Ekonomi Archives

Sanayici yeni dönemde teşviklerde topyekun değişim ve dönüşüm istiyor

Enflasyon, baskılanan kur politikası, işçilik maliyetleri gibi sıkıntılar eşiğinde yılın ilk 5 ayını tamamlayan sanayicilerin gözü, yeni ekonomi yönetiminde. Sanayiciler, yeni dönemde alınacak kararlarda aktif olmayı ve teşvik politikalarının yeniden oluşturulmasını talep ediyor.

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN-Hamide HANGÜL-Mehtap HALICI

Seçimlerin ardından reel sektörde gözler yeni ekonomi politikalarına çevrildi. Toplumun tüm kesimlerinin görüşlerinin alınması ve 5 yılda 6 milyon yeni istihdam oluşturulması beklenen yeni ekonomi rotası öncesinde iş dünyası temsilcileri, öncelikle kronikleşen enflasyon ve cari açığın düşürülmesini, maliyet artışlarının frenlenmesini ve ihracatı artırıcı, ithalatı azaltıcı politikaların devreye alınmasından yana. İş dünyasına göre, bu noktada da düğüm yeni teşvik ve üretim politikalarında çözülüyor. Cari açığın kapanması için ihracatı artırıp, ithalatı kontrol altına almak gerektiğine işaret eden iş dünyası temsilcileri, şu önerilerde bulunuyor: İthalat haritası çıkarılsın, en çok ithal edilen ürünlerde üretilmeyeni üretmek için yeni teşvik politikaları oluşturulsun, bölgesel değil sektörel teşvik politikası izlensin, teşvik ve finansmanda seçici modele geçilsin. Teşvik mekanizmasında yüksek katma değerli ve teknolojik ürünler öncelikli olsun.

Sanayici ne istiyor?

– Finansmana erişimde sıkıntı var. Seçici kredi modeline geçilsin

– Teşvikler teknolojik ve katma değerli ürün odaklı olsun

– Yeşil dönüşüm gibi yeni yatırım alanlarının önü açılsın ve regülasyonlar yapılsın

– Atık yönetmelikleri yeniden düzenlensin, atıklar hammadde olsun

– Yatırım için sanayi arsası sorunu çözülsün

– Kalifiye eleman yetiştiren merkezlere MEB kaynaklı öğretmen desteği verilsin

– Kur karşısında ezilmeyecek katma değerli üretim için gerekli destekler sağlansın

– Yurt dışından orta ve yüksek teknoloji yatırımı yapacak şirketleri çekilsin, nitelikli insan kaynağının yurt içinde kalması için ikna edilsin.

En fazla ithal edilen ürünler:

– Mineral yakıtlar yüzde 19,7 düşüşe karşın 26.3 milyar dolar

– Kazanlar makineler mekanik cihazlar yüzde 22,2 artışla 12,9 milyar dolar

– Motorlu kara taşıtları yüzde 76,7 artışla 8.46 milyar dolar

– Demir çelik yüzde 22,4 düşüşle 8,4 milyar dolar

– Elektronik makine ve cihazlar yüzde 39,9 artışla 9.1 milyar dolar.

Katma değer üreten sanayici desteklensin katma değerli ihracat ana unsur haline gelsin

“Dünyada ekonomik ve politik olarak değişken süreç ve koşullara tanıklık ediyoruz” diyen Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu, Türkiye’nin dünyadaki güçlü konumunu koruyabilmek için teknoloji ve inovasyonla katma değer üreten ekonomik yapısını özellikle sanayide gerçekleştireceği yatırımlarla desteklemesi gerektiğini vurguladı. Katma değerli ihracatı tüm ekonominin ana unsuru haline getirmek gerektiğine dikkat çeken Zorlu, “Bu konuda dünya çapında başarılı şirketlerimiz var. Diğer taraftan dünyada da yaşanan gelişmeleri yakından takip etmeliyiz. Sanayisiz bir ülke düşünülemez. Sanayi istihdam ve ihracat demek. O nedenle sanayimizi ihracat odaklı olarak dönüştürmeliyiz. Bunun merkezinde de daha fazla katma değer üretmek olmalı. Ekonomimize katkı sağlayan tüm şirketler için hazırlanacak teşvik politikalarıyla topyekûn bir değişim ve dönüşüm sağlamalıyız” dedi. Zorlu’ya göre bu, Türkiye’yi yeni dünya düzeninde katma değerli ihracat yapan ve sürdürülebilir büyüme sağlayan bir ülke haline getirecek.

Türkiye’nin artık üretim odaklı yeni bir hikaye yazması gerekiyor

“Artık rekabetçilikte sanayi odaklı, üretim odaklı yeni bir hikâye yazmalı, büyümeden ziyade kalkınma odaklı bir ekonomik modele geçmeliyiz” diyen TÜRKONFED Başkanı Süleyman Sönmez, asıl gündem olan ekonomiye dönülmesi gerektiğini vurguladı. İş dünyasının finansmana erişim ve genel ekonomik beklentilerini ölçmek üzere yılın her çeyreğinde yaptıkları anketin 2023 yılı ilk çeyrek sonuçlarını açıklayan Sönmez, bu dönemde her 4 işletmeden 3’ünün krediye erişmekte zorlandığını, her 10 işletmeden 8’inin ise uygulanan mali ve finansal tedbirlerden olumsuz etkilendiğini söyledi. Sönmez, “Çıkan sonuç, başta KOBİ’ler olmak üzere işletmeler açısından 2022 yılından bu yana şartların daha da ağırlaştığını gösteriyor. Her 3 işletmeden 1’i işletme sermayesi ihtiyacını banka kredileri veya tedarikçi ve müşterilerinden aldığı finansman ile karşılıyor. Her 4 işletmeden 3’ü krediye erişimin zorlaştığını ifade ediyor. Seçim öncesi açıklanan 350 milyar TL’lik KGF kredilerinin miktarını yeterli görmeyenlerin oranı yüzde 85 olurken, işletmelerin yüzde 74’ü de KGF kredilerine erişimin zorlaştığını belirtiyor.”

Ekonomi politikalarında yaratılacak güven ikliminin, uluslararası yatırımlardan finansmana erişime kadar pek çok konuda temel oluşturduğunu anlatan Sönmez, şöyle konuştu: “Faizler ve finansmana erişim konusunda uzun süredir yaşadığımız belirsizliğin bir an önce istikrara kavuşması için iyileştirici adımlar atılmalı. Krediler üzerindeki baskı hafifletilmeli, finansmana erişimde zorlaştırıcı unsurlar ortadan kaldırıldığı gibi kolaylaştırıcı uygulamalar hızla hayata geçirilmeli. Yüksek seyreden dış ticaret açığının ana nedeni ihracatın istenen düzeyde artmaması değil başta enerji alanında olmak üzere ithalata olan aşırı bağımlılığımız ve yüksek katma değerli, yüksek teknolojili ürün ihracatında yüzde 3 barajına takılı kalmamızdır.”

Orta ve yüksek teknolojiye odaklanalım nitelikli insan kaynağımızı koruyalım

Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran, cari açığı orta ve uzun vadede çözecek bir politikanın ortaya konması ve kararlılıkla uygulanması gerektiğinin altını çizdi. Dalgakıran, ciddi teşviklere rağmen, sanayi üretimini orta ve yüksek teknolojili üretime yönlendirilmediğini söyledi. Dalgakıran, “Yurt dışından orta ve yüksek teknoloji yatırımı yapacak şirketleri çekelim. Nitelikli insan kaynağını yurt içinde kalması için ikna etmeliyiz. Uzun vadeli düşük faizli kredilerin de yatırımları özendireceğini düşünüyoruz” dedi. Krediye erişimin zorlaştırılmaması, döviz kurunun da gerçek değerine ulaşması gerektiğini söyleyen Dalgakıran, “Sene başından beri döviz artışı yüzde 10’da kalırken, TL bazı maliyetler yüzde 50 arttı. Bu da ihracatçının artık para kazanamaz, rekabet edemez hale gelmesine neden oluyor. Ana problem cari açık olduğuna göre, ülkeye giren dövizi yükseltmek, çıkan dövizi de azaltmalıyız. Ara malı ithalatı giderek yükseliyor. Kurların düşük kalması, üretmek yerine dışarıdan ithal etmeyi özendiren bir durum. İçinde bulunduğumuz durumla tam bir tezat teşkil ediyor” dedi. Türkiye’nin ithal ettiği ürünlerin yüzde 70’ini, iç piyasada ürettiği halde ithal ettiğini söyleyen Dalgakıran, Türk sanayisini orta ve yüksek teknolojilere taşıyacak sektörlerin makine, elektronik ve yazılım sektörü olduğunu belirtti.

