nin ortaya çıkıp çıkmamasında etkili olurlar. Bu etkenler arasında en önemlisi annenin hamilelik sürecinde sigara, kurşun gibi bazı zehirli maddelere maruz kalmasıdır.

Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin birbiriyle etkileşimi DEHB oluşturacak düzeyde olduğunda bebeğin beyninde bazı bozukluklar oluşmaya başlar. Bu bozukluklar beynin ön bölgesi (frontal lob) ve onunla yakın ilişkide olan beyin bölgelerinde (striatum ve beyincik) normalden eksik bir gelişime yol açar. Doğum sırasında ve doğum sonrası bebeğin ilk birkaç yaşında beyindeki bu bozukluklar artma veya azalma eğilimi gösterebilir. Örneğin sağlıklı bir doğum ve doğumdan sonra toksinlerle karşılaşmama, beyindeki bu bozukluğun daha artmasını engeller ve ileriki yıllarda DEHB’nin çok daha az şiddetli olmasını sağlayabilir. Diğer yandan doğum sırasında beyin zedelenmesi olması veya doğumdan sonra çocuğun kurşun sigara gibi zehirli maddelere maruz kalması beyindeki bu bozuklukların çok daha artmasına ve ileride DEHB belirtilerinin çok daha şiddetli olmasına yol açabilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Tedavisi

Net tanı konulabilmesi için çocuğun okul dönemine gelmesini beklemek gerekir. Belirtiler altı ay kadar süreyi geçtiği halde devam ediyorsa ebeveynler DEHB’den şüphe edebilir. Psikoterapi sürecinde, akademik ve sosyal beklentilerin karşılanabilmesi için çocukla sosyal beceri eğitimi çalışılmaktadır. Bilişsel Davranışçı Terapi odaklı uygulamalar ile akran iletişimi, davranış kontrolü, öfke yönetimi, hareketlilik ve dürtüselliğin azalması yönünde müdahalelerde bulunulmaktadır. Çocuğun olumlu yöndeki davranışı pekiştirilerek özdenetim kurması amaçlanmakta; aile ile psikoeğitim uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Hiperaktivite testi olarak nöropsikolojik testlerden de yararlanılır. Hastanın nörolojik olarak incelenmesi de gerekir. Ayrıca çeşitli kan tahlillerine de ihtiyaç vardır. Teşhis için EEG uygulaması yapılabilir. Tedavi sürecinde psikolojik terapilerin yanı sıra hiperaktivite ilaçları kullanılması da gerekebilir. Davranışçı tedavilerin etkileri yeterli olmadığı takdirde ilaç kullanımına başlanır. DEHB ilaçları, hiperaktiviteye bağlı olarak ortaya çıkan aşırı hareketlilik, dikkat dağınıklığı gibi belirtileri kontrol altına almakta son derece etkilidir. Belirtileri ciddi boyutlarda olan hastalarda ise merkezi sinir sistemi ve vücudun aktivitesini artıranlar da dahil olmak üzere birçok ilaç grubunun adı olarak bildiğimiz psikostimülanlar kullanılır. Aileler ilaç kullanımı konusunda genellikle çekingen davransa da hekimin tavsiyelerini dinlemek ve uzmanlığına güvenmek, olumlu sonuçlar elde edilmesi açısından önemlidir. Tedavi sürecinde ilaçlar ve terapiler kadar aile desteği de önemlidir.

Sevgilerimle

Stajyer Psikolog Muhammed Mustafa Kozak

Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dikkat dağınıklığı, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi belirtilerle birlikte bireyin yaşamında olumsuz etkileri bulunan bir davranışsal bir bozukluktur. İlkokul yaşlarından itibaren sıklıkla rastlanan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda özellikle çocuklarda verilen ödev ve görevlerden çabucak sıkılma, hayallere dalma, eşyaları kaybetme, oturduğu yerde uzun süre kalamama, sıra bekleyememe, çevreden gelen uyaranlarla kolayca dağılma gibi belirtiler gözlenirken; yetişkin dönemde dikkat eksikliği, odaklanma sorunları, karar almada ve sürdürmede zorluk, yapılacakları ve zamanı organize etmede güçlük yaşama gibi belirtiler görülür.

DEHB üçe ayrılır:

1)Hiperaktivite baskın tip: Bu tipte sorun yaşayan bireylerde genelde yerinde duramama, yüksek enerji, huzursuzluk, aşırı hareketlilik, bulunduğu ortama uyum sağlayamama gibi belirtiler gösterir. Bu tip insanlar düşünmeden konuşma, başkalarının sözünü kesme gibi davranışlar sergileyebilirler.

2) Dikkat Eksikliği baskın tip: Söz konusu dikkat eksikliği baskın olan bireylerde odaklanmada güçlük, uzaklara dalıp gitme, kişinin herhangi bir işi yapma ya da o işi sürdürmedeki zorluk ve dağınık davranışlar gözlemlenir.

3)Birleşik tip: Belki de bu bozukluğun en zoru olan birleşik tipteki insanlar hem hiperaktivite hem de dikkat eksikliğinde bahsettiğimiz belirtileri görmek mümkündür.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri ve Etki Eden Risk Faktörleri

Odaklanamama, uygun olmayan tepkileri engelleyememe gibi belirtilerle ortaya çıkan Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, beyinde hem yapısal hem de nörokimyasal düzeyde yaşanan farklılıklar nedeniyle ortaya çıkan bir bozukluktur.

DEHB’nin etkisine bakıldığında genetik ve çevresel faktörlerden etkilenme söz konusudur. DEHB oluşumunda genetiğin rolü %80-90 civarındadır. Sanıldığının aksine anne-babanın çocuğuna hatalı davranması gibi nedenlerle DEHB oluşmaz; anne-babanın hatalı tutumları DEHB belirtilerinde artışa veya DEHB’ye başka psikolojik sorunların eklenmesine yol açabilir. Kişiye aktarılan genetik miras onun ileride DEHB olup olmayacağı konusunda önemli bir unsurdur. Ancak kalıtım dışında bazı biyolojik faktörler de genetik yapıyla etkileşime girerek DEHB’nin ortaya çıkıp çıkmamasında etkili olurlar. Bu etkenler arasında en önemlisi annenin hamilelik sürecinde sigara, kurşun gibi bazı zehirli maddelere maruz kalmasıdır.

Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin birbiriyle etkileşimi DEHB oluşturacak düzeyde olduğunda bebeğin beyninde bazı bozukluklar oluşmaya başlar. Bu bozukluklar beynin ön bölgesi (frontal lob) ve onunla yakın ilişkide olan beyin bölgelerinde (striatum ve beyincik) normalden eksik bir gelişime yol açar. Doğum sırasında ve doğum sonrası bebeğin ilk birkaç yaşında beyindeki bu bozukluklar artma veya azalma eğilimi gösterebilir. Örneğin sağlıklı bir doğum ve doğumdan sonra toksinlerle karşılaşmama, beyindeki bu bozukluğun daha artmasını engeller ve ileriki yıllarda DEHB’nin çok daha az şiddetli olmasını sağlayabilir. Diğer yandan doğum sırasında beyin zedelenmesi olması veya doğumdan sonra çocuğun kurşun sigara gibi zehirli maddelere maruz kalması beyindeki bu bozuklukların çok daha artmasına ve ileride DEHB belirtilerinin çok daha şiddetli olmasına yol açabilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Tedavisi

Net tanı konulabilmesi için çocuğun okul dönemine gelmesini beklemek gerekir. Belirtiler altı ay kadar süreyi geçtiği halde devam ediyorsa ebeveynler DEHB’den şüphe edebilir. Psikoterapi sürecinde, akademik ve sosyal beklentilerin karşılanabilmesi için çocukla sosyal beceri eğitimi çalışılmaktadır. Bilişsel Davranışçı Terapi odaklı uygulamalar ile akran iletişimi, davranış kontrolü, öfke yönetimi, hareketlilik ve dürtüselliğin azalması yönünde müdahalelerde bulunulmaktadır. Çocuğun olumlu yöndeki davranışı pekiştirilerek özdenetim kurması amaçlanmakta; aile ile psikoeğitim uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Hiperaktivite testi olarak nöropsikolojik testlerden de yararlanılır. Hastanın nörolojik olarak incelenmesi de gerekir. Ayrıca çeşitli kan tahlillerine de ihtiyaç vardır. Teşhis için EEG uygulaması yapılabilir. Tedavi sürecinde psikolojik terapilerin yanı sıra hiperaktivite ilaçları kullanılması da gerekebilir. Davranışçı tedavilerin etkileri yeterli olmadığı takdirde ilaç kullanımına başlanır. DEHB ilaçları, hiperaktiviteye bağlı olarak ortaya çıkan aşırı hareketlilik, dikkat dağınıklığı gibi belirtileri kontrol altına almakta son derece etkilidir. Belirtileri ciddi boyutlarda olan hastalarda ise merkezi sinir sistemi ve vücudun aktivitesini artıranlar da dahil olmak üzere birçok ilaç grubunun adı olarak bildiğimiz psikostimülanlar kullanılır. Aileler ilaç kullanımı konusunda genellikle çekingen davransa da hekimin tavsiyelerini dinlemek ve uzmanlığına güvenmek, olumlu sonuçlar elde edilmesi açısından önemlidir. Tedavi sürecinde ilaçlar ve terapiler kadar aile desteği de önemlidir.

Sevgilerimle

Stajyer Psikolog Muhammed Mustafa Kozak

Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu

DEHB’li çocuklarda stres ve kaygı seviyeleri azaltmak için tedaviler mevcuttur. Davranış terapileri, ilaçlar ve alternatif tedaviler gibi farklı seçenekler bulunmaktadır. Davranış terapileri, çocuklara stres ve kaygı yönetimi becerileri öğretmeyi amaçlar. İlaçlar, semptomları kontrol altında tutar ve çocukların günlük aktivitelerine odaklanmalarına yardımcı olur. Alternatif tedaviler, yoga, meditasyon, masaj gibi doğal yöntemleri içerebilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, yani DEHB, yaygın bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu bozukluk, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik davranışları ile belirginleşir. DEHB’nin başlıca belirtileri, dikkat süresinin kısalığı, dikkat dağınıklığı, hiperaktivite ve dürtüselliktir.

DEHB’nin nedenleri çeşitli olabilir. Genetik faktörler, beyin işlevleri, çevresel faktörler ve gelişimsel faktörler bu bozukluğun olası nedenleri arasındadır.

  • Genetik Faktörler: DEHB’nin gelişiminde genetik faktörler önemli bir rol oynayabilir. Yapılan araştırmalar, ebeveynlerde DEHB olan çocukların DEHB geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu göstermiştir.
  • Beyin İşlevleri: Beyin işlevlerindeki farklılıkların DEHB ile ilişkisi vardır. Özellikle, frontal lobun işleyişindeki bozukluklar DEHB ile bağlantılı olabilir.
  • Çevresel Faktörler: Beslenme, stres seviyeleri ve aile dinamikleri gibi çevresel faktörler DEHB ile ilişkili olabilir.
  • Gelişimsel Faktörler: Erken çocukluk dönemi boyunca, DEHB’nin gelişimindeki gelişimsel faktörler de önemlidir. Örneğin, gebelikte annenin maruz kaldığı toksik maddeler DEHB riskini artırabilir.

DEHB’nin görülme sıklığı dünya genelinde artmaktadır. 5-17 yaş arasındaki çocukların %5-10’u DEHB tanısı almaktadır. Bu bozukluğun tedavisinde ilaçlar, terapi, davranış değiştirme teknikleri ve yaşam tarzı değişiklikleri kullanılır.

DEHB Nedir?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), bireylerin dikkat ve odaklanma sorunları, aşırı hareketlilik ve kontrolsüzlük gibi belirtiler gösterdiği bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu belirtiler genellikle çocukluk çağından başlar ve yaşam boyu devam edebilir.

DEHB’nin belirtileri genellikle dikkat dağınıklığı, organize olamama, kolayca sıkılma, unutkanlık, huzursuzluk, aşırı hareketlilik, dürtüsellik ve kontrolsüzlük gibi sorunlarla ilişkilidir. Bu belirtiler, bireylerin iş, okul ve sosyal ilişkilerinde zorluk yaşamasına neden olabilir.

DEHB tanısı, bir bireyin gösterdiği belirtilerin belirli bir süredir devam etmesinin yanı sıra, diğer faktörlerin (örneğin, zeka veya eğitim seviyesi) etkisi olmadan, yaşına ve cinsiyetine uygun bir değerlendirme yoluyla konulur.

DEHB, genellikle birçok faktörün birleşimi sonucu ortaya çıkar. Bu faktörler arasında genetik, beyin işlevleri, çevresel faktörler ve gelişimsel faktörler bulunur. Çocukların DEHB geliştirme riskini artırabilecek birkaç gen tanımlanmış olsa da, tam olarak belirlenmiş bir gen veya gen dizisi henüz bulunamamıştır.

Beynin önemli işlevleri arasında dikkat, bilişsel kontrol ve motivasyon yer alır. Çalışmalar, DEHB olan bireylerin beyin işlevlerinde farklılıklar olduğunu göstermiştir. Örneğin, DEHB olan bireylerin beyinlerinin bazı bölgelerinde düşük aktivite seviyeleri gözlemlenirken, diğer bölgelerde yüksek aktivite seviyeleri gözlemlenmektedir. Bu farklılıklar, DEHB belirtileriyle ilişkilidir.

Çevresel faktörler de DEHB gelişiminde rol oynayabilir. Örneğin, beslenme, stres seviyeleri ve aile dinamikleri gibi faktörler DEHB’nin riskini artırabilir veya azaltabilir. Bununla birlikte, çevresel faktörlerin tam olarak nasıl ve ne şekilde DEHB ile ilişkili olduğu henüz tam olarak anlaşılmamıştır.

