Ekonomi Archives

Çin’den yeni ekonomik tedbir kararı

Çin hükümeti, ekonomide görülen yavaşlama işaretlerine karşı Kovid-19 salgını sonrası toparlanmayı sürdürebilmek için büyümeyi teşvik edici politikalar planlıyor.

Xinhua’nın haberine göre, Çin’de kabine işlevini yerine getiren Devlet Konseyi, yaptığı toplantıda ekonomik durumu ele aldı.

Başbakan Li Çiang’ın başkanlığındaki toplantıda Çin’in ekonomik toparlanmasının giderek karmaşıklaşan dış koşullar ve küresel ticaret ile yatırımlardaki yavaşlamadan etkilendiği belirtilerek, değişen tablo karşısında daha etkili tedbirlere ihtiyaç olduğu kaydedildi.

Toplantıda, makro ekonomik politikaların iyileştirilmesi, talebin etkin şekilde genişletilmesi, reel ekonominin güçlendirilmesi ve kilit sektörlerdeki risklerin önlenmesi gerektiği vurgulandı. Toplantıda ayrıca, teknoloji sektöründeki işletmelere yönelik bir eylem planı ile özel yatırım fonlarının yönetimi ve denetimi ile ilgili bir düzenleme tasarısı görüşüldü.

Haberde ekonomik toparlanmayı teşvik için hangi somut tedbirlerin uygulanacağına ilişkin detaya yer verilmedi.

Çin Merkez Bankası (PBoC), 1 yıllık politika faizini yüzde 2,75’ten yüzde 2,65’e çekerek ekonomideki yavaşlamaya karşı parasal genişlemeye gideceğinin işaretini vermişti.

Devlet Konseyi toplantısındaki mesajların ardından yakın vadede büyümeye yönelik somut tedbirlerin açıklaması bekleniyor.

Ekonomide yavaşlama işaretleri

Mayıs verileri, Çin ekonomisinin geçen yılın son çeyreğindeki durgunluğun ardından bu yılın ilk çeyreğindeki yakaladığı büyüme ivmesini sürdürmekte zorlandığını ortaya koyuyor.

Çin Ulusal İstatistik Bürosunun (UİB) yayımladığı verilere göre, mayısta sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 3,5 artarak nisandaki 5,6’lık artışın altında kalırken tüketimin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar da yüzde 12,7 artışla nisandaki 18,4’lük artışın gerisine düştü.

Geçen yıl bahar aylarında Kovid-19 salgını nedeniyle uygulanan kapanma ve karantina tedbirlerinin yol açtığı düşük baza rağmen üretim ve tüketimin yavaşladığı gözlendi.

Öte yandan UİB’nin açıkladığı öncü ekonomik aktivite verileri de mayısta hem imalat sanayisinde hem de imalat dışı sektörlerde düşüşe işaret etti. İmalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) 0,4 puan azalarak 48,8’e, imalat dışı PMI ise 1,9 puan düşüşle 54,5’e geriledi. Mayısta ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,5, ithalat ise yüzde 4,5 azalırken 6-24 yaş genç nüfusta işsizlik 20,8 ile rekor seviyeye yükseldi.

Çin ekonomisi, 2022’de yüzde 3 büyüyerek, Kovid-19 salgınının ilk etkilerinin hissedildiği 2020’deki yüzde 2,2’lik büyümenin ardından, 1976’dan bu yana en düşük yıllık hasıla artışını kaydetmişti. Ekonomi bu yılın ilk çeyreğinde ise beklentileri aşarak yüzde 4,5 büyümüştü.

Çin hükümeti, martta yapılan Ulusal Halk Kongresinde bu yıl için “yüzde 5 civarında” büyüme hedefi açıklamıştı.

Merhaba arkadaşlar, bugün sizlere Prizmabet adlı bir bahis sitesinden bahsedeceğim. Prizmabet, Betconstruct altyapısı ile üyelerine kaliteli hizmetler veren ve ülkemizin önde gelen bahis sitelerinden bir tanesidir. 2009 yılında kurulan Prizmabet, lisanslı, güvenilir ve avantajlı bir site olarak dikkat çekmektedir. Prizmabet’te spor bahisleri, canlı bahisler, casino, canlı casino, slot oyunları, sanal sporlar ve daha pek çok seçenek bulabilirsiniz. Prizmabet’te oyun oynamak için aradığınız ortamı fazlası ile bulacaksınız.

Prizmabet’in en önemli özelliklerinden biri de Prizmabet TV kanalıdır. Bu kanal sayesinde bahis sitesinde bulunan müsabakaları üyeler bir ücrete katlanmadan istedikleri zaman takip edebiliyor. Böylece hem heyecanlı hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabiliyorsunuz. Prizmabet TV kanalında futbol, basketbol, tenis, voleybol gibi popüler spor dallarının yanı sıra daha az bilinen sporlara da yer verilmektedir. Prizmabet TV kanalını kullanmak için sadece siteye üye olmanız ve yatırım yapmanız yeterlidir.

Prizmabet ayrıca üyelerine bol miktarda bonus ve promosyon da sunmaktadır. Prizmabet’te ilk üyelik bonusu olarak 100 TL deneme bonusu alabilirsiniz. Bunun yanında yatırım bonusları, kayıp bonusları, arkadaş davet bonusu, doğum günü bonusu gibi farklı bonuslar da mevcuttur. Prizmabet bonusları sayesinde daha fazla oyun oynayabilir ve kazancınızı artırabilirsiniz. Prizmabet bonuslarının çevrim şartları da oldukça makul seviyededir.

Prizmabet para yatırma ve çekme işlemleri konusunda da üyelerine kolaylık sağlamaktadır. Prizmabet’te banka havalesi, kredi kartı, papara, cepbank, QR kod, bitcoin gibi farklı yöntemlerle para yatırabilir ve çekebilirsiniz. Para yatırma ve çekme işlemleri 7/24 yapılabilmekte ve kısa sürede hesaplara yansımaktadır. Prizmabet para yatırma ve çekme işlemlerinde herhangi bir komisyon veya kesinti de yapmamaktadır.

Prizmabet müşteri hizmetleri de üyelerine 7/24 canlı destek hizmeti sağlamaktadır. Prizmabet canlı destek ekibi sayesinde site ile ilgili her türlü soru, sorun veya önerinizi iletebilir ve anında çözüm bulabilirsiniz. Prizmabet canlı destek ekibi profesyonel, güler yüzlü ve yardımseverdir.

Sonuç olarak, Prizmabet ülkemizin en iyi bahis sitelerinden biri olarak gösterilebilir. Prizmabet’te hem eğlenceli hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabilirsiniz. Prizmabet’e üye olmak için güncel giriş adresini web sitemizden bulabilirsiniz. Prizmabet’e girmek için tıklayınız! Prizmabet’e katıldığınıza pişman olmayacaksınız!

Cevdet Yılmaz’dan kur, KKM ve enflasyon açıklaması

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, “İç tasarruflarımızı, ihracatımızı, turizm gelirlerimizi arttırdıkça, döviz kazandırıcı faaliyetlerimizi geliştirdikçe, kur da daha sağlıklı bir zemine kavuşmuş olacaktır.” dedi. Yılmaz KKM için ise; “Kur korumalı mekanizmasını ani bir şekilde bitirme gibi bir yaklaşımımız yok. Aşamalı bir şekilde burada hareket edilecek, hiçbir şekilde endişeye mahal yok” dedi.

Yılmaz, CNN Türk televizyonunda soruları yanıtladı, gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Enflasyonun dünyada ve Türkiye’de temel mesele olduğuna, diğer taraftan resesyon riski bulunduğuna işaret eden Yılmaz, Türkiye’nin reel tarafta çok güçlü olduğunu, ihracatta ve turizm gelirlerinde büyük bir artış kaydettiğini ve son 3 yılda birikimli olarak bakıldığında dünyanın yüzde 6 büyürken, Türkiye ekonomisinin yüzde 20 civarında büyüdüğünü söyledi.

“Sektörel politikalar da enflasyonu etkileyebiliyor”

Yılmaz, enflasyonla, değişik boyutları ve unsurlarıyla mücadele edeceklerini belirterek, “İşin bir tarafında tabii ki para politikaları var. Hazine ve Maliye Bakanlığımızın, Merkez Bankamızın görev alanı içinde olan hususlar var ama bundan ibaret değil. Bir taraftan maliye politikamızla, para politikamızın bir bütünlük arz eder tarzda, uyumlu bir şekilde sürdürülmesi söz konusu. Diğer yandan sektörel politikalar da enflasyonu etkileyebiliyor.” ifadelerini kullandı.