Yeni dönemde bölgesel değil sektörel teşvik yapılsın, ithalat azalsın üretim hızla artsın

Yeni ekonomi yönetiminin odak noktasının ‘üretim’ olması gerektiğini söyleyen Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) Başkanı Haluk Tezcan, finansman desteklerinin de üretim ve istihdam odaklı olması gerekliliğine işaret etti. Tezcan, bölgelere göre değil sektörlere göre teşvik verilmesini istedi. Tezcan, “Hangi sektörler katma değer yaratacaksa o sektöre teşvik sistemine geçilmeli. Türkiye’de un fabrikası fazlalığı var. Un fabrikasına teşvik verilmesi bir anlam ifade etmiyor. Türkiye’nin üretemeyip ithal ettiği sektörlerde üretimi artıracak işletmelerin desteklenmesi gerekiyor. İthalatı azaltıp üretimi artıracak alanlarda gelişmeliyiz” dedi. Gıda sektörünün yılda 1 milyar dolardan fazla ithalatı olduğuna dikkat çeken Tezcan, şunları söyledi: “Hangi ürünler yapılacaksa belirlenip onlara teşvik sağlanmalı. Ürettiğimiz fındık, üzüm, buğday unu gibi ürünleri markalaştırıp dünya sofralarına ulaştırmalıyız. Kimya ve atık sektörü olarak yapabileceğimiz birçok farklı yatırım alanlarımız var. Örneğin cip üretimi var, burada hükümetin bir politikası olmalı.”

Finansmanda seçici kredi modeli belirlenmeli yüksek teknoloji pozitif ayrışsın

Yeni dönemde verilen teşviklerin bölgeselden çok Türkiye’nin ihtiyaçlarına ve katma değerli üretim odaklı olması gerektiğine işaret eden PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, “Türkiye’nin şu anda asıl ihtiyacı ürün üretmek. Teşvik modeli seçilirken özellikle teknoloji odaklı olmalı” dedi. Türk iş dünyasının şu anda asıl probleminin finansal kaynak olduğunu kaydeden Eroğlu, sınırlı kaynaklar nedeniyle de orta ve yüksek teknoloji ürünlerinin krediye ulaşımının kolaylaştırılması gerektiğini belirtti.

Eroğlu’nun bu noktadaki önerisi ise orta ve yüksek teknoloji ürünlerinin destekleneceği ‘seçici kredi modeli’ politikasına geçilmesi. Plastikte Türkiye’yi rahatlatacak yeni yatırım alanlarına işaret eden Eroğlu, şunları söyledi: “Türk plastik sektörü Almanya’dan sonra 11 milyon ton üretimle ikinci sırada. Ancak hammaddede ihtiyacımızın sadece yüzde 12’si yerli üretim. Yeşil dönüşümle birlikte burada önümüze bir fırsat çıktı; döngüsel ekonomi. Yani orijinal petrolde üretilen hammaddeyi kullanmak yerine geri dönüştürülmüş ürünleri kullanmak. Eğer geri dönüşüm konusunda Türkiye bölgesel bir güç olursa, dünyadaki atıkların da bir dönüşüm merkezi olur. Çevreyle uyumlu yapılar kurabilir, yasal altyapılarımızı buna göre yaparsak yeni dönüşümde bir fırsat yakalarız.”

Sanayicinin kronik sorunlarından birini de yatırım arsası olarak gösteren PAGEV Başkanı Eroğlu, “İşini büyütmek için sanayicinin yatırım yapması gerekiyor ama önündeki en büyük maliyet kalemi sanayi arsası. Türkiye’de sanayi arsası ranta dönüştü. Ranttan arındırılmış, modern üretim merkezleri için önümüzdeki dönemde sanayicinin yer sorununun çözülmesi gerekiyor” dedi. Eroğlu’na göre, döviz kuru karşısında hassas olmayan katma değerli ürünler yapabilmek için topyekun regülasyon gerekiyor.

Sınıflama yapılsın, üretimde teknoloji seviyesine göre teşvik mekanizmaları geliştirilmeli

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) eski Başkanı Murat Akyüz, cari açığın azaltılmasına vurgu yaptı. Türk Lirası bazlı maliyetlerin arttığına işaret eden Akyüz, sanayicinin enerji maliyetlerini aşağıda çekmede yenilenebilir enerji kaynaklarının önemine vurgu yaptı. Murat Akyüz, şunları söyledi: “GES ve RES gibi güneş ve rüzgar santrallerine sanayicinin erişmesi çok zor olmaya başladı. Kiralık alanlar var ancak, buradaki üretimleri taşıyacak elektrik hatları yok. Sanayici GES ve RES’le yapmak istediği enerji yatırımlarını yapamaz hale geldi. Bunu finansmanıyla ilgili de sıkıntılar var. Öte yandan şirketlerimizi biran önce karbon nötr hale getirmek için elektrikli araçlara teşvik vermeliyiz. Firmaların yatırımlarına teşvik edici uzun vadeli yeni politikalar belirlemeliyiz. Orta yüksek teknolojili ürün yatırımlarına daha yüksek teşvik vermeliyiz. Bugün domates, salça üreticisiyle, domatesten likopeni çekip kanser tedavisinde kullanan ya da vitamin üretenlere aynı teşvik veriliyor. Teknoloji seviyelerine göre teşvik mekanizmaları oluşturulmalı. Üretilen bir ürün varsa, üretilmeyen bir ürün için teşviklerle yönlendirici olunmalı. ‘Sen farklı bir şey yap ona göre teşvik verelim’ gibi yönlendirme yapılması gerekiyor.”

Merhaba arkadaşlar, bugün sizlere Prizmabet adlı bir bahis sitesinden bahsedeceğim. Prizmabet, Betconstruct altyapısı ile üyelerine kaliteli hizmetler veren ve ülkemizin önde gelen bahis sitelerinden bir tanesidir. 2009 yılında kurulan Prizmabet, lisanslı, güvenilir ve avantajlı bir site olarak dikkat çekmektedir. Prizmabet’te spor bahisleri, canlı bahisler, casino, canlı casino, slot oyunları, sanal sporlar ve daha pek çok seçenek bulabilirsiniz. Prizmabet’te oyun oynamak için aradığınız ortamı fazlası ile bulacaksınız.

Prizmabet’in en önemli özelliklerinden biri de Prizmabet TV kanalıdır. Bu kanal sayesinde bahis sitesinde bulunan müsabakaları üyeler bir ücrete katlanmadan istedikleri zaman takip edebiliyor. Böylece hem heyecanlı hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabiliyorsunuz. Prizmabet TV kanalında futbol, basketbol, tenis, voleybol gibi popüler spor dallarının yanı sıra daha az bilinen sporlara da yer verilmektedir. Prizmabet TV kanalını kullanmak için sadece siteye üye olmanız ve yatırım yapmanız yeterlidir.

Prizmabet ayrıca üyelerine bol miktarda bonus ve promosyon da sunmaktadır. Prizmabet’te ilk üyelik bonusu olarak 100 TL deneme bonusu alabilirsiniz. Bunun yanında yatırım bonusları, kayıp bonusları, arkadaş davet bonusu, doğum günü bonusu gibi farklı bonuslar da mevcuttur. Prizmabet bonusları sayesinde daha fazla oyun oynayabilir ve kazancınızı artırabilirsiniz. Prizmabet bonuslarının çevrim şartları da oldukça makul seviyededir.

Prizmabet para yatırma ve çekme işlemleri konusunda da üyelerine kolaylık sağlamaktadır. Prizmabet’te banka havalesi, kredi kartı, papara, cepbank, QR kod, bitcoin gibi farklı yöntemlerle para yatırabilir ve çekebilirsiniz. Para yatırma ve çekme işlemleri 7/24 yapılabilmekte ve kısa sürede hesaplara yansımaktadır. Prizmabet para yatırma ve çekme işlemlerinde herhangi bir komisyon veya kesinti de yapmamaktadır.