Sonuç olarak, DEHB birçok faktörün birleşimi sonucu ortaya çıkan nörogelişimsel bir bozukluktur. Tanı ve tedavisi için bir uzmanla görüşmek önemlidir.

DEHB’nin Nedenleri

DEHB’nin olası nedenleri arasında genetik faktörler, beyin işlevleri, çevresel faktörler ve gelişimsel faktörler yer almaktadır. Genetik faktörler, DEHB geliştirme riskini arttıran genetik özellikleri içerir. Yapılan araştırmalar, ailenin DEHB olan bir bireyin olması durumunda, diğer üyelerin de aynı rahatsızlığa yakalanma olasılığının yüksek olduğunu göstermektedir.

Beyin işlevleri de DEHB ile ilişkili olabilir. Beynin frontal korteks ve striatum gibi bölgelerindeki farklılıklar DEHB belirtileriyle bağlantılı olabilir. Ayrıca beyin kimyasındaki dengesizlikler de DEHB’ye yol açabilir.

Çevresel faktörler de DEHB ile ilişkili olabilir. Beslenme, stres seviyeleri, aile dinamikleri gibi faktörler, çocukların DEHB’ye yakalanma riskini artırabilir. Örneğin, annenin hamilelik sürecinde sigara içmesi, çocuğun DEHB geliştirme riskini artırabilir. Stresli bir ev ortamı veya sürekli olarak yaşanan stresli olaylar da DEHB’yi tetikleyebilir.

Sonuç olarak, DEHB’nin nedenleri karmaşık ve çok faktörlüdür. Genetik, beyin işlevleri, çevresel faktörler ve gelişimsel faktörler gibi farklı etkenler bir arada DEHB’nin oluşumuna katkıda bulunabilir. Ancak, DEHB’yi önleyen veya tedavi eden kesin bir yöntem henüz bulunamamıştır.

Genetik Faktörler

DEHB’nin genetik faktörleri oldukça karmaşıktır. Ancak, bilim adamları son yıllarda bu konuda önemli ilerlemeler kaydetmişlerdir. Genetik faktörlerin DEHB geliştirme riskini arttırdığı, ancak tek başına bu faktörlerin DEHB’ye neden olmadığı bilinmektedir.

Araştırmalar, DEHB’si olan bir kişinin, ailesinde DEHB bulunan başka birinin varlığı durumunda DEHB geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca, DEHB’si olan bir kişide, genetik yatkınlıkla ilişkili bir beyin proteininin yokluğuna rastlanılmıştır.

Ancak birçok farklı genin DEHB geliştirme riski ile ilişkili olduğu belirtilmektedir. Son yıllarda yapılan bazı araştırmalar, DEHB’si olan çocuklarda dopamin taşıyıcı genlerinde anormallikler olduğunu buldu. Dopamin taşıyıcı genler, yaşamsal bir kimyasal olan dopaminin beyindeki hareket, motivasyon, zevk alma ve dikkat gibi işlevlerinde önemlidir.

Ayrıca, DEHB’si olan çocukların, dopamin gibi kimyasalların beyindeki etkilerini düzenleyen genlerdeki mutasyonlarla ilgili olduğuna dair bir teori bulunmaktadır. Ancak, her çocukta bu genetik anormalliklerin olmasa da DEHB geliştirme riski vardır.

Toparlayacak olursak, genetik faktörlerin DEHB’nin geliştirme riskini arttırdığı fakat tek başlarına bu faktörlerin DEHB’ye neden olmadığı belirtilmektedir. Dopamin taşıyıcı genlerindeki anormallikler, DEHB’si olan çocuklarda bulunmuştur. Ancak, her çocukta bu genetik anormallikler olmasa da DEHB geliştirme riski bulunmaktadır.

Beyin İşlevleri

DEHB olan çocukların beyinlerinde belirli farklılıkların olduğu bilinmektedir. Özellikle ödül sistemleri, dikkat, problem çözme ve duygu yönetimi ile ilgili beyin bölgelerinde değişiklikler görülmektedir. Beyindeki dopamin ve noradrenalin gibi nörotransmitterlerin düzeyleri de DEHB’li çocuklarda normalden farklı olarak değişebilir.

Bazı araştırmalar, DEHB’li çocukların beyinlerinde prefrontal korteks, bazal gangliyonlar, talamus, amigdala ve hipokampus gibi belirli beyin bölgelerindeki yapısal ve fonksiyonel farklılıkların olduğunu göstermektedir. Özellikle prefrontal korteks, dikkat, planlama, problem çözme, duygu yönetimi ve sosyal davranışlarla ilgilidir ve DEHB’li çocuklarda bu bölgede belirli değişiklikler görülebilir.

Bununla birlikte, beyindeki farklılıkların DEHB’nin nedeni veya sonucu olduğu henüz bilinmemektedir ve araştırmalar devam etmektedir. Ayrıca, beyindeki değişikliklerin tedaviye nasıl yanıt verdiği de araştırılmaktadır.

Çevresel Faktörler

DEHB’nin çevresel faktörlerle olan bağlantısına dair yapılan araştırmalar sonucunda, beslenme, stres seviyeleri ve aile dinamiklerinin DEHB semptomlarını tetikleyebildiği gözlemlenmiştir. Özellikle, yüksek kalorili ve şekerli gıdaların tüketimi ile DEHB arasında güçlü bir bağlantı bulunmuştur. Beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi, DEHB semptomlarının kontrol edilmesine yardımcı olabilir.

Stres seviyeleri de bir başka çevresel faktör olarak öne çıkmaktadır. Çocukların maruz kaldığı aile içi anlaşmazlıklar, maddi sıkıntılar, okul başarısızlıkları, arkadaşlık sorunları gibi stres faktörleri DEHB belirtilerini şiddetlendirebilir. Stres yönetimi teknikleri, çocukların bu faktörlere maruz kaldıklarında DEHB semptomlarını kontrol etmelerine yardımcı olabilir.

Son olarak, aile ortamı da DEHB semptomlarını tetikleyebilecek bir diğer çevresel faktördür. Aile içi çatışmalar, yetersiz ebeveynlik becerileri, disiplin problemleri gibi durumlar çocukların DEHB belirtilerini artırabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin DEHB hakkında bilgi sahibi olması ve çocuklarına uygun bir destek sağlaması önemlidir. Aile terapisi, ebeveynlik beceri eğitimi ve psikolojik destek, DEHB olan çocukların ailelerine yardımcı olabilir.

Gelişimsel Faktörler

DEHB’nin gelişimsel faktörleri hakkında bilgi sahibi olmak, bu bozukluğun nedenlerini daha iyi anlamak açısından önemlidir. Erken çocukluk dönemi boyunca DEHB gelişiminde rol oynayan faktörlerden bazıları şunlardır:

– Doğum öncesi, doğum ve bebeklik döneminde yaşanan stres faktörleri: Hamilelik sırasında annenin yaşadığı stres, erken doğum, bebeğin düşük doğum ağırlığı veya prematüre doğum DEHB riskini artıran faktörler arasında yer alır.