Hane halkının en büyük sorununun gıda, kira ve enerji gibi başlıklar olduğunu dile getiren Yılmaz, tarım ve gıdanın stratejik bir sektör olduğunu, birçok farklı alanı içermesi dolayısıyla çok kapsamlı olarak ele alınacağını kaydetti.

“Dünyada büyüme hızı düşüyor”

Yılmaz, enflasyonda “beklenti yönetimi”nin önemine dikkati çekerek, ürün ve hizmetlerde görülen fiyat artışlarına ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:

“Maalesef olumsuz beklentiler oluşturulunca, bu kendini besleyen bir sürece dönüşüyor. İşte bizim bu beklentileri kırmamız gerekiyor geleceğe dönük olarak. İnsanlar bazen bu işin fiyatı artacak diye, tüketici de yapabiliyor bunu üretici de yapabiliyor bunu, işte yarın daha fazla olacak diye bakıyorsunuz şimdiden harekete geçme eğilimi olabiliyor.

Bu psikolojiyi, bu beklentileri kırmamız gerekiyor. Yeniden bizim normalleşmeye doğru gitmemiz gerekiyor ama bu bir süreç. Bir gecede olabilecek bir şey değil elbette. Ama belli bir vade içinde aşama aşama göreceksiniz bu konuda birtakım mesafeler alacağız. Dünyadaki gelişmeler de bir miktar bize yardımcı olacak. Çünkü emtia fiyatları gerilemeye başladı.

Dünyada büyüme hızı düşüyor. Uluslararası kuruluşların yayınlarına baktığınız zaman yüzde 3’ün altına düşecek bu sene dünya büyümesi. Küresel düzeyde, büyümede bir problem var. Bu da petrole, diğer emtiaya olan talebi aşağıya çekiyor. Bu da fiyatları düşürüyor, dolayısıyla dünyada enerji başta olmak üzere fiyatlarda bir düşüş görüyoruz. Bu da bize bir miktar yardımcı olacak. Bir taraftan da içerideki tedbirlerimiz, bütün bunlarla birlikte aşama aşama daha olumlu bir noktaya geleceğiz.”

“İyi bir süreç yönetimi ile enflasyonu aşağılara çekeceğiz”

Enflasyonda tek haneli rakamlara kısa sürede ulaşılamayacağını ve Orta Vadeli Program’da buna yer verileceğini belirten Yılmaz, “Belli bir süreç bu, ekonomi böyle bir alan. Tek başına enflasyon her şeydir diye baktığınızda çok kısa sürede de bir şeyler yaparsınız ama diğer alanları kırar dökersiniz. Bir taraftan da istihdam, büyüme ve sosyal dengeler var. Dolayısıyla bütün bu dengeler ve belli bir süreç içinde, iyi bir süreç yönetimi ile enflasyonu aşağılara çekeceğiz. Ama şunun altını çizeyim. Bu süreçte özellikle çalışan kesimleri, geniş kesimleri enflasyona ezdirmeme yönünde de tedbirler alacağız. Yani bu zaman alacak derken bir taraftan da geniş toplum kesimlerinin enflasyon karşısında ezilmemesi, satın alma güçlerinin korunması noktasında da birtakım tedbirleri bugüne kadar aldık, almaya devam edeceğiz.” diye konuştu.

-Kur da daha sağlıklı bir zemine kavuşmuş olacaktır”

Yılmaz, kurdaki artışa ilişkin soruya ise “Döviz arzı ve talebi arasında bir denge oluşumu önemlidir. Bu açıdan serbest kur rejimimiz var bizim. Bizim herhangi bir kur tahminimiz veya kur hedefimiz söz konusu değil. Spekülasyonlara karşı sadece mücadele ederiz, o çünkü piyasayı bozucu bir şey. Onun ötesinde, döviz kuru piyasadaki arza-talebe göre yerini bulur. Burada önemli olan bizim cari açığı azaltmaya dönük tedbirlerimiz. Bu kurda da aynı zamanda istikrarın temelidir bence. İç tasarruflarımızı arttırmalıyız, kamu başta olmak üzere. İç tasarruflarımızı, ihracatımızı, turizm gelirlerimizi arttırdıkça, döviz kazandırıcı faaliyetlerimizi geliştirdikçe, kur da daha sağlıklı bir zemine kavuşmuş olacaktır. Merkez Bankamızın rezervleri de daha iyi bir noktaya gelecektir.” yanıtını verdi.

2028 için 1,5 trilyon dolarlık bir ekonomi hedeflediklerini hatırlatan Yılmaz, “Bunun tabii ki şartları var. Nasıl ki 230 milyardan bugün 900 milyar dolarlar seviyesine geldiysek önümüzdeki dönemde de 1,5 trilyon dolarlık bir ekonomik büyüklüğe ulaşmayı hedefliyoruz. Bu da yatırım demek, yatırımları her zaman desteklemeye devam edeceğiz, yatırımlar için uygun ortam ve finansman konusunda gayretlerimizi sonuna kadar ortaya koyacağız.” dedi.

“Gerekli tedbirleri alarak hareket edeceğiz”

Kur Korumalı Mevduattan ani bir şekilde çıkış yerine, tedrici bir geçiş olması gerektiğini, aksi takdirde bunun finansal piyasalarda istikrarsızlığa yol açabileceğini belirten Yılmaz, Kur Korumalı Mevduatın yıl sonunda bitmeyebileceğini ve bunun şartlarının tartışılması gerektiğini ifade etti.

Yılmaz, “Kur korumalı mekanizmasını ani bir şekilde bitirme gibi bir yaklaşımımız yok. Aşamalı bir şekilde burada hareket edilecek, hiçbir şekilde endişeye mahal yok. Diğer taraftan Türk lirası cinsi tasarruf enstrümanlarını cazip hale getirerek bu süreçte, farklı dövize vesaireye bu tasarrufların yönelmemesi için gerekli tedbirleri alarak hareket edeceğiz, burada hiçbir endişe olmasın.” diye konuştu.

“Yılın ikinci yarısında daha olumlu bir perspektif var”

Türkiye’nin dışa açık ve serbest piyasayla yoluna devam eden bir ekonomiye sahip olduğunun altını çizen Yılmaz, kurun belli marjlar dahilinde hareket edebileceğini belirterek, şöyle devam etti:

“Burada önemli olan nominal kur ile reel kur. Yani reel kur dediğimiz enflasyondan arındırılmış kurdur. Enflasyonist ortamda kur hiç hareket etmiyorsa aslında Türk lirası değer kazanıyor demektir, enflasyonla birlikte Türk lirası değer kazanıyor demektir. Dolayısıyla enflasyonun olduğu bir ortamda, enflasyonla üç aşağı beş yukarı paralel bir şekilde kurda belli bir hareket Türk lirasının değerini reel olarak koruyor olması anlamına gelir.

Dolayısıyla bu reel kur üzerinden bakmamız daha anlamlı diye düşünüyorum. Reel kurda ben çok önemli bir hareketlilik göreceğimizi düşünmüyorum. Özellikle önümüzdeki dönemde daha olumlu bir perspektifimiz var. Niçin? Cari açıktan bahsetmiştim, yılın ikinci yarısında çok daha olumlu bir perspektife sahibiz. Cari açık yine olmaya devam edecek ama bir düşüş trendi görüyoruz. Enerji fiyatları başta olmak üzere, başka faktörler devreye girecek. Dolayısıyla cari açığımızda, yılın ikinci yarısında daha olumlu bir perspektif var. Bunu politikalarımızla da destekleyeceğiz.”

İTO Başkanı Avdagiç’ten döviz kuru değerlendirmesi

İTO Başkanı Şekib Avdagiç, ekonomi yönetiminin uygulayacağı para ve maliye politikasının, iş dünyasının üretim-istihdam-ihracat öncelikleriyle uyumlu götürülmesinin büyük önem taşıdığını belirterek, “Yeni finansal ekonomi politikalarının, reel sektör yani üretim-istihdam-ihracat odaklı büyüme ve kalkınma dinamikleriyle eş güdümlü olması da en az fiyat istikrarı kadar önemlidir.” dedi.

İTO’nun haziran ayı meclis toplantısında konuşan Avdagiç, finansal istikrar ve fiyat istikrarının hiç şüphesiz ekonomi politikalarının olmazsa olmazı olduğunu vurguladı.