Prizmabet müşteri hizmetleri de üyelerine 7/24 canlı destek hizmeti sağlamaktadır. Prizmabet canlı destek ekibi sayesinde site ile ilgili her türlü soru, sorun veya önerinizi iletebilir ve anında çözüm bulabilirsiniz. Prizmabet canlı destek ekibi profesyonel, güler yüzlü ve yardımseverdir.

Sonuç olarak, Prizmabet ülkemizin en iyi bahis sitelerinden biri olarak gösterilebilir. Prizmabet’te hem eğlenceli hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabilirsiniz. Prizmabet’e üye olmak için güncel giriş adresini web sitemizden bulabilirsiniz. Prizmabet’e girmek için tıklayınız! Prizmabet’e katıldığınıza pişman olmayacaksınız!

Piyasa uzmanlarına göre Erdoğan’ın zaferi sonrası Türkiye ekonomisini zor günler bekliyor

Türkiye’de Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası piyasa uzmanları, Türkiye ekonomisinin geleceği ile ilgili çeşitli tahminlerde bulundu. Uzmanlar, ekonomide yön değişikliğine gidilmezse, Türkiye’yi zor günlerin beklediği görüşünde birleşti.

Erdoğan’ın seçim zaferi sonrası Dolar/TL kuru 20,065 ile yeni bir rekor kırdı. TL bu yıl yüzde 7 değer kaybederken, son 10 yıldaki değer kaybı yüzde 90’ı aştı.

Türkiye’nin uluslararası borç tahvilleri istikrarlı giderken, beş yıllık kredi temerrüdüne dayalı swap sözleşmesi, cuma günkü kapanış seviyelerinde seyrediyor.

Borsada ise pazartesi günü yüzde 4,5’lik yükseliş oldu. Bankacılık hisselerinde ise yüzde 3,17’lik artış görüldü.

Seçim sonuçların ardından çeşitli yatırım uzmanlarının Türk ekonomisinin geleceğine dair tahminleri şöyle:

Roger Mark, Yatırım Şirketi Ninety One uzmanı

“Bizce Erdoğan’ın en büyük zorluğu Türkiye’nin ekonomisi olacak. Zaferi tehlikeli ekonomik eşitsizliklerle geldi ve Heterodoks ekonomik modeli giderek sürdürülebilir olmaktan çıkıyor.

Ekonomi siyasetinin yönü değişmezse, Türkiye daha aşırı bir ödemeler dengesi krizine ve daha sıkı sermaye kontrolüne doğru gidecek. Aşırı senaryoda ise, vatandaşların geniş dolar stokunun zorla bozdurulması ve Türk borçluların, dış yükümlüklerinde temerrüde girdiğini görebiliriz.“

Hasnain Malik, Tellimer’de Hisse Araştırma Birimi Başkanı

“Erdoğan’ın zaferi yabancı yatırımcılara herhangi bir konfor sağlamayacak. Çok yüksek enflasyon, çok düşük faiz oranlarıyla ve hiç net döviz fazlası olmadan tüm varlıkları etkileyecek acılı bir kriz yolda. Sadece en iyimserler Erdoğan’ın siyaseten Ortodoks ekonomi politikasına dönecek kadar kendisini siyaseten güvende hissettiğini umabilir.”

Clemens Graffe, Goldman Sachs CEEMA (Orta ve Doğu Avrupa, Orta Doğu ve Afrika Ekonomileri) Eş Başkanı

“Piyasaların sürpriz bulduğu ve güçlü bir tepki gösterdiği ilk tur sonuçlarının tersine, ikinci tur sonuçları beklendiği gibi gerçekleşti. Piyasaların derhal bir tepki vermesini beklemiyoruz. Piyasalar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın döviz rezervlerine ve Türk lirasına odaklanacak. Uluslararası rezervler yıl başından bu yana sürekli düştü ve şimdi daha önce TL’deki çalkantının büyük oranda arttığı seviyelere yakınız.

Seçim geride kaldığı için, faiz tahminimizi askıya aldık. Daha önceki tahminimiz seçim sonucuna bağlıydı. Cumhurbaşkanı Erdoğan yeniden seçildi ve şimdi tahmin modellememize geçeceğiz.”

Serdar Pazı, Global Securities Araştırma Grubu Direktörü

“Hisse senetlerinde kısa süreli bir artış görebiliriz, özellikle de büyük ihtimalle 20’nin üzerinde kalacak döviz kuruyla. Bu süreç ihracatçılara önemli avantaj sağlayacaktır. Erdoğan hem seçim kampanyasında hem de dün geceki zafer konuşmasında düşük faiz oranlarını övdü. Bu politikanın değişme olasılığı düşük, en azından 2024’ün ilk çeyreğinin sonunda yapılacak yerel seçimlere kadar.

Bu arada, yetkili makamlar, yüksek ödemeler dengesi açığı ve düşük döviz rezervleri hesaba katıldığında, yetkili makamlar TL’nin değerindeki düşüşü kontrol altında tutmak için, kısıtlamalara ve kurallara bağlı kalmayı sürdürebilir.”

Barclays: Yıl sonunda politika faizi yüzde 36’ya çıkabilir

İngiliz Barclays Bankası’ndan Ercan Ergüzel de müşterilere yollanan bilgi notunda, Erdoğan’ın seçimi kazanmasının ardından Merkez Bankası’nın faizleri yıl sonuna kadar yüzde 36’ya yükselteceği tahminini tekrarladı.

“Hem faiz oranlarında hem de dövizde bir düzenleme gerek” diyen Ergüzel, dış finans gerekliliklerinde baskının hafif olması nedeniyle, ekonomi yönetiminin bu düzenlemeyi aşamalı yapma fırsatı olduğunu” söylüyor.

Ergüzel ayrıca, “Politika faizinin 2023 sonunda % 36 olmasını öngörüyoruz ama riskler de açık” diye de ekledi.

Rabobank’tan Kıdemli Makro Stratejist Benjamin Picton da, “Erdoğan’ın zaferi TL üzerindeki baskıyı artıracak” diye konuştu.

BBC Türkçe

İnşaat sektöründen seçim sonrası çağrı

Seçim sürecinin geride kalmasıyla birlikte yatırım ortamını iyileştirecek adımlara ihtiyaç olduğunu belirten inşaat sektörü temsilcileri, üretim ve satışları artırıcı politikaların hızla devreye alınmasını talep ederken; üretim maliyetlerinin dizginlenmesi, yatırımları artıracak destekler verilmesi ve kredi faizlerinin düşürülmesi çağrısı yaptı.

Sektör temsilcileri ayrıca yabancıların konut alımlarını artırmak için özellikle yakın ülkelerin teşvik edilmesi gerektiğine dikkat çekti.

“Üretim ve satışları artırıcı politika şart”

Seçimin geride kalmasıyla birlikte en kısa zamanda hem ekonomik hem de idari açıdan yaşanan aksaklıkların çözüme kavuşturulmasını istediklerini belirten Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, “Öncelikle yüksek maliyetlerin dizginlenmesi, yatırımları artıracak desteklerin verilmesi, üretim ve satışları artırıcı politikaların devreye alınması konusunda çalışmaların bir an önce hayata geçirilmesini talep ediyoruz” dedi.

Konut sektöründeki yerli ve yabancı alıcıların seçim sonrası için pozisyon aldıklarına işaret eden BOSS4 İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Akkuş ise, söz konusu durağan sürecin ardından artık açıklanacak yeni reformların önem kazandığını belirtti.

Akkuş, “Artık hızla ekonomi gündemine dönülmeli. Kredi faizleri çok yükseldi. Oysa yeni yatırımların yapılması, fabrikaların açılması için kredi ulaşılabilir olmalı. Bundan sonra konut sektöründe hareketlilik olacağını düşünüyorum. Özellikle depreme karşı güvenli konutlar üretmek üzere kentsel dönüşüme ağırlık verilmeli” dedi ve ekledi: “Yabancı yatırımcı tarafında ise Suudi Arabistan, Azerbaycan, Kuveyt, Bahreyn’den, Körfez ülkelerinden hareket bekliyoruz. Konut satışlarını attırmak için de yakın ülkeler teşvik edilmeli. Yerli talep için de kredi faizlerin yükselmemesi lazım. Aksi halde yatırımlar konut yerine döviz ve altına yönlenebilir.”