– Beyin gelişimi: Beynin frontal lob bölgesi, DEHB ile ilişkili bir bölgedir ve bu bölgenin gelişimi sırasında yaşanan aksaklıklar, DEHB riskini artırabilir.

– Gelişim dönemi: Çocukluk döneminde yaşanan stresli olaylar, evdeki düzensizlik ve aile içi problemler gibi faktörler, DEHB’nin gelişiminde önemli bir etkiye sahip olabilir.

– Beslenme: Araştırmalar, yetersiz beslenmenin, özellikle demir eksikliğinin, DEHB riskini artırdığını göstermektedir.

Erken çocukluk dönemi boyunca DEHB’nin gelişimine ilişkin bu faktörlerin yanı sıra, genetik faktörler, beyin işlevleri ve çevresel faktörler de DEHB’nin oluşumunda rol oynar. Ancak bu faktörlerin etkisi her çocukta farklı olabilir ve DEHB geliştirme riski olan bir çocukta sadece bir faktör varsa bile, bu durum DEHB gelişimine katkıda bulunabilir.

Bu nedenle, DEHB’nin gelişimsel faktörlerini anlamak, çocukların sağlıklı gelişimlerini desteklemek ve DEHB gelişimini en aza indirmek için önemlidir.

DEHB’nin Çocuklarda Görülme Sıklığı

DEHB, dünya genelinde en sık görülen nörogelişimsel bozukluklardan biridir. Her yıl dünya genelinde milyonlarca çocuk DEHB teşhisi almaktadır. Bu durum, DEHB’nin tanı ve tedavisinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.

DEHB sıklıkla erkek çocuklarda daha yaygın olmasına rağmen, kız çocuklarda da görülme olasılığı vardır. Ülkeden ülkeye ve araştırmadan araştırmaya farklılık göstermekle birlikte, DEHB’nin dünya genelinde yaklaşık %5 ile %12 arasında bir oranda yaygın olduğu tahmin edilmektedir.

DEHB’nin çocuklarda yaygın olma nedenleri arasında genetik faktörler, beyin işlevleri, çevresel faktörler ve gelişimsel faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler, DEHB’nin farklı yaş gruplarındaki çocukları etkilemesine ve her çocuğun tedavi sürecinin kişiselleştirilmesine neden olabilir.

DEHB’nin sıklığındaki bu artış nedeniyle, çocukların DEHB’nin erken belirtilerini tanımlayabildiği ve gerekli tedaviye erken başladığı takdirde, uzun vadede daha iyi sonuçlar alabilecekleri önemlidir. Bu nedenle, ebeveynlerin ve sağlık çalışanlarının çocuklarda DEHB belirtilerini tanımlayabilecek bilgi ve becerilere sahip olmaları gerekmektedir.

DEHB’nin Etkileri

DEHB, çocukların yaşamlarını birçok farklı şekilde etkileyebilir. Bu etkiler öğrenme süreçleri, sosyal ilişkiler ve kaygı düzeyleri gibi alanlarda görülebilir. DEHB olan çocuklar genellikle okulda zorluk yaşarlar, konsantrasyon eksikliği ve hiperaktivite nedeniyle derslerinde olması gereken başarıyı sağlayamazlar. Ayrıca, sosyal etkileşimlerinde de zorluk çekebilirler ve arkadaş edinme konusunda sıkıntı yaşayabilirler.

DEHB tanısı konmuş bir çocuk için, tedavi seçenekleri mevcuttur. İlaç tedavisi, terapi ve destek grupları gibi yöntemler, DEHB semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir. İlaç tedavisi, birçok çocuk için semptomları azaltabilir, ancak bu tedavi tüm çocuklara uygun olmayabilir. Terapi, özellikle davranışçı terapi DEHB’li çocukların davranışlarını yönetmelerinde yardımcı olabilir ve aileleri de bu konuda eğitebilir. Destek grupları, DEHB ile başa çıkmakta zorlanan çocuklar ve aileleri için moral ve destek sağlayabilir.

Her durumda, çocukların kendilerini ve DEHB’yi anlamaları ve kabul etmeleri önemlidir. Bilinçli bir şekilde DEHB ile yaşayarak ve tedavi yöntemlerini özümseyerek çocuklar, başarılı ve mutlu bir yaşam sürdürebilirler.

Öğrenme Güçlükleri

DEHB olan çocuklar, öğrenme süreçlerinde çeşitli güçlüklerle karşılaşabilirler. Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite, sınıf içinde odaklanmakta zorlanmalarına neden olabilir. Bu da öğrenme sürecini olumsuz yönde etkiler. Ayrıca, impulsivite, öğrenilen materyali doğru bir şekilde pekiştirmelerini zorlaştırabilir.

DEHB olan çocuklar, öğrenme sürecindeki güçlükler nedeniyle akademik performanslarını düşürebilirler. Zaman yönetimi ve organizasyon becerilerinde de sıkıntı yaşayabilirler. Bu nedenle, öğretmenler ve ailelerin destekleri, DEHB olan çocukların öğrenme süreçlerinde daha başarılı olmalarını sağlayabilir.

Yardım alınmaması durumunda, DEHB olan çocukların öğrenme güçlükleri ilerleyebilir ve okulda başarısızlığa neden olabilir. Bu nedenle, DEHB olan çocuklar için özel eğitim programları ve stratejileri uygulamak, öğrenme sürecindeki zorlukları azaltabilir.

Öğretmenler, öğrenme materyallerini daha ilgi çekici ve interaktif hale getirerek, DEHB olan çocukların dikkatlerini çekmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, ev ödevlerini kısa tutmak ve verimli öğrenme ortamları yaratmak, öğrenme sürecinde başarının artmasına yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, DEHB olan çocukların, öğrenme güçlükleri ile karşı karşıya kalabileceklerini bilmek önemlidir. Ancak, gerekli müdahalelerle bu güçlükler aşılabilir ve öğrenme sürecinde başarılı olunabilir.

Sosyal İlişkiler

DEHB, çocukların sosyal ilişkileri üzerinde de etkili olabilir. Bu bozukluğa sahip çocuklar, arkadaşlık, sosyal etkileşim ve aile ilişkileri konusunda zorluklar yaşayabilir. Bunun nedeni, DEHB’nin çocukların dikkat sürelerini, dürtü kontrolünü ve davranışlarını etkilemesidir.