Avdagiç, “Temennimiz ve beklentimiz, ekonomi politikalarının tam bir bütünlük içinde, tutarlı ve kararlı programlarla hayata geçirilmesidir.” değerlendirmesinde bulundu.

Yeni kurulan hükümetin önünde yoğun bir gündem ve önemli başlıklara sahip bir ajanda durduğunu belirten Avdagiç, şöyle devam etti:

“İş dünyası olarak bizim için ‘enflasyon, cari açık, finansmana erişim’ öncelikli konular arasında yer alıyor. KOBİ’lerimizin rekabet gücünü geliştirmek, üretim desenimizi yeni çağın rekabet koşullarıyla uyumlaştırmak zorundayız. Hedef odaklı bu tek yönlü yolculukta üretimi, ihracatı, istihdamı önceleyen politikaları ve stratejileri kamu-özel sektör birlikteliği ile oluşturmak ve kararlılıkla uygulamak zorundayız. Ekonomi yönetiminin uygulayacağı para ve maliye politikası, iş dünyasının üretim-istihdam-ihracat öncelikleriyle uyumlu götürülmesi büyük önem taşıyor. Yeni finansal ekonomi politikalarının, reel sektör yani üretim-istihdam-ihracat odaklı büyüme ve kalkınma dinamikleriyle eş güdümlü olması da en az fiyat istikrarı kadar önemlidir.”

“Reel sektör olarak arzumuz piyasanın ani kur şoklarından bir an evvel sıyrılması yönünde”

Şekib Avdagiç, içinde bulunulan hafta döviz kurunda ciddi bir artış yaşandığına dikkati çekerek, “Belki bozulmuş olan kur dengesinin hızlı tesisi adına bir düzeltme hareketi olarak değerlendirebiliriz. Tabii reel sektör olarak arzumuz piyasanın ani kur şoklarından bir an evvel sıyrılması yönünde. Bu düzeltme hareketinin akabinde önümüzdeki süreç için tahmin edilebilir, tutarlı, enflasyona paralel fiyat hareketlerinin yaşanmasını bekliyoruz.” açıklamasında bulundu.

Avdagiç, kurlarla ilgili ikinci beklentilerinin yüksek boyutlara ulaşan kur makaslarıyla karşılaşmama olduğunu, bu konunun göz ardı edilmemesinin önemli olduğunu vurguladı.

Enflasyona paralel, piyasa gerçekleriyle örtüşen, öngörülebilir bir kur düzeyine ihtiyaç olduğunu kaydeden Şekib Avdagiç, “İhracat ilk 5 ayda yüzde 0,2 artış gösterdi. Bu tabloda ana hedef pazarlardaki yavaşlamanın yanı sıra değerli TL nedeniyle özellikle son üç çeyrektir rekabetçi fiyat verememenin de etkisi büyük.” yorumunu yaptı.

“Vakit, attığımız her adımda ileriye bakma vaktidir”

İTO Başkanı Avdagiç, Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimlerinin ülkeye yaraşır bir siyasi olgunlukla tamamlandığını ifade ederek, “Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı yemin töreninde yaptığı konuşmada söylediği ‘Türkiye’nin bir büyük kucaklaşmaya ihtiyacı olduğuna inanıyoruz. Gelin seçim dönemindeki kırgınlıkları bir tarafa koyalım.’ sözlerini çok önemsiyoruz. İş alemi olarak bu yaklaşımı destekliyoruz.” diye konuştu.

Türkiye’nin parlak geleceğine olan inançlarının tam olduğunu vurgulayan Avdagiç, “Daha iyi bir geleceğe giderken geçmişin muhasebesini yapmak, hatalarımızı ve eksikliklerimizi görmek elbette ki önemli. Ama bunları kısır bir döngüye çevirerek kaybedecek vaktimiz yok. Vakit, attığımız her adımda ileriye bakma vaktidir.” ifadelerini kullandı.

Yeni uygulanacak ekonomik programın küresel ekonomiyle dengeli ve rekabetçi entegrasyonunu da önemsediklerini aktaran Avdagiç, şunları kaydetti:

“Diplomaside olduğu gibi, ticarette de iyi komşuluk ilişkileri esastır. Bu çerçevede, bir yandan rakiplerimizle rekabet ederken, bir yandan da başta büyük ticaret ortaklarımız olmak üzere tüm ülkelerle dengeli ve karşılıklı yarara dayalı iş birliğini daha da geliştirmek zorundayız. Bu bağlamda biz yeni kabineden Avrupa Birliği ile ilişkilerimizi, Ankara Anlaşması’nın ruhuna uygun bir yapıya kavuşturmasını arzu ediyoruz. Gelişen koşullar paralelinde Gümrük Birliği Anlaşması’nın güncellenmesine yönelik taleplerimizi daha yüksek sesle dile getirmeliyiz.”

Piyasaları bekleyen tehlike: İç talep ve küçülme

Döviz kurları enflasyon nedeniyle piyasalarda özellikle iç talepte yaşanacak ani bir frenin büyük bir işten çıkarma dalgasını tetikleyebileceği konusunda uyarıda bulunuldu.

Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili seçimlerinin tamamlanması ardından iş dünyası ve yeni ekonomi yönetiminin oluşturacağı yol haritası merak ediliyor. Yanlış politikaların bir işsizlik dalgası yaratacağına dikkat çekildi.

Sözcü’den Sayime Başçı’nın haberine göre; enflasyonda artışın sonbahar ayları için bir risk olarak masada olduğu vurgulanırken, özellikle iç talepte yaşanacak ani frenin ekonomik krizde şu ana kadar görülmeyen büyük bir işten çıkarma dalgasını tetikleyeceği belirtildi. Sektör temsilcileri ekonomi politikalarındaki yumuşak ya da sert iniş tercihini beklediklerini, bazı sektörde ise yüzde 30’un üzerinde daralmaların yaşanabileceğini aktardı.

Ekonomide bir kur ve enflasyon artışı beklentisi yaratıldığını kaydeden Zincir Mağazalar Derneği Başkanı Serhan Tınastepe, en büyük sıkıntının iç talebin daralması olduğunu kaydetti. Ekonomi yönetiminin yol haritasını beklediklerini aktaran Tınastepe “Ondan sonra yumuşak bir iniş mi olacak sert bir iniş mi olacak göreceğiz.

Ama bizim perakende sektörü olarak en büyük kaygımız iç talebin daralması. İç talebin daralmasının da yüksek enflasyon ortamında işsizliği artırması. Dolayısıyla bunun olmaması için de doğru adımların atılması gerekiyor. Şu anda bu krizi 2001 ve 1994 krizleri ile benzetmememizin nedeni işsizlikle sonuçlanmaması” ifadelerini kullandı.

YÜZDE 3 KÂRLA ÇALIŞIYORUZ

Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Alp Önder Özpamukçu ise “Biz perakendeci olarak gelen maliyeti yansıtan bir taraftayız. Yüzde 2-3’lük kârlarla çalışıyoruz. Orada bir artış olursa belli bir süreye yaymak kaydı ile ilerlemek zorundayız. Fiyat artışları devam edebilir. Belirsizliğin gitmesi lazım” diye konuştu.

“İSTİHDAMDA AZALMA YAŞANABİLİR”

Son dönemde ihracat ve pazar kayıpları ile gündeme gelen hazır giyimde talep daralması yaşandığını aktaran Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya, “Beklentimiz döviz kurunun artması ya da ekonomi programı belli olduktan sonra ihracatçılara spot artı bir kur uygulanması. Aksi takdirde biz talepsizlikten dolayı pazar, müşteri ve işlerimizi kaybetmekle karşı karşıyayız. Bu istihdam çıkışı getirecek” dedi.

patronlardunyasi.com

Haber ajansı Reuters’tan Kabinedeki 5 isme “dikkat”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Çankaya Köşkü’nde yeni kabineyi açıkladı. Seçimler ile ilgili birçok analiz yayınlayan İngiliz haber ajansı Reuters, kabinedeki 5 isme dikkat çekerek “Türkiye’de yeni hükümet: Erdoğan’ın kabinesindeki kilit isimler” başlığıyla bir haber derledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dün yeni kabinesini açıklaması sonrasında İngiliz haber ajansı Reuters dikkat çekici bir analiz hazırladı.