“Yapısal reformlar gündeme alınmalı”

Geride bırakılan süreçte yüksek maliyetler başta olmak üzere piyasalardaki dengesizliğin toplumun tüm kesiminin darboğaza girmesine neden olduğunu belirten İnsay Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Çulhalık da, bazı firmaların yüksek maliyetlerden dolayı yatırımlarını yavaşlatmayı tercih ettiğine dikkat çekti ve yeni dönemde bu piyasa hareketlerinin dengeye gelerek düzelmesini istediklerini söyledi.

Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren de yaptığı açıklamada, deprem felaketinin yaralarının sarılmasına ve risk taşıyan bölgelerin hızla depreme hazırlıklı hale getirilmesine yönelik düzenleme ve eylemleri öncelikli gördüklerini belirtti.

Eren, “Mevcut kırılgan küresel ortamda ekonomimizin genelinde öngörülebilirliği sağlayacak, öne çıkan sorunlara karşı çözümler üretecek, yatırım ortamını iyileştirecek adımların hızla atılmasına ihtiyaç duyuluyor…Sürdürülebilir büyüme ve refah artışı hedefiyle ülke ekonomimizi güçlendirecek yapısal reformların gündeme alınmasını da bekliyoruz” dedi.

Ekonomim

Erdoğan’ın zaferi, Fed’in faiz patikası, borç tavanı anlaşması: Piyasalarda neler oluyor?

Investing.com – Yatırımcılar, dünyanın en büyük ekonomisinin olası bir temerrüde düşmesine sayılı günler kala, bu hafta sonu Kongre’de ABD’nin borç tavanının yükseltilmesine ilişkin yapılacak kritik oylamayı bekliyor. Bu arada gözler Fed’in gelecekteki faiz patikasında olurken uzun süredir cumhurbaşkanı olan Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden seçilmesinin ardından Türk lirası dolar karşısında değer kaybediyor.

1. Borç tavanı anlaşması yapıldı

ABD Kongresinde milletvekilleri, ülkenin 31,4 trilyon dolarlık borç limitini yükseltmek ve potansiyel olarak felaket bir temerrütten kaçınmak için geçici bir anlaşma üzerinde kritik bir oylama ile karşı karşıya.

Başkan Biden ve Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy‘nin, haftalar süren siyasi çekişmelerin ardından hafta sonu vardıkları anlaşma, borç tavanını 2025 yılına kadar kaldıracak ve önümüzdeki iki yıl boyunca savunma dışı harcamaları sınırlayacak.

Hem Biden hem de McCarthy, anlaşmanın bir uzlaşma ürünü olduğunu söylerken anlaşmanın şartları şimdiden kendi partilerinin bazı üyelerinden tepki aldı.

Özgürlük Grubu olarak adlandırılan ve katı muhafazakar Cumhuriyetçilerden oluşan grup, anlaşmayı bir dizi derin harcama kesintisi içermediği için eleştirdi. Sol görüşlü Demokratlar ise Biden’ı çok fazla önemli konuda taviz verdiği için eleştirdi.

Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi ve Demokratların kontrolündeki Senato’nun bu hafta içinde anlaşmayı oylaması bekleniyor. Tüm bunlar olurken Hazine Bakanlığının, federal hükümetin faturalarını ödeyecek parasının tükenmesini beklediği 5 Haziran’a doğru zaman ilerlemeye devam ediyor.

2. Asya piyasaları borç limiti anlaşmasının ardından yükseldi

Borç tavanı anlaşması ve yapay zekâ konusundaki iyimserlikle hisse senetleri yükselirken Pazartesi günü Asya piyasalarının çoğu, özellikle de Nikkei yirmi yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

Washington’da borçlanma limiti üzerine yapılan gergin müzakereler, özellikle yetkililerin ABD’nin temerrüde düşmesinin küresel ekonomi için korkunç sonuçlar doğurabileceği uyarısında bulunmasıyla, son haftalarda yatırımcıları tedirgin etmişti.

Asya’da öne çıkan performans, bir ara 1990’dan bu yana en yüksek seviyesine çıkan Nikkei 225 oldu. Kazançlar; yapay zekaya olan ilginin son zamanlarda artmasının, bu şirketlerin yakın vadeli performansını destekleyeceğine dair umutların devam ettiğinin bir işareti olarak çip üretimi ve teknoloji hisseleri tarafından yönlendirildi.

Avustralya’nın ASX 200 ve Taiwan Weighted endeksi de yükseldi. Ancak Çin’deki Shanghai Shenzhen CSI 300, ülkenin devam eden toparlanmasına ilişkin süregelen belirsizliğin ardından düşüş gösterdi.

Öte yandan Avrupa’daki hisse senetleri, İngiltere ve bölgedeki diğer bazı ülkelerin kapalı olması nedeniyle hacimler düşük olmasına rağmen yükseldi. ABD’de piyasalar, bugün Anma Günü tatili nedeniyle kapalı olacak.

3. Petrol fiyatları düştü

Borç tavanı anlaşmasına ilişkin iyimserlik, Fed’in uzun süredir devam eden faiz artırımı kampanyasına devam edeceğine dair canlanan beklentilerle hafiflediğinden, petrol fiyatları Pazartesi günü kırmızıya kaydı.

WTI %0,03 düşüşle 72,65 dolara gerilerken Brent %0,18 düşüşle 76,84 dolara indi. Hem WTI hem de Brent geçen hafta %1’in üzerinde artış kaydetti.

Borç limiti anlaşması; dünyanın en büyük ekonomisi ve en büyük petrol tüketicisi olan ABD’nin, potansiyel olarak daha geniş bir resesyonu tetikleyebilecek bir temerrüdü önlemeyi başaracağına dair umutları yeniden canlandırmaya yardımcı oldu ancak bazı analistler, Fed’in borçlanma maliyetlerinde daha fazla artışı haklı çıkarmasına izin verebileceğini tahmin ediyor.

4. Gözler Fed politikasında

Politika yapıcıların, önümüzdeki ay borçlanma maliyetlerinde üst üste on birinci artışı açıklayıp açıklamayacağı ya da faiz artırım döngüsüne ara verip vermeyeceği tartışılıyor.

ING analistleri, Fed’in tercih edilen enflasyon göstergesinde beklenenden daha yüksek bir Nisan ayı verisinin, daha fazla sıkılaştırma için durumu güçlendirmeye yardımcı olduğunu söyledi. Bununla birlikte bazı üyeler, daha önce, faiz oranlarını değiştirmemeye açık olduklarının sinyalini vermişti.

Yetkililerin, Haziran ayındaki toplantı öncesinde Mayıs ayına ilişkin tarım dışı istihdam raporu da dahil olmak üzere yeni verileri incelemesi gerekiyor. Ekonomistler, Cuma günü açıklanacak olup yakından takip edilen istihdam raporunun, bir önceki ay 253.000 olan ekonomide Mayıs ayında 180.000 istihdam yaratıldığını göstereceğini tahmin ediyor.

5. Türkiye’de Erdoğan seçim zaferini garantiledi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın, uzun süredir devam eden iktidarının beş yıl daha uzatılmasını sağlayacak seçimi kazanmasının ardından Türkiye’deki hisse senetleri yükselmesine rağmen Türk lirası, Pazartesi günü dolar karşısında rekor düşük seviyeye geriledi.

Resmi olmayan sonuçlara göre Erdoğan, oyların %52’sinden biraz fazlasını alarak Türkiye’de iktidarı konusundaki derin bölünmelerin bir işareti oldu.

Erdoğan’ın ekonomi politikasının temel direklerinden biri, çift haneli enflasyona rağmen faiz artışlarını desteklemeyi reddetmesi oldu. Eleştirmenler, bu kararın ortodoks ekonomi teorisine ters düştüğünü ve büyümeyi tehdit ettiğini söylüyor.

Erdoğan oylama öncesinde, seçilmesi halinde faiz oranlarını düşürmeye devam edeceği sözünü verdi ve fiyatların da düşmesini beklediğini ekledi.

İzmir, ‘Yeşil Dönüşüm ve Mavi Fırsatlar’ ile geleceğe hazırlanıyor

İzmir Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Mehmet Yavuz, hızla büyüyen sanayisi ile İzmir’in, var olan kaynaklarını etkin ve verimli şekilde değerlendirmek adına kapsamlı çalışmalar yaptıklarını belirtti. Yavuz, bu kapsamda hazırlanan “İzmir’de Yeşil Dönüşüm ve Mavi Fırsatlar Perspektifi’nin detaylarını DÜNYA’ya anlattı.

