Enflasyon Archives

TCMB Faiz indirimi Borsa’ya fayda sağlar mı?

Herkes 26 Aralık’taki yılın son TCMB toplantısını ve faiz kararını bekliyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirim beklentilerine Suriye…

Herkes 26 Aralık’taki yılın son TCMB toplantısını ve faiz kararını bekliyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirim beklentilerine Suriye kaynaklı gelişmelerin de eklenmesiyle sert yükseliş gösteren BIST100 Endeksi, gelen satışlarla tekrar 10.000 seviyesinin altına çekildi. Faiz indirimi Borsa’ya yarar mı? Fed-TCMB etkileşimi nasıl şekillenecek? Hürriyet yazarı Zeynel Balcı Pazar günü yayınlanan köşe yazısında bu sorulara cevap aradı.

Balcı şöyle yazdı:

Eğer beklendiği gibi 150 baz puanlık bir indirim gelirse, piyasalarda aşırı bir dalga ve heyecana neden olması zor. Ama yine de bir bakıma niyet beyanı gibi okunacak. 20 Ocak’ta Trump’ın göreve başlamasıyla ABD-Türkiye ilişkilerinin nasıl şekilleneceği ve Suriye konusunun yabancıların Türkiye’ye yatırım açısından bir değişime neden olup olmayacağı veya ne ölçüde olacağı yakından takip edilecek.

FED-TCMB ETKİLEŞİMİ NE OLUR?

İç piyasalar, 26 Aralık Perşembe günkü yılın son TCMB toplantısını ve faiz kararını bekliyor. Beklentiler 150 baz puanlık indirim olacağı şeklinde. Toplantı metni de ileriye yönelik projeksiyonlar açısından önemli olacak. Kasım enflasyonu beklentilerin ve yüzde 2’nin üzerinde gelince, faiz indiriminde 250 baz puanlık hedef yerini 150’ye bıraktı. Enflasyonun yıllık bazda yüzde 47.09’a çekilmesi faiz indirimi için bir alan tanıyor. Ayrıca ekonomideki yavaşlama emareleri can suyu vermek açısından faizde bir hamle yapılması ihtiyacını ortaya çıkardı. Eğer beklendiği gibi 150 baz puanlık bir indirim gelirse bu şekliyle ekonomiyi canlandıracak bir hamle olmayacak belki ama bir bakıma niyet beyanı gibi okunacak.

2025 yılı için enflasyon beklentileri yüzde 21-25 arasında değişiyor. Bu durumda TCMB’nin faiz indirimi için kullanacağı marj daha da açılmış olacak. Diğer yandan, son Fed toplantısının ardından 2025 yılında Fed’in faiz indirimlerinin devamı konusunda ciddi tereddütler oluşması, TCMB’nin faiz kararlarını ne ölçüde etkileyecek? Bir de bu mesele var. Bu aşamada ciddi bir etkisinin olacağını beklemek fazlaca karamsarlık olacak. TCMB ve Fed arasında yüzde 50 ile yüzde 4.50 gibi ciddi bir faiz farkı var. Ayrıca beklentiler farklı ve her iki ekonominin kendine has şartları söz konusu. Avrupa Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine devam edeceği beklentisi hakim.

FAİZ İNDİRİMİ NEYİ GETİRİR?

TCMB faiz düşürürse ne olur sorusuna bir cevap aramak gerekirse, sonuçlarını kısa dönem ve uzun dönem diye ayırmak yerinde olacak. 26 Aralık’ta 150 baz puanlık indirim gelirse zaten beklenti ve fiyatlama dahilinde olacağı için aşırı bir dalgaya neden olması zor. 2025 yılında faizle ilgili adımların devamının gelip gelmeyeceği daha çok önem kazandı. Bunu enflasyonun seyri belirleyecek. Kabaca yapılan hesaplar enflasyon ayda yüzde 2 artarsa, yıllık yüzde 24’ün biraz altı veya biraz üzeri olabilir minvalinde. Bu açıdan bakılınca TCMB’nin mevcut faizi oldukça yüksek kalıyor ve tasarruf sahibine ciddi bir reel kazanç sağlıyor.