İngiliz haber ajansı, “Mayıs ayında yapılan seçimlerden sonra iktidarını 20 yılın uzaklarına taşıyan Erdoğan, yeni ekonomi bakanı ve dışişleri bakanı da dahil olmak üzere yeni hükümetini açıkladı. Yeni kabineden dikkat çeken kilit isimleri böyle tanımlayabiliriz” diyerek 5 isme dikkat çekti.

Haberde, “Eski ekonomi bakanı Şimşek, Hazine ve Ekonomi Bakanı oldu. Bakanlık görevini yaptığı ve başbakan yardımcılığı yaptığı 2009-2018 yılları arasında finansal piyasalar tarafından büyük saygı görüyordu. Onun göreve gelmesi, yıllardır izlenen düşük faiz politikasının değişmesine yönelik bir işaret olarak görüldü. Siyasi kariyerinden önce Şimşek, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nde ekonomist olarak çalışmış ve daha sonra Merrill Lynch’te görev almıştı” denildi.

Şimşek için, “Pragmatik duruşu ve büyümeyi öne çıkaran reformların savunucusu olarak yabancı yatırımcıyı çekmeyi destekliyor” yorumu yapıldı.

En uzun süre dışişleri bakanı olarak görev yapan isimlerden biri olan Mevlüt Çavuşoğlu’nun yerine atanan Fidan için Reuters dikkat çekici yorumlarda bulundu.

Haberde, “Erdoğan’a en yakın isimlerden biri olan Fidan, 2010’dan beri MİT’in başında ve ondan önce de başbakanlığı döneminde Erdoğan’ın danışmanıydı” hatırlatması yapıldı. Fidan’ın MİT’in PKK ile Oslo’da yaptığı gizli barış görüşmeleri ile gündeme geldiği de hatırlatıldı.

Savunma Bakanı olarak atanan 69 yaşındaki Yaşar Güler’in 49 yıldır orduda görev aldığı ve 2018’den beri de Genelkurmay Başkanı olarak görev yaptığına dikkat çekildi.

Eski Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın savunma bakanı olmasından sonra göreve getirildiği hatırlatılan Güler’in 2019 ve 2020’deki Suriye operasyonlarında orduyu yönettiği ve Irak’ta da gerçekleşen operasyonlarda görev aldığı belirtildi.

Yılmaz için “Geleneksel bir ekonomik yönetici” yorumu yapıldı. Analizde, Yılmaz’ın daha önce Kalkınma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak da görev aldığı hatırlatıldı.

2018’den beri görevde olan Süleyman Soylu’nun yerine getirilen Ali Yerlikaya’nın İstanbul valisi olarak görev aldığı belirtildi. Haberde Yerlikaya’nın daha önce Gaziantep, Tekirdağ ve Şırnak’ta görev aldığı da hatırlatıldı.

patronlardunyasi.com

FÖŞ yazdı: Lübnan krizini anlamak

1998 yılında araştırma direktörü olarak görev yaptığım Global Menkul Değerler, beni yeni hizmete giren Borsa’yı incelemek için Beyrut’a yolladı. Yollarda …

1998 yılında araştırma direktörü olarak görev yaptığım Global Menkul Değerler, beni yeni hizmete giren Borsa’yı incelemek için Beyrut’a yolladı. Yollarda Suriyeli askerler nöbet tutarken, evlerin çoğunun duvarları mermi izleriyle doluydu. Yıkılan duvarlar plastik brandalarla kapatılmıştı. Ama, kıyıda tam anlamıyla dolçe vita hüküm sürüyordu, gece klupleri tıka basa doluydu.

Lübnan’ın finans camiasının sermaye piyasasını geliştirmeye hazır olmadığını rapor ettim, Global’in Lübnan macerası kapandı. Ama, gezdiğim tüm Orta Doğu ülkeleri arasında (Mısır, Fas, İsrail) bir tek bu ülkeye aşık olmuştum. 1970’lerde Orta Doğu’nun Rivyerası veya İsviçre’si olarak tanımlan Fenikelilerin vatanı iç savaştan harap olmuştu. Ama, halkı becerikli ve eğitimliydi. Milyonlarca gurbetçi ülkeye GSYH’ya oran olarak dev miktarda işçi dövizi yolluyordu. Lübnan, uzun süre bu dövizler, turizm ve dış yardımlarla yoluna devam etti. Ama, ülkede siyasi tıkanıklık, cambaz bir merkez bankası ve istikrarsız hükümetlerin sonu gelmez harcama hırsı 2020’de dünyanın en derin krizini tetikledi.

Bu makalede çeşitli kaynaklardan edindiğim bilgileri derleyerek Lüban krizini anlattım. Çünkü, Türkiye’nin sonu Arjantin değil, Lübnan gibi olabilir.

Erdoğan’ın Mehmet Şimşek’i bir kez daha ekonominin başına getirerek bizi batıran Yeni Ekonomi Modelinden vazgeçeceği duyumları var. İnanmıyorum. Şimşek işbaşına gelse de, o da demokrasi gibi otobüs görevi yapar. Erdoğan döviz sıkıntısını aşar aşmaz yine bildiğine döner. Hatta, bazı ekonomi kurmayları arasında bizi uçurumun eşiğine götüren sistemin daha da katılaşması için planlar var:

Yeni Ekonomi Modelinin mimarı olduğu iddia edilen Şefik Çalışkan 2 gün önce Ekonomim.com’a şu açıklamayı yaptı:

“Gelinen süreçte, düşük faiz-yüksek kur politikasından vazgeçilmeden, ekonomi programının derinleştirilmesini öneren Çalışkan, bu amaca yönelik olarak nakit, kredi ve tasarruf politikasında da önerilerde bulundu.

Tasarrufların TOKİ aracılığıyla konut alımına yönlendirilebilmesini öneren Çalışkan, bu amaca yönelik TOKİ projeleri geliştirilmesini önerdi. Çalışkan, ayrıca altın korumalı tasarruf araçlarının genişletilmesi ve çeşitlendirilmesinin gerekli olduğunu vurguladı.

Altın işlemlerinin özendirilmemesini öneren Şefik Çalışkan, özellikle altının alış değeri ile satış değeri arasındaki makasın yüksek tutulmasını sağlayacak önlemler alınabileceğini kaydetti.

Döviz geliri olmayan şahısların döviz borçlanmasının önlenmesi ve ekonomi yönetiminin müdahalesiyle Londra swap piyasasının devreden çıkarılmasını dövizin negatif etkilerinin önlenmesi yönünde önemli adımlar olarak niteleyen Çalışkan, düşük faiz politikasıyla da istihdam odaklı olmayan sıcak paranın önlendiğini belirtti.

Çalışkan, dövizden TL’ye geçişin sağlanması için ise döviz işlemlerinin daha dengeli yürütülmesini önererek, “Bireylere döviz bazlı kredi verilmesi teşvik edilmediği gibi efektif döviz tasarrufu da yapılmamalı. Alım ve satım arasındaki marj açılmalı. Kur artışı vergilenmeli. Şirketlerin döviz mevduat tutmasına alternatif olarak şirketlere Hazine döviz cinsi tahvil verebilir. Gelen sıcak paraya bir yıl limiti konulmalı, efektif alım-satımı zorlaştırılmalı. Şirketlerin kambiyo gelirleri vergiye tabi tutulmalı, kambiyo zararları da gider yazılamamalı” önerilerinde bulundu.

Şimdi, dönelim Lübnan’a. Bakalım siz de benim gibi benzerlikleri sezebilecek misiniz?

Lübnan, 1975-1990 iç savaşının ardından istikrarsız hükümetlerin sonsuz harcama hırsı ve karşılığında milli gelir üretimini zenginleştirecek çok az verimli yatırımla borç biriktirmesinden kaynaklanan derin bir ekonomik krizle boğuşuyor.

Hizmet odaklı ekonominin merkezinde yer alan bankalar felç oldu. Tasarruf sahiplerinin dolar hesapları donduruldu. Kullanabilecekleri tasarrufların da artık orijinal değerinin çok altında olduğunu öğrendiler. Para birimi çöktü ve nüfusun genişleyen bölümünü yoksulluğa sürükledi.

LÜBNAN NEREDE YANLIŞ YAPTI?

Lübnan’ın 2019’dan bu yana yaşadığı mali çöküş, bir zamanlar Orta Doğu’nun İsviçre’si olarak bilinen ulusu yeniden inşa etme vizyonunun, mezheplere bölünmüş bir siyasi seçkin grubu tarafından istismar edilmesinin hikayesi.