Özlem SARSIN

İzmir yoğun tarımsal faaliyetlerinin yanı sıra hızla büyüyen sanayisiyle Türkiye ekonomisine katma değer yaratırken, buna paralel olarak sürdürülebilir modellere de ihtiyaç duyan bir kent konumunda…

Bu anlamda yoğun bir çalışma yürüten İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA), projelendirdiği çalışmalarla kentin gelecek 10 yıllık dönemde sürdürülebilir kalkınması için kritik bir yerel kalkınma stratejisini ortaya çıkarmayı hedefliyor.

İZKA Genel Sekreteri Dr. Mehmet Yavuz, iklim değişikliği ile mücadele ve sahip olunan çevresel tehditlerin ortadan kaldırılarak ekonomik gelişmenin devamlılığının sağlanmasına yönelik yeşil büyüme ve mavi büyüme yaklaşımlarını araç olarak gördüklerini belirtiyor.

Bu kapsamda “İzmir’de Yeşil Dönüşüm ve Mavi Fırsatlar Perspektifi’ni ortaya koyduklarını belirten Yılmaz, çalışmanın özgün metodolojisi ve sunduğu sonuçlar ile karar vericiler için İzmir’in yeşil dönüşümü ve mavi fırsatlarına ilişkin olarak bölge aktörlerine ufuk açan bir rehber niteliği taşıdığını söyledi.

Mehmet Yavuz, çalışmayla ilgili şunları söyledi: “Türkiye’de ilk kez küresel sürdürülebilirlik hedefleri ile yerelde yapılacak uygulamaları birleştiren çalışmada gıda endüstrisinden kâğıt üretimine, geri kazanımdan bitkisel üretime, büyükbaş hayvancılıktan su ürünleri üretimine, gemi geri dönüşümden limanlara kadar geniş bir yelpaze içinde İzmir’de yeşil ve mavi büyümeyle uyumlu yaklaşımların nasıl hayata geçirilebileceği konuları ele alındı.

Mevcut risklerin büyüklüğü, bunların nasıl azaltılabileceği, önerilen müdahale senaryolarının ekonomik, çevresel ve sosyal faydaları özgün bir metodolojiyle Ajansımız uzmanlarının yoğun emekleriyle ortaya konuldu.” Sınırlı doğal kaynaklara sahip İzmir’in, korunması gerekli pek çok ekosisteme ev sahipliği yaptığını söyleyen Mehmet Yavuz, kentin yoğun tarımsal üretim ve sanayileşmenin etkisiyle kuraklaşma gibi ciddi çevresel baskılar ile karşı kaşıya olduğunu söyledi.

Öte yandan İzmir’in Türkiye’nin toplam atığının yüzde 10’unu ürettiğini belirten Yavuz, sözlerine şu şekilde devam etti: “Her ne kadar son yıllarda atık işleme sektörü önemli bir gelişme göstermiş olsa da geri dönüşüm oranımız oldukça düşük. İzmir’in sürdürülebilirliği için daha farklı bakış açılarının geliştirilmesi gerekiyor. Tabii ki büyüyecek, geliri ve refahı artıracağız.

Ancak diğer taraftan bunu sürdürülebilir metotlarla yapmak; çevreye, doğaya ve insana saygılı bir üretim süreci geliştirmek gerekiyor. Bu bağlamda, yeşil büyüme ve mavi büyüme yaklaşımları çevresel baskının yönetilmesi açısından önemli bir metot olarak gündeme geliyor.

Biz de Ajans olarak bu iki yaklaşımı çalışmalarımızın odağına yerleştirdik ve İzmir özelinde yeşil büyüme potansiyeli ile mavi büyüme fırsatlarını ortaya koyan çalışmamızı 2022 yılı içerisinde kamuoyu ile paylaştık. Bu çalışma kapsamında önümüzdeki 10 yıllık dönemde İzmir sanayisi ve tarımında yeşil ve mavi büyüme bağlamında yapılması gerekenleri sektör ve mekân bazında ortaya koyduk.

350 milyon dolar yatırımla 750 milyon dolar kazanım

Çalışmaya konu ettiğimiz 6 sanayi sektörünü birlikte düşündüğümüzde, önümüzdeki 10 yıl içerisinde bu sektörlerin yeşil dönüşümü için yaklaşık 350 milyon dolar tutarında bir yatırıma ihtiyaç duyduğunu, bu yatırım yapıldığı takdirde yaklaşık 750 milyon doları ekonomik kazanç elde edileceğini, ancak bundan daha önemlisi bu yatırımlar sayesinde 1,6 milyon ton atık azaltımı, 54 milyon metreküp su tasarrufu ve 1,8 milyar KwH enerji tasarrufu elde edileceğini ortaya koyduk.

Tarım sektörü ve mavi ekonomi bağlamında da yaptığımız benzer analizler bize, çevreci yatırımlar yapıldığı takdirde, hem iktisadi ve çevresel açıdan daha sürdürülebilir bir altyapıya kavuşacağımızı hem de bu yatırımlar eliyle ciddi bir ekonomik hareketliliğin ortaya çıkacağını göstermektedir.

İzmir’in güçlü liman geçmişi ve deneyimini ileriye taşımalıyız

Denize ve denizle ilgili faaliyetlere odaklanan Mavi Büyüme için de İzmir’in önemli fırsatları bünyesinde barındırdığını vurgulayan Yavuz, İzmir’in beş bin yıllık bir liman kenti olduğunun hep göz önünde bulundurulması gerektiğinin altını çizerek İzmir’de deniz ve kıyı ekonomisinin geliştirilmesi hedefinin merkezine deniz taşımacılığı ve limanların geliştirilmesini koyduklarını belirtti.

Bugün 16 limanı ile 92 milyon ton yük elleçleyen İzmir’in sahip olduğu güçlü liman altyapısı ve deneyimini, günümüzün değişen koşulları içinde daha ileriye nasıl taşıyabileceğini, deniz taşımacılığı ve liman hizmetleri özelinde bölge cazibesinin artırılabilmesi için benimsenmesi gereken stratejileri İzmir Limanları Mevcut Durum Analizi ve Gelişim Perspektifi ile çalıştıklarını belirten Yavuz, 2022’de tamamlanan çalışmanın İzmir ekonomisinde deniz taşımacılığı ve liman hizmetleri sektörünün payının artırılmasında güçlü bir yol haritası olduğunu kaydetti.

TCDD İzmir Limanı’nın Canlandırılması, Aliağa Limanlarının Güçlendirilmesi, Çandarlı Limanı’nın Rüzgâr Enerjisi Üzerine İhtisaslaşması ve İzmir Liman Otoritesi’nin Oluşturulması olduğunu belirten Yavuz, bu çalışmanın işaret ettiği şekilde Aliağa bölgesi özelinde liman arka alanında ulaşım ve lojistik sorunlarının ve gerekli altyapı yatırımlarının uzman bir ekiple daha detayda çalışıldığını belirtti.

İzmir liman ekosistemini oluşturan TCDD İzmir Limanı, Aliağa limanları ve Çandarlı Limanı’nın gelişimi açısından yapımı süren Kemalpaşa Lojistik Merkezi’nin faaliyete geçmesi ve merkezin demir yolu hatları ile hem OSB’lere hem de limanlara bağlanması gerektiği görüşünü savunan İZKA Genel Sekreteri Dr. Mehmet Yavuz, bu bağlantının İzmir ve çevresinin çekim merkezi olma rolünü ve Ege Bölgesi’nin Türkiye’nin üretim ve ticareti içindeki konumunu güçlendireceğini belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mehmet Şimşek ile Ankara’da görüştü

Patronlar Dünyası’nın adım adım duyurduğu Mehmet Şimşek – Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmesinde sona gelindi. Beklenen görüşme bugün Külliye’de gerçekleşirken Bloomberg de Patronlar Dünyası’nın duyurduğu gelişmeyi “Erdoğan-Şimşek ile Ankara’da görüştü” sözleriyle doğruladı.

Seçim öncesi ismi sık sık Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmelerle gündeme gelen eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, görüşmelerine seçimden sonra da devam etti.