Faiz düşünce bu marj daralacak ama bu durumda döviz kurlarını bu seviyelerde tutmak mümkün olacak mı? Kur geçişkenliğine bağlı olarak enflasyon ile mücadele sekteye uğramaz mı, enflasyonda düşüş durursa faiz indirimlerine devam edilebilir mi gibi birbirini tetikleyen sorular akla geliyor. Bunu şimdilik zamana bırakıp 2025 yılında geçekleşmeleri görmek yerinde olacak diyelim.

BORSADA ÇIKIŞ HAREKETİ ZAYIFLIYOR

Borsada son günlerde görülen düşüş derinlik kazandı ve kasım ayının ilk haftasından bu yana başlayan çıkış trendinin altına salınım gösterdi. ‘Trend yoksa güç yoktur’ savından hareketle tekrar destekler ve tutunma noktaları izlenmeye başladı. Destekler 9.630-9.570 ve 9.400-9.250 seviyelerinde bulunuyor. Olası tepki alımlarında ilk dirençler 9.900-10.000 seviyelerinde. Endeksin güç kazanması için ilk aşamada 10.000 seviyesi geçilmeli. Sonraki dirençler ise 10.160 ve 10.250 seviyelerinde bulunuyor. Endekste destek noktalarında tepki alım denemeleri görülebilir. Ancak direnç seviyelerinde satışla karşılaşma olasılığı yüksek.

Alıntıdır

Merhaba arkadaşlar, bugün sizlere Prizmabet adlı bir bahis sitesinden bahsedeceğim. Prizmabet, Betconstruct altyapısı ile üyelerine kaliteli hizmetler veren ve ülkemizin önde gelen bahis sitelerinden bir tanesidir. 2009 yılında kurulan Prizmabet, lisanslı, güvenilir ve avantajlı bir site olarak dikkat çekmektedir. Prizmabet’te spor bahisleri, canlı bahisler, casino, canlı casino, slot oyunları, sanal sporlar ve daha pek çok seçenek bulabilirsiniz. Prizmabet’te oyun oynamak için aradığınız ortamı fazlası ile bulacaksınız.

Prizmabet’in en önemli özelliklerinden biri de Prizmabet TV kanalıdır. Bu kanal sayesinde bahis sitesinde bulunan müsabakaları üyeler bir ücrete katlanmadan istedikleri zaman takip edebiliyor. Böylece hem heyecanlı hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabiliyorsunuz. Prizmabet TV kanalında futbol, basketbol, tenis, voleybol gibi popüler spor dallarının yanı sıra daha az bilinen sporlara da yer verilmektedir. Prizmabet TV kanalını kullanmak için sadece siteye üye olmanız ve yatırım yapmanız yeterlidir.

Prizmabet ayrıca üyelerine bol miktarda bonus ve promosyon da sunmaktadır. Prizmabet’te ilk üyelik bonusu olarak 100 TL deneme bonusu alabilirsiniz. Bunun yanında yatırım bonusları, kayıp bonusları, arkadaş davet bonusu, doğum günü bonusu gibi farklı bonuslar da mevcuttur. Prizmabet bonusları sayesinde daha fazla oyun oynayabilir ve kazancınızı artırabilirsiniz. Prizmabet bonuslarının çevrim şartları da oldukça makul seviyededir.

Prizmabet para yatırma ve çekme işlemleri konusunda da üyelerine kolaylık sağlamaktadır. Prizmabet’te banka havalesi, kredi kartı, papara, cepbank, QR kod, bitcoin gibi farklı yöntemlerle para yatırabilir ve çekebilirsiniz. Para yatırma ve çekme işlemleri 7/24 yapılabilmekte ve kısa sürede hesaplara yansımaktadır. Prizmabet para yatırma ve çekme işlemlerinde herhangi bir komisyon veya kesinti de yapmamaktadır.