İç savaşta yerle bir olan Beyrut şehir merkezi, uluslararası mimarlar tarafından inşa edilen gökdelenler ve lüks butikleriyle dolu gösterişli alışveriş merkezleriyle yükseldi.

Ancak Lübnan’ın o zamanlar dünyanın en yüksek oranı olan kamu borcu/GSYHsi %150’ydi. Bu dağ gibi bir borç için gösterecek çok az şeyi vardı. Santralleri 24 saat elektrik sağlayamıyorken, Lübnan’ın tek güvenilir ihracatı insan sermayesi.

NASIL BU KADAR BORÇLANILDI?

Bazı ekonomistler, Lübnan’ın mali sistemini, mevcut alacaklılara ödeme yapmak için yeni paranın ödünç alındığı, siyasetin göz yumduğu bir Ponzi planı (Piramit dolandırıcılığı) olarak tanımlar. Ponzi planları, sisteme giren taze para bitene kadar hayatta kalır. 6,5 milyonluk bir ulus onyıllarca süren iç savaşta dahi mali olarak ayakta kalırken, barış döneminde bu kerteye nasıl ulaştı?

İç savaştan sonra Lübnan, bütçe ve dış dengesini turizm ve işçi geliri, dış yardım, finans endüstrisinden elde ettiği kazançlarla finanse ederken, merkez bankası rezervlerini sürekli artırdı. Körfez Arap devletlerinin cömertliği de mali dengelenmede önemli rol oynadı.

En güvenilir dolar kaynaklarından biri, iş bulmak için yurt dışına giden milyonlarca Lübnanlının eve gönderdiği para. 2008’deki küresel mali krizde bile eve nakit gönderdiler.

Ancak 2011’den itibaren Lübnan’daki siyaset sahnesine mezhepsel çekişme çıktı. Komşu Suriye de dahil olmak üzere Orta Doğu’nun çoğu kaosa sürüklendiğinden, işçi dövizleri yavaşlamaya başladı.

Bir zamanlar güvenilir destekçileri olan Sünni Müslüman Körfez ülkeleri, İran’ın siyasi gücü artan ağır silahlı Lübnanlı Şii bir grup olan Hizbullah’ın artan nüfuzu nedeniyle yüz çevirmeye başladı.

İşçi transferleri, temel gıdalardan gösterişli arabalara kadar her şeyin ithalatını karşılayamadığı için bütçe açığı fırladı ve ödemeler dengesi sürdürülemeyecek ölçüde bozuldu.

Krize giden yolda son aşama, 2016 yılında bankaların dolar mevduatı için dikkate değer derece yüksek faiz oranları ödemeleri oldu. Kısa sürede, Lübnan lirası mevduatları için daha da olağanüstü oranlar sunulmaya başlandı.

Lübnan poundunun yirmi yılı aşkın süredir 1500’e sabitlendiği düşünülürse, sıcak paranın kaybedecek neyi vardı? Dolarlar sisteme tekrar aktı ve bankalar kamu ve özel sektör harcamalarını finanse etmeye devam ettiler.

BANKALAR NASIL BU KADAR YÜKSEK GETİRİ VEREBİLİR?

O yıllarda Lübnan’da siyasi kitlenme yaşanırken, uzlaşmazlık onu 2016’nın büyük bir bölümünde başkansız bırakmıştı.

1993’ten beri eski Merrill Lynch bankacısı Riad Salameh liderliğindeki merkez bankası Banque du Liban, bankalara dolar swapları için cömert getiriler sunmaya varan bir “finansal mühendisliği” başlattı. Bu mühendislik, eğer hemen ardından reformlar yapılırsa uygun olabilirdi – ama parçalı siyasi yapı hiç bir reforma açık değildi.

Yükselen dolar akışı artan döviz rezervlerinde kendini gösterdi. Daha az belirgin olan merkez bankası yükümlülüklerindeki artıştı. Bazı hesaplara göre, merkez bankasının net rezervleri kayda değer ölçüde eksiye düşmüştü. Bu arada, Lübnan’ın finansman giderleri bütçe harcamalarının yaklaşık üçte birine yükseldi.

ÇÖKÜŞÜ NE TETİKLEDİ?

Devletin harcamaları dizginlemesi gerektiği bu kritik noktada, politikacılar 2018 seçimlerinden önce kamu maaşlarına zam yaptılar. Hükümetin vaat ettiği reformları yerine getirememesi, yabancı bağışçıların vaat ettikleri milyarlarca doları alıkoymaları anlamına geliyordu.

Huzursuzluk için son kıvılcım, WhatsApp aramalarını vergilendirme planıyla Ekim 2019’da geldi. Büyük bir diaspora ve Lübnan’ın zenginlerin lehine çarpık düşük vergi rejimi ile boğuştuğu bir ortamda, Lübnanlının en popüler iletişim yoluna vergi koymak felaketti.

Değişiklik talep eden, hayal kırıklığına uğramış gençlik tarafından yürütülen kitlesel protestolar ülkeyi felç etti. Hizmet yoğun ekonomi de pandemide turizm gelirlerini yitirdi.

Döviz girişleri kurudu ve tasarruflar Lübnan’dan kaçmaya başladı. Bankaların artık dışarıda kuyruğa giren mevduat sahiplerine ödeme yapacak kadar doları yoktu, bu yüzden kapılarını kapattılar. Hükümet de dış borçta temerrüde düşürdü.

Para birimi, önce dolar karşı 1.500’den 34.000’e düştükten sonra Ocak 2022’nin sonlarında yaklaşık 23.000’de istikrar kazandı.

Bu sorunlara ek olarak, Ağustos 2020’de Beyrut limanında meydana gelen patlama 215 kişinin ölümüne ve milyarlarca dolarlık hasara neden oldu.

Hızlı bir ekonomik daralmanın eşliğinde kamu borcu 2021’de gayri safi yurt içi hasılanın %495’ne tırmandı.

LÜBNAN ŞİMDİ NEREYE GİDİYOR?

Reuters’in siyasi kaynaklara dayandırdığı bir habere göre, Lübnan merkez bankası başkanı Riad Salameh’e verilen siyasi destek azalmaya başlamış gibi görünüyor. Salameh, Şubat ayında Asharq News ile yaptığı bir röportajda ve sonrasında defalarca, görevde yeni bir dönem istemeyeceğini duyurdu. Ancak, Salameh’in istifasını Mart ayında geçici Başbakan Najib Mikati’ye sunduğuna dair doğrulanmamış haberler var. Bunun, mezhepsel bir güç dengesini koruma ihtiyacı nedeniyle karmaşık bir süreç olduğu söylenen hükümetin onayını beklediği bildiriliyor.

Bu arada, Salameh’in Lübnan ve Avrupa’da işlediği iddia edilen mali suçlarla ilgili soruşturmalar görünüşe göre hız kazanıyor. Salameh, kamu fonlarını zimmete geçirme, yolsuzluk, yasadışı zenginleşme ve kara para aklama da dahil olmak üzere çok sayıda iddia edilen suçla karşı karşıya bulunuyor. Avrupalı müfettişler, bu iddialarla bağlantılı olarak Lübnan’da suçlanan tanıkları ve kişileri sorgulamaya devam etmek için Nisan sonunda Lübnan’a döndü. Mayıs’ta Interpol Salmeh için kırmızı bülten yayınladı.

Bu gelişmeler, Lübnan’a cumhurbaşkanı seçme konusundaki çıkmaz devam ederken, siyasi felç anlamına geliyor. Ülke benzeri görülmemiş bir ekonomik ve mali felaketle karşı karşıya. Lübnan’ın finans ve bankacılık kurumlarına olan güvenin yeniden tesis edilmesi acil bir ihtiyaçken, bunu yapacak lider ve irade yok. Dış borç temerrüdü, üç haneli enflasyon, öldürücü devalüasyonlar, iflas eden bankalar, endişe verici bir GSYİH daralması ve artan temel mal kıtlığı dahil olmak üzere bir dizi korkunç ekonomik ve finansal faktörü bir araya getiren kriz, Dünya Bankası tarafından modern tarihin en kötülerinden biri olarak tanımlanıyor.

Bu kritik noktada, merkez bankası başkanı seçimi neredeyse başkan seçimi kadar önemli.

Ama, Lübnan için asıl çaba bu ikili seçimden sonra başlayacak. Siyasilerin ekonomiyi krizden çıkartacak konsensus için mezhepsel farklılıklarını kenara koymaları, Hizbullah’ın etkisinin azalması, yeni ve istikrarlı bir hükümetin dış yardım cezbedecek kapsamlı bir reform planı ortaya koyması lazım.