Geçtiğimiz Mart ve Nisan ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Külliyede görüşen Şimşek, Patronlar Dünyası’nın edindiği bilgiler doğrultusunda bugün Erdoğan ile Ankara’da bir kez daha bir araya geldi. Daha önceden Mehmet Şimşek’i kabinede ve “ekonominin başında” görmek istediğini belirten fakat Şimşek’ten ret cevabı alan Erdoğan görünenler doğrultusunda Şimşek ısrarından henüz vazgeçmiş değil.

Mehmet Şimşek ile üçüncü kez görüşecek olan Erdoğan’ın bu sefer kesin amacı Şimşek’i ikna ederek ekonomiyi teslim etmek. Patronlar Dünyası’nın yine kulislerden öğrendiğine göre Mehmet Şimşek’in Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu teklifini kabul etmesi için bir şartı mevcut.

Belirtilenlere göre Şimşek, mevcut ekonominin kurmaylarından tereddüt ediyor ve kendi kurmaylarını seçmek istiyor. Şimşek’in bu isteğinin Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kabul edilmesi doğrultusunda kabineye gireceği görülüyor. Ek olarak yine edinilen bilgiler doğrultusunda Şimşek’in ekonomi yönetimi dışında Cumhurbaşkanı Yardımcısı makamına getirileceği de kulislerdeki söylentiler arasında.

BU HAFTA İÇİNDE SONUÇ ÇIKABİLİR

Öte yandan Şimşek kabinede yer almasa da Türk ekonomisine faydalı olabilmek için bir görev alacak. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da bir televizyonda katıldığı canlı yayında Mehmet Şimşek sorusuna verdiği yanıtla söz konusu ihtimalin sinyallerini vermişti.

Kalın, Şimşek’in kabinede olup olmayacağı ile ilgili soruya “İsim kompozisyonu her şekilde olabilir. Yeni millette karşılığı olan, Türkiye Yüzyılı’na yakışır genç dinamik bir kabine kuracağını Cumhurbaşkanımız söylemişti. Şimşek bu sürece makamdan ayrı her zaman destek vereceğini söyledi. Önümüzdeki günlerde daha da şekillenir. Kabinede olur olmaz ama Mehmet Bey bizim ekonomi politikalarımıza katkı vermeye devam edecek” cevabını vermişti.

Patronlar Dünyası’nın Türkiye’ye duyurduğu Cumhurbaşkanı Erdoğan – Mehmet Şimşek görüşmesinin ardından nasıl bir karar alınacağı henüz bilinmiyor. Birçok kişi tarafından merak edilen bu durum da birkaç gün içinde yanıtını bulacak gibi görünüyor.

patronlardunyasi.com

Tahminler birinci çeyrekte 3.9, 2023’ün tamamında yüzde 2.8

Türkiye ekonomisinin birinci çeyrekte yüzde 3.9 büyümesi, 2023’ün tamamında ise yüzde 2.8 büyümesi bekleniyor.

Reuters’ın 15 kurumla yaptığı ankete göre 2023 yılı ilk çeyrek için büyüme beklentileri yüzde 1.2 ila yüzde 5.5 bandında yer alıyor. Türkiye ekonomisi veriye baz oluşturan dönem olan 2022 ilk çeyrekte yüzde 7.6, yılın tamamında ise yüzde 5.6’lık bir artış göstermişti.

En son, Şubat ayındaki TCMB para politikası kurulu (PPK) toplantısında depremin ekonomiye etkisini hafifletmek için 50 baz puan daha indirim yapan TCMB’nin politika faizi yüzde 8.5 seviyesinde bulunuyor.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ DARALDI

Sanayi üretim endeksi deprem sonrası bölgede gerçekleşen yıkımın ve diğer illere yaşanan göçün ardından Şubat ve Mart aylarında sırasıyla yıllık yüzde 8.2 ve yüzde 0.1 daraldı.

Eurobank bir araştırma notunda depremlerin ardından iktisadi faaliyete ilişkin ilk verilerin büyüme dinamiklerinde bir zayıflamaya işaret ettiğini belirtti fakat verilerin depremin hissedildiği bölgelerdeki alternatif kaynakları da kullandığını ve tüm alanı kapsamamış olabileceğini ekledi.

DEPREMİN EKONOMİ ÜZERİNDEKİ KALICI ETKİSİ OLACAK?

TCMB, Mayıs ayında yaptığı PPK toplantısında güncel verilerin deprem bölgesinde ekonomik faaliyetin beklenenden hızlı toparlandığını göstermekte olduğunu ve orta vadede depremin ekonomi üzerinde kalıcı bir etkide bulunmayacağının belirginleştiğini belirtti.

Yılın geri kalanında uygulanacak ekonomi politikaları cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu ardından şekillenecek.

Yıllık büyüme sorusuna cevap veren 19 ekonomistin tahminlerine göre Türkiye ekonomisi yüzde 2.8 büyüme kaydedecek. Tahminler yüzde 2.1 ile yüzde 4 arasında bulunuyor.

TÜİK, birinci çeyrek GSYH verilerini 31 Mayıs’ta açıklayacak.

Patronlardunyasi.com

Ömer Faruk ÇOLAK: Arjantin üzerinden Türkiye

Latin Amerika ülkeleri ile özellikle de Arjantin ve Türkiye arasında çoğu zaman benzerlik kurulur. Bu bağlantı sebepsiz değil. Çünkü Latin…

Latin Amerika ülkeleri ile özellikle de Arjantin ve Türkiye arasında çoğu zaman benzerlik kurulur. Bu bağlantı sebepsiz değil. Çünkü Latin Amerika da Türkiye de darbeler, ekonomik darboğazlarla hep karşı karşıya kaldılar. Arjantin ile Türkiye bu konularda adeta birbiri ile yarıştılar. Arjantin’de 1976 da darbe oldu. İktidar sivillere 1983’te devredildi. Darbe Türkiye’de 1980’de olurken sivillere iktidar 1982 sonunda verildi.

Arjantin’i bugünlerde gündeme taşıyan yine bir ekonomik kriz. Arjantin Merkez Bankası 15 Mayıs’ta politika faiz oranını yüzde 97’ye çıkardı. Faiz oranının bu kadar yüksek olmasının nedeni enflasyon oranının nisan ayında yüzde 108,8’e ulaşması. Arjantin ekonomisi uzun zamandır tekliyor. Borçlarını ödeyemediği için 2018 yılında IMF ile 57 milyar dolar kredi karşılığında stand by anlaşması yaptı. Arjantin anlaşmaya uymadığı için 2022 de yeni bir anlaşma yapıldı ve bu defa 45 milyar dolarlık bir kaynak temin etti. Ancak sorunlar yine çözülmedi. Enflasyon sürekli yükselmeye devam etti. Sonuçta ekonomi stagflasyon (durgunluk içinde enflasyon) tuzağına düştü.

Ekonomi nasıl bu kadar kötü oldu?

Rekor kıran enflasyona rağmen hükümet mali olarak sürdüremeyeceği programlar uyguladı. Kamu harcamalarını daha fazla peso basarak finanse etti. Bundan dolayı da fiyatlar 2021’den bu yana hızla arttı ve ülke 2022’nin sonunda yüzde 90’a dayandı.

Yabancı ülkeler Arjantin’in devam eden siyasi ve ekonomik darboğazlar nedeni ile 2021 yılında doğrudan yatırımlarını bir önceki yıla göre yüzde 38 azaltarak 4,1 milyar dolar düzeyine indirdiler. Arjantin’in ulusal borcu 2022 yılı itibariyle 382 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Bu Arjantin’in GSYH’sinin yaklaşık yüzde 90’ına karşılık gelmekte.

Arjantin pesosu, hükümetin para birimini gerçekte olduğundan daha değerli gösteren bir döviz kuru oluşturmasına rağmen neredeyse her gün değer kaybediyor. Ulusal borç sorunu ve artan enflasyonla birlikte vatandaşlar kayıt dışı (karaborsa) döviz kuruna yöneldi. Resmi olmayan döviz piyasası, yabancılara resmi döviz kurunun vereceği peso miktarının neredeyse iki katını veriyor. Örneğin, resmi döviz kuru 1 ABD doları 245 Arjantin pesosuna eşit iken karaborsa piyasa değeri 1 ABD doları 500 Arjantin pesosuna denk gelmekte. Çoklu döviz kurları ve Arjantin para biriminin düşük değeri nedeniyle birçok Arjantinli, ABD doları kullanarak araba ve ev gibi daha büyük alımlar yapmakta. Servet sahipleri ve yüksek gelirliler bu düzenden mutlu buna karşın yoksulluk sınırında olan nüfusun yüzde 40’ı için yaşam çekilemez halde.