Prizmabet müşteri hizmetleri de üyelerine 7/24 canlı destek hizmeti sağlamaktadır. Prizmabet canlı destek ekibi sayesinde site ile ilgili her türlü soru, sorun veya önerinizi iletebilir ve anında çözüm bulabilirsiniz. Prizmabet canlı destek ekibi profesyonel, güler yüzlü ve yardımseverdir.

Sonuç olarak, Prizmabet ülkemizin en iyi bahis sitelerinden biri olarak gösterilebilir. Prizmabet’te hem eğlenceli hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabilirsiniz. Prizmabet’e üye olmak için güncel giriş adresini web sitemizden bulabilirsiniz. Prizmabet’e girmek için tıklayınız! Prizmabet’e katıldığınıza pişman olmayacaksınız!

MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı: Aralık ayında faiz indirimi yapılması hepimizin ortak beklentisi

MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı, aralık ayında faiz indiriminin ortak beklenti olduğunu belirterek, “Merkez Bankası’ndan, 8 ay gibi uzun bir süre dayandığımız yüksek faize karşı artık aralık ayında faiz indirimi yapmasının, hepimizin ortak beklentisi olduğunu yineliyoruz” ifadelerini kullandı.

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı, Haziran 2022’de 830 seviyesine kadar yükselen Türkiye’nin CDS risk primlerinin bu ay itibarıyla 250 puana kadar gerilediğini belirterek, “Ekonomik gelişmeler ve genel beklenti iklimine paralel olarak, Türkiye’nin CDS primlerinde düşüşün önümüzdeki yıl da devam edeceğini tahmin ediyoruz” dedi.

Asmalı, 2023’te yüzde 5,1 ile G20 ülkeleri içerisinde en çok büyüme kaydeden 3’üncü ülke olan Türkiye’nin 2024’e de bu motivasyonla olumlu bir başlangıç yaptığını anımsatarak, Türkiye ekonomisinin bu yılı başarıyla geride bıraktığını dile getirdi.

Enflasyonla mücadele ve geçen yılın haziran ayında başlayan parasal sıkılaşma süreci kapsamında politika faizinin şubatta yüzde 50 seviyesine kadar çekilmesiyle önemli ve zor bir dönemece girildiğini hatırlatan Asmalı, “Nihayet parasal sıkılaşma politikasının etkilerinin yılın ikinci yarısı itibarıyla piyasalarca net bir şekilde hissedilmeye başlanmasıyla mayıs ayında yüzde 75,45’le zirve yapan yıllık enflasyonda haziran ayında başlayan gevşeme 6 ay boyunca kesintisiz devam etti ve kasımda TÜFE yüzde 47,09 seviyesinde gerçekleşti” ifadesini kullandı.

Mahmut Asmalı, parasal sıkılaşmanın doğal bir neticesi olan iç talepteki daralmayla yılın ilk iki çeyreğinde sırasıyla yüzde 5,3 ve yüzde 2,4 büyüyen Türkiye ekonomisinde 3’üncü çeyrek itibarıyla ivme kaybının hızlandığını ve bu dönemde yüzde 2,1’lik bir GSYH büyümesinin kaydedildiğini söyledi.

Yılın 9 aylık dönemine ilişkin yıllık büyüme oranı yüzde 3,2 seviyesinde gerçekleşirken, söz konusu büyümeye net ihracatın katkısının 1,9 puan olduğuna işaret eden Asmalı, “Üçüncü çeyrekte ivmesini artırarak büyümeye 2,2 puan katkı veren net ihracat, dış ticaretteki olumlu seyrin devam ettiğini teyit etti. Nitekim ocak-kasım döneminde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,5 oranında artış kaydeden ihracat hacmi 238,5 milyar dolara yükselirken, aynı dönemde ithalatın yüzde 6,4 azalmasıyla dış ticaret açığı yüzde 27 oranında daraldı” değerlendirmesinde bulundu.