Tencerede bu yemek ağır ağır pişerken, halk artık dolarla dönen karaborsa ekonomisine geçti. Açlık ve yoksulluk afet boyutlarında.

Anlayana sivri sinek saz

FÖŞ

Şimşek yeniden ekonominin dümeninde

2007’de Hazine’den Sorumlu Devlet Bakanlığı göreviyle kabine macerasına başlayan, 2009-2015 yılları arasında Maliye Bakanlığı, 2015-2018 yılları arasında Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcılığı görevlerini üstlenen Mehmet Şimşek, tam yetkili Hazine…

Ekonomi yeniden Mehmet Şimşek’e emanet edildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı kabinede Şimşek Hazine ve Maliye Bakanlığı görevini üstlendi. Şimşek ekonomiyle ilgili tüm koordinasyonu üstlenecek.

Şimşek’in ekonominin dümenine geçmesiyle Türkiye’de son dönemde uygulanan ekonomi modelinin nasıl şekil alacağı merak konusu.

2018 yılından beri uygulanan ekonomi modelinin temelinde parasal genişlemeyle büyümenin finanse edilmesi yer alırken, uygulanan politikaların sonucunda enflasyonda son yılların en yüksek seviyeleri kaydedilmişti. Uygulanan politikaların sonuçlarının telafi edilmesi amacıyla düzenleyici kurumlar eliyle birçok makroihtiyati önlem hayata geçirildi. Bu dönemde hem doğrudan, hem de portföy yatırımı yapan yabancı yatırımcıların Türkiye’den ayağını çektiği görüldü.

Özellikle son dönemde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervlerindeki gerileme de ekonomi kamuoyunun gündeminde ilk sıralarda yer alan ana unsurlardan biri olmuştu.

Şimşek tam da böyle bir dönemde ekonomi yönetiminin başına geçiyor. Şimşek’ten ekonomide temel tercihlere yön vermesi, yabancı yatırımcılarla güven ilişkisini yeniden tesis etmesi ve piyasada bozulan fiyatlama dinamiklerini öngörülebilir seviyelere çekmesi bekleniyor.

Peki Şimşek’in önceki dönemlerdeki performansı yeni dönem için hangi sinyalleri veriyor? Ekonominin dümenine geçen Şimşek geçmişte hangi işlere imza atmıştı.

İlk görev 2007’de

Mehmet Şimşek, ilk görevini AK Parti’nin üçüncü, Erdoğan’ın ikinci kabinesi olan 60. hükümette aldı. Uzun yıllar uluslararası finans kurumlarında görev yapan Şimşek 60. hükümete Hazine’den Sorumlu Devlet Bakanlığı göreviyle girmişti. Şimşek’in göreve geldiği kabinede Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren olmuştu. Önceki AK Parti hükümetlerinde bu görevi üstlenen Ali Babacan ise hükümet kurulduğunda, Cumhurbaşkanlığı görevine geçen Abdullah Gül’den boşalan Dışişleri Bakanlığı koltuğuna oturmuştu.

2008-2009 küresel finansal sisteminin patlak verdiği ortamda yapılan kabine değişikliği ile Ali Babacan 2009’da Hazine’den Sorumlu Başbakan Yardımcılığı görevine getirilirken, Mehmet Şimşek de Maliye Bakanlığı görevine getirildi.

Mehmet Şimşek sonrasında 2015 yılına kadar farklı AK Parti hükümetlerinde Maliye Bakanı olarak görev yaptı. Bu görevi süresince mali disiplin konusuna öncelik verdi. 2015’te ise Hazine’den Sorumlu Başbakan Yardımcılığı görevine geçen Şimşek bu koltukta da 2018 yılına kadar kaldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk partili cumhurbaşkanlığı kabinesinde ise yerini Berat Albayrak’a bıraktı.

Şimşek döneminde ekonominin seyri

Şimşek’in görevde bulunduğu dönemde Türkiye ekonomisi ortalama olarak potansiyel büyüme oranı olan yüzde 5 büyüme gösterdi. 2008-2009 finansal krizi Erdoğan’ın “Kriz bizi teğet geçti” ifadelerine rağmen büyüme üzerinde baskı yaratmış ve büyümesini çektiği uluslararası finans ile destekleyen ekonomi 2008’de yüzde 0,8; 2009’da ise yüzde 4,8 daralmıştı.

Küresel finansal krizin ardından 2010’da ekonomi yüzde 8’i aşan bir büyüme kaydederken, 2011’de AK Parti döneminde ilk kez çift hanelere ulaştı. Sonraki dönemde büyüme performansında dalgalı bir seyir izlenirken görevi bıraktığı yıl olan 2018’de büyüme yüzde 3’e kadar çekildi.

Büyüme performansı yanında Şimşek’in ajandasındaki en kritik başlık olan enflasyon konusundaki tutumuna bakıldığında fiyat istikrarının önceliklendirildiği görülüyor.

Şimşek’in farklı görevlerde bulunduğu dönemde Türkiye’de enflasyon tek hanelerde seyretti. 2012 yılında Türkiye’de enflasyon yüzde 6,2 seviyesine kadar çekildi. Şimşek’in ekonominin dümenini tümüyle ele aldığı 2015 sonrasında ise özellikle 2017 yılıyla birlikte enflasyon ivmesinin yükseldiği görüldü. 2018 yılının ikinci yarısında Berat Albayrak’ın görevde olduğu dönemde yaşanan kur şokunun etkisiyle enflasyon yüzde 20’yi de aştı.

İstihdamda esnekliği savundu

Şimşek döneminde istihdam tarafına bakıldığında ise ortalama çift haneli bir işsizlik görüldü.

Ekonomide 2008-2009’da yaşanan daralmanın etkisiyle işsizlik hızlanırken, takip eden dönemde gerileme eğilimi izlendi ve 2012’de yüzde 8,2’lik düşük işsizlik görüldü.

Ancak Şimşek’in ekonomiyi tümüyle koordine ettiği Başbakan Yardımcılığı döneminde işsizliğin yüzde 10’a oturduğu izlendi.

Şimşek istihdam tarafında esnekliği savunan bir isim olarak biliniyordu.

İstihdam artışının önündeki en büyük engellerden biri kıdem tazminatı yükü olarak tanımladı, kıdem tazminatının fona devrini savundu. İşgücü piyasasının olabildiği kadar esnek olmasını savunarak istihtam bürolarına ilişkin yasanın çıkmasını sağladı.

Asgari ücret artışını bir zulüm olarak tanımladığı için emek cephesinde eleştiri oklarının hedefi oldu.

Bloomberg HT arşivinde Mehmet Şimşek

Görev yaptığı dönemde Mehmet Şimşek birçok kez Bloomberg HT ekranlarına çıktı. İşte Bloomberg HT arşivinden Mehmet Şimşek röportajları…

2018 Davos röportajı

2017 – Bloomberg HT-Habertürk ortak yayını

Video için tıklayınız

2017 – Bloomberg HT özel röportajı

Mehmet Şimşek kimdir?

Mehmet Şimşek 1967 yılında Batman ili Gercüş ilçesinin Arıca (Kefre) köyünde dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Batman Merkez’de, liseyi ise Gercüş’de tamamladı. 1988 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü’nden dönem ikincisi olarak mezun oldu.Aynı fakültede yaklaşık bir yıl araştırma görevlisi olarak çalıştıktan sonra, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açılan sınavı kazanarak resmi burslu statüde dil eğitimi ve yüksek lisans öğrenimi görmek üzere İngiltere’ye gitti.

Şimşek, 1993 yılında Exeter Üniversitesi’nde finans ve ekonomi dalında yüksek lisans derecesini almaya hak kazandıktan sonra Türkiye’ye döndü. Ankara’da üç ay süre ile Etibank’ta çalıştı.Ardından Amerika Birleşik Devletleri’nin Ankara Büyükelçiliği’nde yaklaşık dört yıl kıdemli ekonomist olarak çalıştı.