Yapılan araştırmalar, DEHB’nin çocukların karşılaştığı sosyal sorunlarla doğrudan bağlantılı olduğunu gösteriyor. Örneğin, DEHB’li çocuklar, akranlarıyla ilişkilerinde zorluklar yaşayabilirler. Hiperaktif davranışlar ve dikkat eksikliği nedeniyle, diğer çocuklarla birlikte çalışmakta veya oyun oynamakta zorluk yaşayabilirler. Ayrıca, çocuklar DEHB nedeniyle arkadaşlarını kaybedebilir ya da yenisini edinmekte zorlanabilirler.

Bununla birlikte, DEHB olan çocuklarla çalışarak, onların sosyal becerilerini geliştirmek mümkündür. Bazı terapistler, çocukların davranışlarını düzenlemek ve sosyal becerilerini geliştirmek için bilişsel davranış terapisi veya oyun terapisi gibi teknikleri kullanır. Ayrıca, okul müdürleri ve ebeveynler, DEHB’li çocukların öğrenme süreçlerine daha fazla uyum sağlamalarına yardımcı olabilecek özel eğitim programları sunabilirler.

  • DEHB olan çocuklarla çalışmanın, sosyal ilişkilerini geliştirmede önemli bir rol oynadığı.
  • DEHB nedeniyle, çocukların arkadaşlık, sosyal etkileşim ve aile ilişkileri konusunda zorluklar yaşayabilecekleri.
  • DEHB’li çocukların, diğer çocuklarla birlikte çalışmada veya oyun oynamada zorluklar yaşayabilecekleri.
  • Bazı terapistlerin, DEHB’li çocukların sosyal becerilerini geliştirme konusunda bilişsel davranış terapisi veya oyun terapisi gibi teknikleri kullanabilecekleri.
  • Ebeveynlerin, DEHB’li çocukların öğrenme süreçlerine daha fazla uyum sağlamalarına yardımcı olabilecek özel eğitim programları sunabilecekleri.

Stres ve Kaygı

DEHB olan çocuklar, normal gelişim gösteren çocuklara kıyasla daha yüksek seviyelerde stres ve kaygı yaşayabilirler. Çocuklar, çeşitli nedenlerle strese ve kaygıya maruz kalabilirler ancak DEHB, bu durumu daha da kötüleştirebilir. Stres ve kaygı, DEHB semptomlarını daha da kötüleştirebilir ve tedavi sürecini zorlaştırabilir.

Stres ve kaygı seviyeleri yüksek olan DEHB’li çocuklar, genellikle uyku problemleri, öfke patlamaları, dikkat eksikliği ve dürtüsellik gibi semptomlar yaşarlar. Bu semptomlar, çocukların günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir ve okul başarısızlığı, aile problemleri ve diğer sosyal ve duygusal sorunlarla ilişkili olabilir.

DEHB’li çocuklarda stres ve kaygı seviyeleri azaltmak için tedaviler mevcuttur. Davranış terapileri, ilaçlar ve alternatif tedaviler gibi farklı seçenekler bulunmaktadır. Davranış terapileri, çocuklara stres ve kaygı yönetimi becerileri öğretmeyi amaçlar. İlaçlar, semptomları kontrol altında tutar ve çocukların günlük aktivitelerine odaklanmalarına yardımcı olur. Alternatif tedaviler, yoga, meditasyon, masaj gibi doğal yöntemleri içerebilir.

Stres ve kaygı, DEHB’nin yönetilmesinde önemli bir faktördür. Aileler, çocukların günlük yaşamında stres faktörlerini azaltmak için stratejiler geliştirebilirler. Bu stratejiler arasında düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, uyku düzenini korumak ve sakin bir ev ortamı yaratmak yer alabilir.

Sonuç olarak, DEHB olan çocukların stres ve kaygı seviyeleri yüksek olsa da, çeşitli tedaviler ve stratejilerle bu durum yönetilebilir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuklukluğu genellikle çocukluk çağlarında baş gösterir. DEHB, gelişim dönemlerine uyumsuz olarak dikkat eksikliği, dürtüsellik ve hiperaktif belirtiler ile tanımlanmış olan nöropsikiyatrik bir bozukluktur.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuklukluğu genellikle çocukluk çağlarında baş gösterir. DEHB, gelişim dönemlerine uyumsuz olarak dikkat eksikliği, dürtüsellik ve hiperaktif belirtiler ile tanımlanmış olan nöropsikiyatrik bir bozukluktur.

DEHB tanısı koyabilmek için bu bozukluk ile ilgili davranışların ve beraberinde gelen zorlukların kişinin yaşamını önemli ölçüde olumsuz etkilemesi gerekir. Karşılaşılan vakalarda sıklıkla hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerinde azalma saptanabilir. Fakat yine de bu bozukluklar kişinin hayatını etkilemeye devam eder. Bazı belirtiler bebeklikten beri var olmasına rağmen çoğunlukla fark edilemez. Çocuklarda DEHB’in fark edilmesi genellikle okul çağına doğru olur. Bunun nedeni ise çocukların DEHB belirtileri yüzünden öğrenme ve otokontrolde yaşadığı zorluktur. Çocuk, dikkat eksikliği faktörü yüzünden anlatılan konulara kendini tam veremeyebilir ki bu da öğrenmede olumsuzluklara yol açar. Aynı şekilde davranışı öğrenmiş olmasına karşın dürtüsellik ve hiperaktivite bozukluğu yüzünden hayata geçiremeyebilir. Örneğin derste sınfta dolaşmaması gerektiğini bilir ama kendine hâkim olamayarak ayağa kalkar. Ayrıca DEHB ile gelen bu zorluklar kişinin ciddi bir özgüven eksikliği ve sosyal bağ kuramama gibi duygusal sorunları da beraberinde getirir.

3 Tür DEHB vardır: Dikkatsizlik veya dikkat eksikliği tipi, hiperaktif/dürtüsel tip, Hiperaktif/dürtüsel ve dikkat eksikliği tipi. Dikkatsizlik ve dikkat eksikliği türünde; kişi bir görevi sonuna kadar yapmakta, ayrıntılara hâkim olmakta, kendisine verilen talimatları takip etmek ve kurallara uymakta güçlük yaşar. Hiperaktif/dürtüsel tür; Kişi hep çevreye uyum sağlama çabası içindedir. Aktif, sabırsız ve hayal kırıklığı yaşamaya müsaittir. Aynı zamanda kendileri davranışlarını değil, davranışları kendilerini yönetir. Yani otokontrol sağlayamaz. Hiperaktif/dürtüsel ve dikkat eksikliği tipi ise ilk iki tipte bulunan bütün bozukluklara sahiptirler.

Kişi yaş aldıkça tanı koymak zorlaşır çünkü eş tanılar da artar ve ayrım yapmak son derece güçtür. Bir başka açıdan yaş büyüdükçe belirtiler azalabilir fakat bu, bozukluğun kişinin yaşamını terke ettiği anlamına gelmez. Tedaviyi reddedip bozukluğun kendi kendine geçmesini bekleyen kişiler yardım almanın belirtiler ile başa çıkmayı daha da destekleyeceğini düşünmeliler. Çünkü belirtilerin tedavisiz azalma şansı %20’dir.