“ARALIK AYINDA FAİZ İNDİRİMİ YAPILMASI HEPİMİZİN ORTAK BEKLENTİSİ”

Bu yılın, dış ticaret, cari denge ve istihdam gelişmeleri bağlamında Orta Vadeli Program (OVP) hedeflerine uygun ve hatta birçok göstergede öngörüden de olumlu seyrettiğini belirten Asmalı, büyüme tarafında daha ılımlı ve enflasyon tarafında ise OVP hedefinin üzerinde bir seyir gördüklerini aktardı.

Mevcut göstergelerin, parasal sıkılaşma politikasının, iç talebi arzulanan ölçüde sınırlayamadığını gösterdiğine işaret eden Asmalı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu çerçevede MÜSİAD olarak yüzde 44-45 bandındaki yıl sonu enflasyon beklentimizi koruduğumuzu yeniden ifade ediyoruz. Burada özellikle dikkat edilmesi gereken, enflasyonla mücadelenin maliyetinin toplumsal olarak daha adil bir şekilde dağıtılmasıdır. Mevcut politikalar ışığında dar ve orta gelirlilerin zorunlu harcamalarına yönelik talepleri baskılanırken, yüksek gelir grubunun talepleri güçlü kalmaya devam etmiştir.

Böylece gelir dağılımı daha da bozulurken, bu durum tekrardan enflasyonu artırıcı bir etki oluşturmaktadır. Bu çerçevede Merkez Bankası’ndan, 8 ay gibi uzun bir süre dayandığımız yüksek faize karşı artık aralık ayında faiz indirimi yapmasının, hepimizin ortak beklentisi olduğunu yineliyoruz. Yılın son ayında politika faizinde öngörülecek bir indirimin, firmalarımızın 2025 yılına ilişkin motivasyonunda olumlu bir etkisi olacağına inanıyoruz.”

“CDS PRİMLERİNDE DÜŞÜŞ 2025’TE DE DEVAM EDECEK”

Asmalı, dış ticaretteki gelişmelerin cari dengeye de olumlu yansıdığını ifade ederek, son 4 aydır fazla veren cari dengenin ocak-eylül döneminde önceki yılın aynı dönemine göre 30,9 milyar dolar azalarak yalnızca 5,3 milyar dolar açık verdiğini hatırlattı.

Yılın ikinci yarısında talep koşullarında gözlenen bozulmaya karşın, iş gücü piyasalarının 2024 görünümünün de olumlu bir seyir izlediğini anımsatan Asmalı, “Ekim ayına ilişkin işsizlik oranı önceki aya göre ılımlı bir artış kaydederek yüzde 8,8 seviyesine yükselirken, aylık bazlı 156 bin istihdam artışı kaydedildi” bilgisini paylaştı.

Asmalı, 2022 Haziran’da 830 seviyesine kadar yükselen Türkiye’nin CDS risk primlerinin Aralık 2024 itibarıyla 250 puana kadar gerilediğini kaydederek, “Ekonomik gelişmeler ve genel beklenti iklimine paralel olarak, Türkiye’nin CDS primlerinde düşüşün önümüzdeki yıl da devam edeceğini tahmin ediyoruz” diye konuştu.

patronlardunyasi.com

Piyasalarda gözler TCMB’nin faiz kararına çevrildi: Beklenti ne yönde?

Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz oranını 25 baz puan düşürmesine rağmen gelecek yıl gevşeme döngüsünün yavaşlayabileceğinin sinyalini vermesiyle negatif bir seyir izlenirken, yurt içinde gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) para politikası kararlarına çevrildi. AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, TCMB’nin politika faizini 150 baz puan indirerek yüzde 48,50’ye çekmesini bekliyor.