1997’de New York’a yerleşti ve uluslararası yatırım bankası UBS’in hisse senedi analiz kısmında araştırmacı olarak görev yaptı. 1998 yılında İstanbul’a dönerek Deutsche – Bender Menkul Değerler’de iki yıl çalışan Şimşek, dünyanın önde gelen yatırım bankalarından birisi olan Merrill Lynch’e geçti ve İngiltere’ye yerleşti. 2000 yılı ortalarında başlayan Merrill Lynch döneminin ilk günlerinde Şimşek’in sorumluluk alanında Türkiye, Yunanistan, Mısır ve İsrail’i içeren Akdeniz bölgesi bulunuyordu. 2001’in ortasından itibaren de sorumluluk alanına Rusya, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti gibi gelişmekte olan Avrupa ülkeleri de eklendi.

Şimşek 2005 yılı sonunda Merrill Lynch’in Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Bölümü Başkanlığına getirildi. Adalet ve Kalkınma Partisi’nden 23. dönem milletvekili adayı olmak için Merrill Lynch’deki görevinden Mayıs 2007’de ayrıldı. 22 Temmuz 2007 Genel Seçimlerinde AK Parti Gaziantep 1. sıra milletvekili olarak seçildi.

Mehmet Şimşek Maliye Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı görevlerinin yanı sıra Yüksek Planlama Kurulu, Özelleştirme Yüksek Kurulu, Savunma Sanayi Yüksek Koordinasyon Kurulu, Ekonomi Koordinasyon Kurulu, Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu üyeliği görevlerini de yürüttü. Şimşek ayrıca, 2007-2009 yılları arasında IMF & Dünya Bankası Türkiye Guvernörlüğü ve 2008-2011 yılları arasında İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Koordinasyon Kurulu Üyeliği görevinde bulundu.

Şimşek döneminde ekonomi ve piyasaları ne bekliyor?

Makroekonomi ve piyasalar tarafında önceki dönemden kalan birçok kritik başlık bulunurken, ekonominin tam koordinasyonuna geçen Mehmet Şimşek’in atacağı adımlar da merak konusu. Uzmanlar Şimşek döneminde ekonomik göstergeler ve piyasalarda öngörülen…

İsmi uzun süredir ekonomi yönetimi için geçen Mehmet Şimşek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı kabinede beklendiği gibi Hazine ve Maliye Bakanı olarak görev aldı.

Şimşek’in önceki dönemlerinde izlediği politikalar, bir önceki dönemde uygulanan heterodoks politikalardan farklılık gösterdiği için piyasalarda modelin belli düzeylerde değişeceği beklentisi de fiyatlanmaya başlamıştı. Şimşek döneminde yabancı yatırımcıların Türk varlıklarına ilgi gösterdiği görülürken piyasada regülasyonların kabul edilebilir ölçülerde kaldığı ve fiyatlamaların piyasa dinamikleri doğrultusunda oluştuğu izlenmişti.

Şimdi dikkatler piyasalarda kur, Borsa, tahvil ve risk primi gibi öne çıkan göstergelerdeki seyre çevrildi.

Piyasaların seyri açısından para politikası, rezervler, enflasyon ve mali dengenin durumu da kritik önemde.

Piyasa uzmanları ve ekonomistler tüm bu çerçeveyi, Şimşek’in göreve gelmesiyle ekonomi ve piyasaları hangi gelişmelerin beklediğini Bloomberg HT’ye değerlendirdi.

“Kredibilite oluşturulduğunda TL varlıklarda olumlu fiyatlama bekleyebiliriz”

Murat Gülkan – OMG Capital Advisors Yönetim Kurulu Başkanı

Mehmet Şimşek’in gelmesiyle beraber verilen mesaj, “Yeni ekonomi politikası” denilen kurgudan artık büyük ölçüde vazgeçileceğidir. Bu önemli ve iyi bir gelişme, çünkü bu patika bizi ödemeler dengesi krizine çok yaklaştırmıştı.

Bu gelişme ile beraber ilk olarak Türkiye’nin dış borç risk priminde, borçlanma maliyetlerinde ve genel olarak piyasaya erişiminde bir iyileşme bekleyebiliriz. Yani CDS’imiz düşer, eurobond faizleri düşer ve bunlar çok çabuk olur.

Banka, sigorta ve reel kesim şirketlerinin son 5 yılda dış finansmana erişimi kısıtlanmıştı. Bu alanda da bir iyileşme bekleyebiliriz. Fakat bu hemen olmayacaktır. Kredibilitenin kaybı kolay, inşası zor oluyor. Bu yeni düzenin ne kadar kalıcı olacağı netleştikçe, bu konularda da bir iyileşme görmeyi bekleyebiliriz.”

Enflasyon, ödemeler dengesinin ardından ikinci en büyük sorun. Enflasyonu basit bir parametre olarak görmemek lazım. Paranın 3 temel fonksiyonu var. Türk parası son dönemde bu fonksiyonlarını yitirmiş durumdaydı. Önümüzdeki dönemde, enflasyon nasıl bir takvimle ve patikayla, ne zaman, kaça inecek gibi konular olacak. Bunu çözdüğümüz zaman Türk lirası varlıklarda olumlu fiyatlama bekleyebiliriz. Fakat ilk önce bu kredibilitenin oluşturulması lazım. “

Mehmet Şimşek’in gelmesiyle yabancı yatırımcı katılımı artar. Ne kadar artar derseniz, anlamlı fiyatları hareket ettirecek seviyeye ulaşır mı bunu göreceğiz. Yabancı yatırımcı dendiği zaman herkesin aklına portföy akımları geliyor. Oysa, Türk ekonomisinin yurt dışı bağlantıları irili ufaklı bir sürü kanal üzerinden ilerliyor. Örneğin, şirketlerin yurt dışı borçlanmaları, bankaların ikili ilişkileri, sendikasyon kredileri vs.

Borsadaki yabancı yatırımcı dediğiniz şey, buzdağının görünen kısmı. Arkada bütün bu sistemin işleyişiyle alakalı buzdağının altında kalan bir kısım var. Buradaki rakamlar borsadan çok daha büyük. Yabancı yatırımcı dediğimizde bu ilişkilerin ve güvenin tekrar kurulması olarak da değerlendirmek lazım. Bu söylediğim kanallardaki çarklar daha ağır dönüyor.

“Ekonominin yapısal tarafında çözülmesi gereken devasa problemler var”

Dr. Burcu Aydın Özüdoğru – Eski IMF Ekonomisti & Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi

Türkiye’de özellikle finansal piyasalar tarafında, biraz pozitif bir habere ihtiyaç var. Şu anda Mehmet Şimşek isminin getirdiği kredibilitenin altında, “Mehmet Şimşek gelirse ortodoks politikalara geçiş olacak, piyasa düzenlemeleri rahatlayacak, Türkiye biraz daha normalleşecek, korkulan arka taraftaki krizler gerçekleşmeyecek” gibi varsayımlar var.

Şimşek isminin getirdiği kredibilite ile beraber ilk başta eurobondlar konusunda pozitif bir etki olacağını düşünüyorum. Bu etki, giriş çıkışların kolay olduğu enstrümanlarda olacaktır.

Büyük montanlı girişler, daha uzun vadeli yatırımlar için tabii ki piyasa biraz beklemek isteyecektir. 2000’li yıllardaki gibi çok büyük montanlı girişin olmasını beklemek bence aşırı iyimser olur. Bir fon girişi olacaktır; ama en önemli konu Mehmet Şimşek ile uygulanacak politikaların uzun vadeli olup olmayacağı ve verilen mesajın altını dolduracak adımların atılıp atılmayacağı olacaktır.

Temel olarak şu anda herkesin odaklandığı konu enflasyon ve para politikasında normalleşme olup olmayacağı. Ben Türkiye’nin çözmesi gereken konular içinde yapısal süreçlerin olduğuna inanıyorum. Bunların içerisinde de kamu maliyesi tarafı buzdağının altında görünmeyen taraf. Bunun dışında hukuk sistemi, kurumların işlerliğinin artırılması, bağımsızlığın yeniden tesis edilmesi, iş gücünün niteliğinin artırılması için eğitim sisteminin yeniden şekillendirilmesi gibi devasa problemler var. Türkiye’nin 15 bin dolarlık kişi başına milli gelir bandından çıkıp 25 bin doların üzerine çıkan yüksek gelirli bir ülke olmasını istiyorsak bu yapısal problemleri çözmeden hiçbir yere gidemeyiz.

Rezervlerin inşası uygulanacak para politikası ile birebir ilintili olacak. Yaz dönemi ithalat faturasının nispeten düşük, turizm gelirleriyle beraber de fonlamanın nispeten yüksek olduğu bir dönem. Beklentiler iyi bir şekilde yönetilip, yurt dışından da fon akımları gelirse bu tabii ki rezervlerin iyileştirilmesi konusunda önemli bir fırsat sunacak.