DEHB için ilaçlı ve ilaçsız olmak üzere iki tedavi yöntemi vardır. Uzmanların önerisi ilaçlı ve ilaçsız yöntemi birlikte uygulamaktır. DEHB için faydalı olabilecek davranış terapisinde uygulanan bazı metotlar vardır. Bunlardan ilki pozitif pekiştirmedir. Pozitif pekiştirmeye örnek olarak kişinin tamamladığı her davranış için ödüllendirilmesi ya da iltifat almasıdır. Bir diğeri ise ‘time-out’ olarak bilinir. Kişi yaptığı yanlış davranış için istediği şeyden bir süreliğine uzaklaştırılır. Bir diğer metot ise tepki maliyetidir. Bu kişi eksik yaptığı davranış için vaat edilen ödülü alamaz. Metotların bir diğeri ise ‘taken economy’ olarak anılmaktadır. Kişi daha önce doğru yaptığı davranışlarda kazandığı ödül veya ayrıcalıkları kaybeder.

Ebeveynler ise çocuğu belli bir programda tutmak, çocuğun dikkatini dağıtabilecek şeylerden kurtulmak, evi DEHB’li çocuk için yeniden düzenlemek, olumlu davranışı pekiştirmek, uygulanabilir amaçlar belirlemek, seçenekleri azaltmak, özgüveni arttırmak için başarabileceği görevler vermek, molayı sık ve az ders saatlerini ise kısa tutarak hayatını biraz daha kolaylaştırmayı sağlayabiliriz.

Yazan: Psikolog Buse SARI

Dehb’nin akademik başarıya etkisi: tedavi edilmediği takdirde ne kadar olumsuzdır?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunlarıyla nasıl başa çıkarız, olumsuzlukları nelerdir?

DEHB’nin Akademik Başarıya Etkisi: Tedavi Edilmediği Takdirde Ne Kadar Olumsuzdır?

DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), özellikle çocuklarda görülen yaygın bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu rahatsızlık, çeşitli semptomlarla kendini gösterir ve birçok yaşam alanına olumsuz etkiler yapabilir. Bu semptomlar arasında dikkat eksikliği, hiperaktivite, impulsivite, uyku problemleri ve öğrenme güçlükleri yer alır.

DEHB, özellikle okulda öğrenme sürecini etkiler. Çünkü çocukların derse odaklanma, bilgileri işleme ve hatırlama yeteneği azalabilir. Bu durum aynı zamanda sınavlarda da başarısızlıkla sonuçlanabilir. Eğer DEHB tedavi edilmezse, bu rahatsızlık olumsuz sonuçlara yol açabilir.

DEHB olan öğrenciler, öğrenme sürecinde çeşitli zorluklarla karşılaşırlar. Ders esnasında odaklanmakta zorlanan öğrenciler, verilen ödevleri yapmak veya testlerde başarılı olmakta da güçlük çekerler. Bu durum, öğrencilerin motivasyonlarının düşmesine ve okuldan kopmalarına neden olabilir. Ayrıca, öğrenme güçlükleri olan öğrenciler öğrenme bozukluğu ya da zeka geriliği ile karıştırılabilir.

DEHB tedavi edilmediği takdirde, olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Okulda başarısızlık, düşük özgüven, düşük sosyal uyum, iletişim problemleri ve davranış bozuklukları gibi sonuçlarla karşılaşılabileceği gibi, uyuşturucu ve alkol bağımlılığı gibi daha ciddi sonuçlar da olabilir. Öte yandan, uygun tedavi yöntemleriyle, DEHB’li bir öğrencinin başarılı olması mümkündür.

Sonuç olarak, DEHB’nin akademik başarıya etkisi oldukça yüksektir ve tedavi edilmediği takdirde olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle, DEHB olan öğrencilerin zamanında teşhis edilmesi ve uygun tedavi yöntemlerinin uygulanması oldukça önemlidir.

DEHB’nin Tanımı ve Belirtileri

DEHB, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olarak da bilinir ve çocuklarda sıkça görülen bir tıbbi durumdur. Bu bozukluğa sahip olan çocuklar genellikle davranışlarında hiperaktivite, dikkat eksikliği ve dürtü kontrolü problemleri yaşarlar.

DEHB’nin belirtileri arasında, dikkatsizlik, kolay sıkılma, sabırsızlık, konsantrasyon zorluğu, dürtüsellik, organizasyon problemleri ve unutkanlık yer alır. Bu belirtiler, özellikle okulda ve akademik başarıda büyük bir engel haline gelebilir.

DEHB’nin tanımı, DSM-5’te (Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı) açıklanmıştır. Tanı, bir dizi test, gözlem ve görüşmelerden sonra uzman bir doktor tarafından konulur.

DEHB’nin belirtileri genellikle 7 yaşından önce başlar ve çoğu zaman ergenlik dönemi boyunca devam eder. Tedavi edilmediği takdirde, DEHB çocukların akademik başarısını ve gelecekteki yaşamlarını etkileyebilir.

DEHB genellikle nedenleri tam olarak bilinmeyen bir durumdur, ancak beyindeki kimyasal dengesizliklerin rol oynayabileceği düşünülmektedir. Tedavi seçenekleri arasında, ilaç tedavisi, bilişsel davranış terapisi, ebeveynlik eğitimi ve öğretmen eğitimi yer alır.

DEHB, tedavi edilmediği takdirde çocukların akademik performansını olumsuz etkileyebilir. Bu, okulda düşük notlar almak, ödevleri tamamlamakta zorluk çekmek ve sınıf tekrarı yapmak gibi sonuçlar doğurabilir. Etkileri öğrencilerin sadece okul hayatını değil, aynı zamanda sosyal hayatlarını da etkileyebilir.

DEHB’nin Akademik Başarıya Etkisi

DEHB, birçok alanda olduğu gibi özellikle akademik başarı üzerinde de olumsuz etkileri olan bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığı olan çocuklar, özellikle derse odaklanma ve bir işi sonuna kadar tamamlama konularında zorluk çekebilirler. Bu da eğitim sürecinde başarı oranlarının düşmesine sebep olur.

DEHB’nin akademik başarıya olan etkisi, özellikle dikkat eksikliği kaynaklı zayıf öğrenme becerileri nedeniyle ortaya çıkar. Bu çocuklar genellikle derslere odaklanamazlar veya okuma ve yazma becerilerinde zorluk çekerler. Ayrıca sınav sırasında ya da ödev sürecinde problem yaşayabilirler. Tüm bu faktörler, genel olarak düşük notlar ve başarısızlıkla sonuçlanabilir.

DEHB’nin akademik başarıya etkisi özellikle ilköğretim çağındaki çocuklarda daha belirgindir. Bu yaş grubundaki çocuklar öğrenme sürecinde birçok beceri kazanırlar ve bu rahatsızlık bu becerileri olumsuz yönde etkiler. Ancak çocuklar büyüdükçe, kendilerini daha iyi tanırlar ve DEHB’leriyle başa çıkmak için farklı yollar keşfedebilirler.