Makro Göstergeler: Arjantin-Türkiye

Arjantin	Türkiye
2023 Beklenen Büyüme Oranı	-3,6	2,8
Enflasyon Oranı (Nisan 2023)	108,8	43,7
Politika Faiz Oranı (%)	97	8,5
İşsizlik Oranı	6,3	10,6
Bütçe Dengesi (Bütçe Açığı/GSYH)	-4,6	-4,2
Cari Denge (Cari Açıı/GSYH)	-2,4	-4,5
Kur Değişimi	-49	-20,3

Kaynak: The Economist, https://www.economist.com/economic-and-financial-indicators/2023/05/18/economic-data-commodities-and-markets .

Arjantin’deki koalisyon, Peronizmin ana ideallerini destekliyor ve şu anda hem Başkan Alberto Fernández hem de Başkan Yardımcısı Cristina Fernández de Kirchner’in (akraba ilişkisi yok) yönetimin kontrolünü elinde tutuyor. Arjantin’de, Cumhurbaşkanı Fernandez 2022 yılında bir ay içinde ekonomi bakanını üç defa değiştirdi. Sonbaharda yapılacak seçimler yaklaşırken Fernandez hala 2020 Financial Times röportajında söylediği noktada. O zaman şunu söylemişti “Açıkçası ekonomik planlara inanmıyorum.”

Fernandez 2020’den bu yana uyguladığı en somut politika, fiyatların geçici olarak dondurmak, işçi çıkarmanın yasaklanması gibi piyasaya müdahale etmek oldu. Peronist hükümet, ekimdeki seçimlerden önce büyük bir devalüasyondan kaçınmak istiyor. Ancak Arjantinliler hızla değer kaybeden pesoyu bırakıp ABD dolarını benimserken, ülkenin döviz rezervleri de tükeniyor. Hükümetin bütçe açığını finanse etmek için para basılmasıyla beslenen Arjantin enflasyonu, nisan ayında yılda yüzde 108,8’e ulaşarak 1991’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Ekonomi bakanlığı, bu ay açıklanacak yeni önlemlerin merkez bankasının piyasaya müdahalesini hızlandıracağını böylece pesonun düşüşünü yavaşlatacağını düşünmekte. Ekonomi Bakanı Sergio Massa da IMF’yi kararlaştırılan kredilerin ödenmesini öne almaya ikna etmeye çalışıyor. İzlenen bu politika risklerini de beraberinde getiriyor: Faiz oranlarındaki sürekli artışlar, devasa bir iç borç yığınının ödenmesinin maliyetini artırmakta. Ülke iflas noktasına doğru hızla evrilmekte.

Türkiye, Arjantin yolunda

Türkiye son 15 yılda iki Anayasa değişikliği yaptı. 2010 yılında yargı sistemi yürütmenin denetimine girerken, 2017 yılındaki değişiklikle rejim değişti. Sistemin melez demokrasiden bile geriye düşmesi uygulanan iktisat politikalarının da popülizmin egemenliği altına girmesini sağladı. Popülizm ve itibardan tasarruf olmaz temelli, inşaat sektörünün önceliklendirildiği politikalar bütçe dengesini bozdu. Bu bozulmaya büyük ölçüde SGK zararlarını kapsayan cari transferlerdeki artışlarda katkı verdi.

Bütçe çökerken

Bütçe Açığı (Milyon TL)	Cari Transferler (Milyon TL)	Net Borçlanma (Milyon TL)	Kamu Borç Stoku (Milyon TL)	Cari Açık (Milyon Dolar)
2018	72813	322879	60145	1.067.115	20151
2019	124747	400316	157082	1.329.054	10796
2020	175292	498063	246929	1.812.849	31888
2021	201507	626828	116525	2.747.819	7232
2022	139065	1126152	469366	4.034.229	48395
2023 Mart	382496	639502	253842	4.588.112	23591

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı ile TCMB veri tabanı.

Yazının tamamı burada.

Reuters: AKP ekonomide bölündü, gayrı resmi bir grup faiz artışı istiyor

Reuters ajansı, AKP içinde yeni bir ekonomi modeli hazırlanması için gayrı resmi bir grubun kurulduğunu yazdı. Aralarında hükümet yetkililerinin de…

Reuters ajansı, AKP içinde yeni bir ekonomi modeli hazırlanması için gayrı resmi bir grubun kurulduğunu yazdı. Aralarında hükümet yetkililerinin de bulunduğu kaynaklar, bu grubun faiz artışı istediğini söyledi. Planın Erdoğan’a sunulmadığı belirtildi.

İktidar partisi AKP’nin, ekonomik krizin gölgesinde gidilen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin öncesinde, ekonomik krizin nasıl ele alınacağı ve yeni bir ekonomik planın benimsenip benimsenmeyeceği konusunda bölünme yaşadığı iddia edildi. Reuters ajansının dokuz farklı kaynaktan edindiği bilgiye göre, geçen haftalarda AKP üyelerinden oluşan gayrı resmi bir grup, ekonomik krizin etkisini hafifletmek için faiz oranlarının aşamalı olarak artırılmasını ve kredilerin belirli sektörlerle sınırlandırılmasını öngören bir planı ele aldı.

‘ERDOĞAN DOĞRUDAN MÜDAHİL DEĞİL’

Aralarında hükümet yetkililerinin ve konu hakkında bilgi sahibi olan kişilerin bulunduğu kaynaklar, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın söz konusu görüşmelere doğrudan müdahil olmadığını ve mevcut ekonomik planı değiştirmeye henüz onay vermediğini vurguladı.

Bununla birlikte, AKP’nin yeni bir ekonomik plan konusunda bölünme yaşadığı belirtildi. Habere göre, parti içinde bazıları ekonomi politikalarının değişmesi gerektiğini düşünürken, bazıları da pazar günkü ikinci turda “güçlü” bir sonuç alınması halinde, gelecek yıl düzenlenecek yerel seçimlere kadar değişiklik yapılmaması gerektiğine inanıyor.

‘ANLAŞMAZLIK VE BELİRSİZLİK VAR’

Reuters’ın haberinde, “Türkiye’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turuna günler kala, içeriden edinilen bilgiye göre, Tayyip Erdoğan’ın hükümetinde bazılarının sürdürülemez bir ekonomik program olarak adlandırdığı politikalarla devam mı edileceği yoksa bunun terk mi edileceği konusunda anlaşmazlık ve belirsizlik var” denildi.

‘ESKİ ÜST DÜZEY AKP’LİLER DE VAR’

Ajansa konuşan kaynaklardan dördü, geçen haftalarda yeni bir program üzerinde çalışmak için biraraya gelen gayrı resmi grubun içinde şu an hükümet dışında yer alan ama geçmişte üst düzey pozisyonlarda bulunan AKP üyelerinin de yer aldığı bilgisini verdi. Buna göre söz konusu grup, ekonominin toparlanabilmesi için aşamalı faiz artışı yapılması ve kredilerin “hedefli” bir şekilde verilmesi gerektiğini düşünüyor.

‘ÇOKLU FAİZE SON VERİLECEK’

Üst düzey bir yetkili, söz konusu temaslar hakkında “Mevcut modelin sürdürülemez olması nedeniyle yeni bir ekonomik model üzerinde çalışıyorlar. Temel olarak faiz oranları yükseltilecek ve çoklu faiz oranı kullanılan yapıya son verilecek” dedi. Yetkili, gayrıresmi grubun planın tamamını Erdoğan’a henüz sunmadığını da ekledi.

‘ERDOĞAN SEÇİM SONUCUNA GÖRE KARAR VERİR’

Reuters’a konuşan kaynaklardan üçü ise seçim sonuçlarına göre Erdoğan’ın en azından önümüzdeki birkaç ayda ekonomi politikalarını değiştirmeyebileceğini söyledi. AKP’den bir yetkili ise “Parti içinde iki farklı görüş var” diyerek, alınacak herhangi bir kararda Mart 2024’teki yerel seçime kadar ekonomik istikrarın muhafaza edilmesinin amaçlanacağını vurguladı. Üçüncü bir yetkili ise “güçlü seçim sonuçlarının, lideri hızlı bir değişime ihtiyaç olmadığına ikna edebileceğini” söyledi.