Öte yandan, Temmuz ayında emeklilere, kamu personeline ve asgari ücrete yapılacak zamların yüksek enflasyon ortamında tekrardan iç talebe dönüşme dolayısıyla ithalatı zıplatma etkisi var. Bu büyük bir sorun. İkinci sorun ise turizm dönemi bitene kadar bu dört ay içerisinde rezervleri riski minimize edecek kadar düzeltmek beklenti dahilinde değil.

Türkiye’nin rezerv yeterlilik oranları hala birçok uluslararası kritere göre düşük kalmaya devam edecek. Kamu maliyesi tarafı hâlâ genişlemeci olmaya devam ederse bunun çok ciddi bir ithalat faturası var. Rezervler yeterince kuvvetlendirilmezse, beklentiler doğrultusunda gerekli adımlar gerekli zamanda atılamazsa, güven konusunda zedelenme olursa esas sıkıntı, Ekim-Kasım’dan sonra tekrar ithalat faturasının arttığı ve Türkiye’nin turizm kaynaklı gelirlerinin düştüğü bir dönemde bu ithalatı çevirebilme becerisinde olur. O yüzden bu ayların çok kritik aylar olduğunu düşünüyorum.

“İstihdam açısından henüz net bir şey söylemek zor görünüyor”

Prof. Dr. Erinç Yeldan – Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi

Mehmet Şimşek kamu harcamalarının azaltılacağı bir program izleyecektir. Türkiye’de işsizlik yüzde 10 bandına oturdu. Bu oran yüksek bir oran olarak kabul edilebilir.

Pandemiden sonra ekonominin diğer göstergeleri ile açıklanamayan 3 milyonu aşan bir istihdam artışı var. Ekonomik faaliyete bakıldığında tarım geriliyor. İki çeyrektir ihracat, sanayi geriliyor.
Faizlerin yükselmesi durumunda krediler daralacak. Bu durum iç tüketim bazlı çalışan ekonomiyi biraz dizginleyecek. Böyle bir durumda işsizliğin artması da kaçınılmaz olacaktır. Ancak bu ne boyutta olur kestirmek zor. Deprem sonrası güvencesiz çalışma, mevsimsellik, turizm sektörünün genişlemesi gibi dışarıdan öğeler de olacak. Bu nedenle istihdam açısından net bir şey söylemek zor görünüyor.

Reel gelirler gerileyecek ancak çalışanlar lehine olan ücret artış politikaları artık izlenmeyecektir diye düşünüyorum.

“Kamu harcama politikaları önem kazanıyor”

Prof. Dr. Seyfettin Gürsel – Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi

Mehmet Şimşek isminin sembolik bir değeri var. Şimşek, güvendiği birisini Merkez Bankası’na getirecek ama bu yetmez. Çünkü faiz işin bir kısmı.

İstihdam ve ücretler tarafından bakıldığında; asgari ücretin ne kadar olacağı, EYT’de geri kalanların maaşlarının ödenip ödenmeyeceği, memur ve emekliye refah payı konusunda daha önce verilmiş sözler var.

Mart’ta belediye seçimleri olacak İstanbul ve Ankara’yı yeniden kaybetmek istemeyen bir iktidar söz konusu. Böyle olunca da kamu harcama politikaları önem kazanıyor.

Bütçe riskli, açık yüzde 6 çıkacak gibi görünüyor. Türkiye diğer gelişmekte olan ülkeler ile ayrıştı bu konuda. Bütüncül olarak eski hataların tekrarlanmayacağını ispat etmesi gerekiyor.

Yeni dönem: Ekonomi soğuyacak; USDTRY kuru denge görevi üstlenecek

o Seçimlerin geride kalmasının ardından Türk mali piyasaları tahmin ettiğimiz doğrultuda bir seyir izlemeye başladı. Öncelikle, durum tespitimizi yenileyelim: seçime…

o Seçimlerin geride kalmasının ardından Türk mali piyasaları tahmin ettiğimiz doğrultuda bir seyir izlemeye başladı. Öncelikle, durum tespitimizi yenileyelim: seçime giden her iktidarın sokaktaki talebi canlı tutmak istemesine paralel, enflasyonun şirazesinden çıktığı bir ortamda faizlerin düşük tutulma tercihi (über-negatif reel faiz ortamı) parayı “mala bağlama” eğilimini tetikleyerek ithalatın patlamasına, bu bağlamda cari işlemler ve dış ticaret açığının da patlamasına neden olarak döviz talebini canlı tuttu. Ekonominin gidişatını kur üzerinden tıpkı çocuğun ateşini ölçer gibi barometre misali tutan Türk insanına kriz yok algısı yaratmak isteyen kamu otoritesi, kapalı kapılar ardından onlarca milyar dolar rezerv ‘yakarak’ kuru baskılamaya çalıştı. Uzun bir süre bunda başarılı olsa da, ekonominin iyice ısınması ile enflasyon yapışkanlık arz ederken, süreç de kendi içinde adeta bir sarmala dönüştü. Ekonomi soğumadan da bu sarmal bitmeyecek!

o Madem maksat hasıl oldu ve artık seçim süreci de tamamlandı, beyaz bir sayfa açmanın da zamanının geldiğini düşünüyoruz. Seneye Mart ayında yerel seçimlerin olduğu ve Sn. Cumhurbaşkanı’nın faiz konusunda hassasiyetinin de bilindiği üzere, ekonomiye soğutmak için en güçlü silah olan faizin devreye alınmayacağını kabul etmek gerekiyor. Ne demişti, Mundell – Fleming, sermaye hareketlerinin serbest olduğu bir ekonomide, hem faizi hem de kuru beraber kontrol edemezsiniz. Bu durumda, tercih faizden yana yapıldığına göre, döviz kurunun denge rolü üstlenerek dengesizliği giderene kadar yükselmesi gerekiyor.

Artık ekonomi politikaları belli ölçüde rasyonel bir zeminde ilerleyeceği ve kaptan köşküne de Sn. Mehmet Şimşek’in oturacağı düşünülürse, ekonominin hızla soğutulduğu politikaların pek de gecikmeyeceğini düşünüyoruz. Aksi takdirde, cari işlemler açığının büyümeye devam etmesi kendi içinde döviz talebini canlı tutacak, TCMB rezervleri üzerinde var olan baskının (erimenin) da daha da artmasına neden olacaktır.

Kıbrıs İktisat Bankası Sabah Bülteni

“Mehmet Şimşek, ekonomi yönetimini üstlenmeyi kabul etti”

Hürriyet Gazetesi yazarı Abdulkadir Selvi, bir süredir görüşmeler yapılan Mehmet Şimşek’in yeni dönemde yer alıp almayacağına dair, “Bu kabinede en önemli koltuklardan biri ekonomi yönetimiydi. Yerli, yabancı yatırımcı Mehmet Şimşek ekonomi yönetimini üstlenecek mi diye soruyordu. Şimşek dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’la iki kez görüştü ve sonunda ekonomi yönetimini üstlenmeye karar verdi” dedi.

Selvi, bugünkü yazısında Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan ile eski Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Şimşek’in dün iki görüşme daha yaptığını belirtti. Selvi, Şimşek’in Erdoğan’dan Merkez Bankası yönetimi ve faiz politikası hakkında güvence aldığını ve ekonomi yönetimini üstlenmeyi kabul ettiğini yazdı.

Selvi, yazısında şu ifadeleri kullandı:

“Rahatça ekonomi yönetimi Mehmet Şimşek’te diyebiliriz. Bu seçimlerde AK Parti’yi en çok ekonomi zorladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ekonominin başına Mehmet Şimşek’i getirerek çok önemli bir adım attı. Mehmet Şimşek’in ismi piyasalara moral oldu. Çünkü nasıl bir ekonomi modeli uygulanacağı önemliydi. Mehmet Şimşek’in reel ekonominin gereklerini yerine getireceği konusunda bir güven var. Geçmişte ekonomi yönetimindeki tercihleri piyasa dostu tercihlerdi. İç ve dış piyasalarda kendisine karşı büyük bir güven oluşmuştu. Şimşek’in Merkez Bankası yönetimi ve faiz konusunda güvenceye ihtiyacı vardı. Dün iki kez bir araya geldiği Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan o güvenceyi aldıktan sonra ekonomi yönetimini üstlenmeyi kabul etti.”