Bu nedenle, DEHB olan çocukların eğitim sürecinde daha fazla desteklenmeleri gerekmektedir. Özel eğitim programları, öğretmenler ve ebeveynlerin daha fazla işbirliği yaparak, bu çocukların akademik başarıları artırılabilir.

DEHB’si Olanların Eğitim Sürecinde Karşılaştığı Sorunlar

DEHB’si olan çocukların eğitim süreci, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik nedeniyle oldukça zordur. Bu durum, öğretmenlerin dikkatlerinin dağılmasına ve öğrenme sürecindeki hızlarının yavaşlamasına neden olabilir. Sınıf içi davranış problemleri yaşanabilir ve bu, diğer öğrencileri de olumsuz etkileyebilir.

DEHB’si olan çocuklar, ödevlerini tamamlama konusunda zorlanabilirler. Zira işin zor kısmı olan odaklanma ve dikkat süresini uzun tutma konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Buna ek olarak, hiperaktivite sürecinde istemsiz kalkıp hareket etme ihtiyacı hissedebilirler ve bu da onların ödev yerine oynamayı seçmelerine neden olabilir.

DEHB’si olan çocukların öğrenme stilleri de oldukça farklıdır. Kimi öğrenciler, görsel materyaller ile öğrenirken, kimileri de diğerlerine göre daha fazla pratik yaparak öğrenirler. Öğretmenlerin bu farklı öğrenme stillerini anlamaları ve çocukların ihtiyaçlarına göre öğretim yöntemleri belirlemeleri gerekmektedir.

Sonuç olarak, DEHB’si olan çocukların eğitim sürecinde bir dizi sorunla karşı karşıya kalabilirler. Ancak, bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür. Öğretmenlerin, çocukların ihtiyaçlarına göre öğretim yöntemleri belirlemeleri ve ailelerin desteği ile bu süreç daha kolay hale gelebilir.

DEHB’nin Olumsuz Etkileri

DEHB’nin olumsuz etkileri birçok alanda görülebilir. Özellikle de çocukların akademik başarısını olumsuz etkileyen bir durumdur. DEHB’si olan çocuklar, derslerine odaklanmakta zorluk yaşarlar ve ödevlerini tamamlama konusunda da sorun yaşayabilirler. Bunun yanı sıra, sınıf içinde dikkatlerini dağıtıcı davranışlar sergiledikleri için sınıf ortamında da problem yaşayabilirler.

DEHB, sosyal yaşamı da olumsuz etkileyebilir. Çocuklar arkadaşları ile iletişim kurmakta zorluk çekebilir ve arkadaşlık ilişkileri konusunda da sorunlar yaşayabilirler. Bu nedenle, DEHB’si olan çocukların psikolojik ve sosyal açıdan da desteklenmesi gerekmektedir.

DEHB’nin olumsuz etkileri sadece çocukluk dönemini değil, ilerleyen yaşlarda da görülebilir. DEHB’si olan çocuklar, yetişkinlik döneminde de sorunlar yaşayabilirler. Özellikle, iş yaşamında konsantrasyon problemi yaşayabilirler ve iş performansları olumsuz etkilenebilir.

DEHB’nin olumsuz etkileri konusunda farkındalık yaratmak önemlidir ve DEHB’si olan çocukların erken teşhis ve tedavi edilmesi gerekmektedir. DEHB’nin tedavi edilmediği takdirde ne kadar olumsuz sonuçlara yol açabileceği hakkında bilgi sahibi olarak, çocukların psikolojik ve sosyal açıdan desteklenmesi gerektiğini unutmamalıyız.

DEHB’nin Tedavisi

DEHB tedavisi genellikle uzman hekimler tarafından ilaç ve terapi yöntemleri kullanılarak yapılır. İlaç tedavisi, özellikle DEHB semptomlarına neden olan dopamin ve noradrenalin gibi sinir iletiminde rol oynayan kimyasalların düzenlenmesine odaklanır. İlaçlar genellikle çocukların öğrenme ve dikkatini artırmaya yardımcı olan uyarıcılar içerir. Ancak, ilaç tedavisi her zaman faydalı olmayabilir ve yan etkileri olabilir.

Bununla birlikte, terapi yöntemleri de DEHB tedavisinde önemli bir rol oynar. Kognitif davranışçı terapi, aile terapisi ve davranış terapisi, DEHB semptomlarını yönetmeye yardımcı olabilir ve çocukların sosyal ve akademik işlevselliğini artırabilir. Birçok ebeveyn, ilaç tedavisinin yanı sıra terapi seanslarına da katılmalarını önerir.

DEHB tedavisinin en iyi sonuçları, hastalığın erken tanısı ve tedaviye başlama ile elde edilir. Tedavi edilmeyen DEHB’nin, çocukların okul başarısını olumsuz yönde etkileyeceği ve diğer davranış problemlerine yol açabileceği bilinmektedir. Bu nedenle, DEHB’si olan çocukların tedavi için yardım alması ve uygun tedavi yöntemleri seçilmesi oldukça önemlidir.

İlaç Tedavisi

DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlar, beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzenleyerek belirtileri azaltmaya çalışır. Dikkat eksikliği, hiperaktivite, zayıf dürtü kontrolü veya anksiyete gibi belirtileri azaltmak için kullanılan birçok ilaç mevcuttur. Bunlar arasında stimülanlar ve non-stimülanlar yer alır.

Stimülanlar, ADHD tedavisinde en sık kullanılan ilaç sınıfıdır. Bu ilaçlar beyinde dopamin ve norepinefrin adı verilen kimyasalları arttırarak etki eder. Bu beyin kimyasalları, dikkatin toplanması, hiperaktivitenin düzenlenmesi ve dürtü kontrolünde yardımcı olur. Non-stimülanlar ise, dapoksetin gibi unutkanlık, dürtü kontrolünü arttırarak ve zayıf koordinasyon belirtilerini azaltarak etki eder.

İlaç tedavisi, DEHB belirtilerini büyük ölçüde azaltabilir. Aynı zamanda, ilaç tedavisi doğru şekilde kullanıldığında yan etki riski oldukça düşüktür ve faydaları belirtiler üzerinde hemen görülebilir. Bununla birlikte, her ilaçta olduğu gibi, ADHD tedavisinde kullanılan ilaçlar da bazı yan etkilere neden olabilir. Yorgunluk, iştah kaybı, mide bulantısı, baş ağrısı, uykusuzluk ve irritasyon gibi yan etkileri olabilir. Bu yan etkilerin hafifletilmesi için, ilaç dozu düşürülebilir veya tedavi edilmesi gereken başka bir tıbbi durum varsa, tedavinin adapte edilmesi gerekebilir.