‘SALDIRGAN BİR PARASAL SIKILAŞMA BEKLENMİYOR’

Kaynaklara göre, yeni ekonomik plan üzerinde çalışan gayrıresmi grup da saldırgan bir para sıkılaştırma politikası üzerinde durmuyor. Bunun yerine, borçlanma piyasalarındaki politika faizi oranına odaklanan daha aşamalı bir plan öngörülüyor. Bir diğer seçeneğin ise kredilerin selektif bir biçimde verilmesi için bir kamu kurumunun ya da devlet sübvansiyonlarını kullanılması.

‘ERDOĞAN’IN NE KADAR İLGİLENDİĞİ DE BİLİNMİYOR’

Kaynaklar, “yeni” politika önerileri için çok sayıda fikrin gözden geçirildiğini söylerken, fazla ayrıntı vermemeyi tercih etti. Haberde, planın ne kadarının Erdoğan’a sunulduğunun veya Erdoğan’ın yeni bir ekonomi politikası ile ne kadar ilgilendiğinin bilinmediği de vurgulandı.

Reuters’a göre, mevcut ekonomi programında devam edilmesini isteyen AKP’li yetkililer ise teknoloji, enerji, doğal kaynaklar ve turizm gibi sektörlere öncelik verilen selektif kredi politikalarının, cari açığa 2030 yılına kadar 289 milyar dolar katkıda bulunacağını ve TL’nin değerini güçlendireceğini savunuyor.

Artı Gerçek

FÖŞ yazdı: Türkiye’nin dövizi ne zaman bitecek?

2 gün önce Londra’dan bir fon yöneticisi bizimle konferans görüşmesi yaptı. Şahsın açılış cümlesi aynen şöyleydi: “Türkiye’nin dövizi ne zaman…

2 gün önce Londra’dan bir fon yöneticisi bizimle konferans görüşmesi yaptı. Şahsın açılış cümlesi aynen şöyleydi: “Türkiye’nin dövizi ne zaman bitecek? Biz Londra’da konuşuyoruz, ya Haziran, ya da sonbahar diye düşünüyoruz”. Ekmek nusaf çarpsın bunu dedi. İki gözüm önüme aksın lafı böyle açtı. Bir saat süren sohbetin 2 ana teması vardı. Kılıçdaroğlu’nun kazanma şansı var mı? Erdoğan kazanırsa ekonomi politikasında akl-ı selime dönebilir mi?

Bizi arayan fon yöneticisi görüş olarak azınlıkta değil. Bir iddiaya göre, Türk şirketlerinin FX cinsinden tahvillerinde getiri %12’ye vurunca, TCMB bu sefer de bankalardan bu tahvillerde alım yaparak CDS’i düşürmelerini istemiş. Söyleyin bana, TCMB’yle mahalleyi haraca kesen haydut çetesi arasında ne fark vardır? Ne fark vardır? Bilmiyorum, yahu, belki siz biliyorsunuz diye sordum.

Perşembe açıklanan veriyi gördünüz. TCMB’nin net FX rezervi 2002’den bu yana ilk kez eksiye düşmüş.

Ülkeye tek kuruş yabancı kaynağı girmediğine göre,

artık yerli sermaye bile istikbalini yurtdışında ararken,

vatandaş can havliyle elindeki avucundaki tüm imkanları kullanarak yastık altına döviz biriktirirken,

bu CDS ve faiz düzeyinde dış borçlanma hayale dönmüşken,

cari açıkla mücadele için tek yöntem olarak ithalat kredilerini kesmeyi kullanan bir akıl tarafından yönetilen Türkiye temerrüte uzun süre dayanabilir mi?

Bu sorunun bir kaç cevabı var. En iyimseriyle başlayayım, eğer Kılıçdaroğlu Pazar akşamı kazanırsa, derhal TCMB yönetimi değişir, faizler yükseltilir, ekonomi takımı dünya turuna çıkıp dış finansal destek arar. TBMM’nde Şeriatçı-kafatasçı-domuzbağcı-rantçı bir koalisyon çoğunlukta olduğuna göre Kılıçdaroğlu’nun da işi kolay olmaz. Velakin bizim başkanlık sisteminde cumhurbaşkanının hamle önceliği ve momentum üstünlüğü var, kışı atlatırız. Yerel seçimlerden sonra da IMF’ye sığınırız.

Ama, yine Perşembe yayınlanan KONDA anketine göre 2ci turu Erdoğan %52.5 gibi bir oyla kazanıyor. Siz anketlere güveninizi yitirmiş olabilirsiniz, ben yitirmedim, çünkü seçim sonuçları tahmininde başka bilimsel yöntem yok. Bu nedenle %80 ihtimalle Erdoğan kazanır, ona hazırlık yapalım diyerek, söze devam edeceğim.

Mayıs ayında zıvanadan çıkan döviz talebinin arkasında sisteme güvensizlik mi var yoksa hissedilen enflasyona göre düşük kalan mevduat faizleri mi? Bu soru çok önemli. Eğer tasarruf sahibi faizi beğenmiyorsa, artık ülkemizde tefeci faizine geçildi, bireylerin döviz talebi seçim belirsizliğinin geride kalması ve TCMB rezervlerini besleyen turizm geliri girişi eşliğinde yavaşlar. Yaz aylarında rahat ederiz. Yok, artık zengin AKP seçmeni bile Erdoğan’ın ekonomide alternatif realiteden sıyrılacağına inancını yitirdiyse, turist geliri, yüksek faiz filan faso fiso.

Erdoğan seçilirse ilk iş cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle bireylerin döviz işlemlerini kısıtlar. Yani, resmen kapalı kambiyo ve sermaye kontrollü finans rejimine geçeriz. TCMB’nin bankalara ne bireysel ne de kurumsal hiç bir müşteriye döviz satmama emri vermesi, bu yönde bir tüyo aldığının delaletidir. Yani, Erdoğan halen gayri-resmi olarak icra edilen dövizle işlem kısıtlamalarını resmiye dökecek. 24 saat içinde Back to Future yapıp, 1970’lere döneceğiz. Yakışır Reis’ime.

Tabii, bir olasılık daha var. Erdoğan seçimlerin geride kalmasından yararlanarak daha akılcı, daha geleneksel bir ekonomi programına yönelir. Bu konuda bir haftadır bazı ekonomistler arasında bir tartışma var, yumuşak geçiş var mı diye. Bizim ekibe de yurtdışından en sık gelen soru bu. Bu ümitlere, Reuters Türkiye ekibinin gerçek bir araştırmacı gazetecilik başarısı olan haberi de gaz verdi.

Linkteki Reuters özel haberinde şu ifadeler kullanıldı:

“Reuters ajansının dokuz farklı kaynaktan edindiği bilgiye göre, geçen haftalarda AKP üyelerinden oluşan gayrı resmi bir grup, ekonomik krizin etkisini hafifletmek için faiz oranlarının aşamalı olarak artırılmasını ve kredilerin belirli sektörlerle sınırlandırılmasını öngören bir planı ele aldı….

Valla, okudum, yine okudum, sonra bir de kedilerime okuttum, yanlış anlamış olmayayım diye. 25 milyon oy alan, binlerce üst düzey yetkilisi olan bir partide ekonomik akıl benim prostatım boyutunda. Tedrici parasal sıkılaştırma ve kredi mekanizmasının tamamen baksı altına alınması youyla döviz sıkıntısını gidereceklerini düşünüyorlar.

Erdoğan ikna olur mu? Hayır, olsa dahi, böyle bir plan sadece hastayı suni teneffüste tutar, iyileştirmez, ama döviz krizi kışa kalır. Erdoğan ikna olur mu? Niye olsun ki? Göğsünü gere göre “Bu bedende bu can oldukça, kardeşiniz nastan vazgeçmez” diye propaganda yaparak seçimi aldı. Bir anlamda seçmenden Yeni Ekonomi Modeli için güvenoyu aldı. Değişmez. Değişmeyeceği için de Benjaminlere elveda.

Eğer seçimlerden sonra bir hafta içinde döviz talebi yatışmazsa, sermaye kontrolleri gelir ve siz değerli AKP-MHP seçmeni, 20 yıldır biriktirdiğiniz döviz tasarruflarınızın üstüne bir bardak soğuk su içersiniz.

FÖŞ