İlaç tedavisi, DEHB’li bireylerde akademik başarıyı olumlu yönde etkileyebilir. İlaç tedavisine başlamadan önce, DEHB tanısı alan bir bireyin durumu hakkında mutlaka bir uzman ile görüşülmesi gerektiğini unutmayın.

Terapi

DEHB’nin tedavisinde terapi, en yaygın kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Terapi, DEHB semptomlarının yönetilmesine yardımcı olurken aynı zamanda çocukların özgüvenlerinin artmasını sağlar. Terapi süreci, bir psikolog veya psikoterapist eşliğinde gerçekleştirilir ve hem bireysel hem de grup terapisi seansları içerebilir.

Bireysel terapide, çocuklar DEHB ile baş etmelerine yardımcı olacak öğrenme stratejileri öğrenirler. Ayrıca, çocuğun zihnindeki olumsuz düşünceleri ele alarak, daha olumlu bir bakış açısına yönlendirme konusunda yardımcı olunur. Grup terapisi seansları ise, DEHB gibi zorluklarla mücadele eden diğer çocuklarla bir araya gelmek için bir fırsat sunar. Böylece, çocuklar sorunlarını ve tecrübelerini diğerleriyle paylaşarak, birbirlerine destek olurlar.

Terapi tedavisi, DEHB tedavisinde ilaç tedavisine alternatif bir yöntem olarak kullanılabilir veya birlikte kullanılabilir. Hangi tedavi yönteminin kullanılacağı, doktor ile aile arasında yapılan bir değerlendirmeden sonra belirlenir. Terapi, DEHB’nin semptomlarını yönetmek ve olumlu bir akademik performans için gerekli olan becerileri öğrenmek için harika bir araçtır.

DEHB’nin Tedavi Edilmediği Takdirde Olumsuz Sonuçları

DEHB’nin tedavi edilmediği takdirde, çocukların öğrenme, dikkat ve davranış problemleri daha da artabilir. Bu durum, çocukların akademik başarılarını etkileyebilir ve okul başarısızlığına yol açabilir. Okul başarısızlığı, ilerleyen dönemlerde işsizlik, madde bağımlılığı, suçluluk duyguları ve depresyon gibi sorunlara yol açabilir.

DEHB’nin tedavi edilmediği takdirde, çocukların sosyal becerileri de olumsuz etkilenebilir. Çocuklar, arkadaşlık kurmakta zorluk çekebilir ve sosyal dışlanma ile karşılaşabilirler. Ayrıca, DEHB’si olan çocuklar, düzenli olarak öfke nöbetleri yaşayabilir ve böyle durumlarda kontrolsüz davranışlar sergileyebilirler.

DEHB’nin tedavisi mümkün olduğundan, tedavi yöntemleri erken yaşta uygulanarak çocukların ilerleyen yaşamlarında çok daha olumlu sonuçlar elde etmelerine yardımcı olabilir. İlaç tedavisi, bilişsel davranış terapisi, aile terapisi ve eğitim desteği gibi yöntemler, DEHB’li çocukların öğrenme, davranış ve sosyal becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, DEHB’nin tedavi edilmediği takdirde olumsuz sonuçlara yol açabileceği açıktır. Olası olumsuz sonuçlardan kaçınmak için, erken tanı ve tedavi önemlidir. Bu çocukların daha olumlu bir geleceğe sahip olmalarını sağlayarak, olası sorunların önlenmesine yardımcı olabilir.

Okulda Başarısızlık

DEHB’si olan çocuklar, dikkat eksikliği, dürtüsellik ve hiperaktivite gibi belirtilerle karşı karşıyadır. Özellikle dikkat eksikliği, öğrenme sürecinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, DEHB’si olan çocukların zor zamanlar geçirdiği okulda başarısız olma olasılıkları oldukça yüksektir.

Bununla birlikte, DEHB’si olan çocukların sadece öğrenme sürecinde değil, aynı zamanda disiplinle ilgili sorunlarla da karşılaşabileceği unutulmamalıdır. Sınıf ortamına uyum sağlamakta zorlanırlar ve öğretmenlerin yönlendirmelerine uymakta güçlük çekebilirler. Bu davranışlar, okulda disiplinsizlikle sonuçlanabilir ve sonunda akademik başarısızlığa yol açabilir.

Ayrıca, DEHB’si olan çocuklar sınavlara hazırlanma sürecinde de zorlanabilirler. Dikkat eksikliği, odaklanma ve konsantre olmada zorluk çekerler ve bu da sınavlarda başarısızlıkla sonuçlanabilir. Bu durum daha yüksek öğrenim hayatları boyunca da devam edebilir.

Sonuç olarak, DEHB’si olan çocukların okulda başarısızlıkla karşılaşma olasılıkları oldukça yüksektir. Bunun için, erken tanı ve tedavi yöntemleri uygulanarak çocukların öğrenme süreçlerinde ve genel yaşamlarında daha başarılı olmaları sağlanabilir.

Uyuşturucu ve Alkol Bağımlılığı

DEHB olan çocuklar, diğer çocuklara göre uyuşturucu ve alkol bağımlılığıyla karşılaşma olasılıkları daha yüksektir. Bu durum DEHB’nin sosyal ve duygusal sorunları nedeniyle daha fazla stres ve kaygıya yol açmaktadır. Ayrıca DEHB, işlevsel becerilerdeki zayıflıklar nedeniyle gençlerin uygun kararlar vermesini zorlaştırabilir. Bu da yanlış davranışlar sergileme olasılıklarını arttırır.

Uyuşturucu ve alkol bağımlılığı, DEHB olan çocuklarda daha erken yaşlarda başlar ve daha ağır sonuçlara yol açabilir. Uyuşturucu ve alkol kullanımı, beyindeki kimyasal dengesizliği daha da kötüleştirebilir ve DEHB semptomlarını şiddetlendirebilir. Buna, dikkat eksikliği, hiperaktivite, öğrenme güçlükleri ve dürtüsellik dahildir.

DEHB olan çocukların uyuşturucu ve alkol bağımlılığına karşı riskini azaltmak için, uygun tedavi yöntemleri ve müdahaleler hayati önem taşır. Bu çocuklara yapılandırılmış aktivitelerin, öğrenme becerilerinin ve özgüvenlerinin güçlendirilmesine yardımcı olmak, sosyal ve duygusal becerilerini desteklemek ve ailelerine eğitim ve desteği sağlamak önemlidir.

Ayrıca, DEHB olan çocukların uyuşturucu ve alkol bağımlılığı konusunda farkındalık sahibi olmaları ve riskleri hakkında bilgi sahibi olmaları da önemlidir. Bu bilgi ve farkındalık, çocukların uygun seçimler yapmalarına yardımcı olabilir ve bağımlılıktan kaçınmalarına yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, DEHB olan çocuklar uyuşturucu ve alkol bağımlılığına karşı daha yüksek risk altındadır. Bu nedenle, uygun tedavi ve destek sağlamak ve bilgi ve farkındalık düzeyini arttırmak büyük bir önem taşır.