ABD’de geçen hafta Fed politika faizini beklentiler doğrultusunda 25 baz puan düşürerek yüzde 4,25-4,50 aralığına çekti. Söz konusu indirim Fed’in bu yıl yaptığı üçüncü indirim oldu.

Banka, federal fon oranına ilişkin tahminini gelecek yıl için yüzde 3,4’ten yüzde 3,9’a yükseltirken, 2025’te faiz indirimlerini yavaşlatacağının sinyalini verdi.

Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyelerinin gelecekteki faiz beklentilerini gösteren nokta grafiği, Fed’in 2025 yılında toplamda 50 baz puan olmak üzere 2 faiz indirim yapabileceğini ortaya koydu.

Toplantı sonrası açıklamalarda bulunan Fed Başkanı Jerome Powell, para politikası duruşunun önemli ölçüde daha az kısıtlayıcı olduğunu belirterek, gelecek faiz indirimlerini değerlendirirken “daha temkinli” olacaklarını ifade etti.

Powell, yüzde 2 enflasyon hedefine inmenin 1 ya da 2 yıl daha sürebileceğini ancak bu yolda ilerlediklerinden emin olduğunu söyledi.

Fed’in faiz kararı ve Powell’ın açıklamalarının ardından para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in, 2025 yılının ilk toplantısında politika faizini sabit tutmasına kesin gözüyle bakılıyor.

New York borsası negatif seyretti

Bu gelişmelerle, haftalık bazda Nasdaq endeksi yüzde 1,78, Dow Jones endeksi yüzde 2,25 ve S&P 500 endeksi yüzde 1,99 değer kaybetti.

Pazartesi New York Fed tüketici güven endeksi, salı günü inşaat izinleri, dayanıklı mal siparişleri, yeni konut satışları ve Richmond Fed sanayi endeksi, perşembe haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve cuma toptan eşya stokları verileri takip edilecek.

Noel tatili sebebiyle önümüzdeki hafta salı günü ABD’de piyasalar erken kapanacak, çarşamba günü ise işlem gerçekleşmeyecek.

Avrupa borsalarında negatif bir seyir izlendi

Avrupa borsalarında geçen hafta Fed’in gevşeme döngüsünün yavaşlayabileceğinin sinyalini vermesi sonrasında artan satış baskısının bölgeye de taşınmasıyla negatif bir seyir izlendi.

Avrupa tarafında da para politikası kararları takip edilirken, İngiltere Merkez Bankası (BoE) politika faizini beklentiler dahilinde yüzde 4,75’te sabit tuttu.

BoE’den yapılan açıklamada, yıllık enflasyonun kasımda yükseldiğine ve ülkede ekonomik büyümenin beklenenden daha zayıf kalabileceğine dikkat çekildi.

Öte yandan, İsveç Merkez Bankası (Riksbank) tahminlere paralel olarak politika faizini 25 baz puan indirerek yüzde 2,50’ye çekti. Norveç Merkez Bankası ise politika faizini yüzde 4,50’de sabit bıraktı.

Bu gelişmelere ek olarak, geçen hafta İngiltere’de kasım ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,1, yıllık yüzde 2,6 artarak beklentiler dahilinde gerçekleşti. Buna rağmen, yıllık enflasyon Nisan 2024’ten beri görülen en yüksek seviyede ölçüldü.

Analistler bölge genelinde enflasyonun yıllık bazda hedeflenen seviyelerin üzerinde seyrettiğini ifade ederek, söz konusu seyrin BoE ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) gelecek yıl izleyeceği yol haritası üzerinde etkili olabileceğini kaydetti.

Bu gelişmelerle haftalık bazda İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,60, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,82, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 3,22 ve Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 2,55 değer kaybetti.

Gelecek hafta pazartesi İngiltere’de büyüme verisi takip edilecek.

Avrupa’da Noel tatili sebebiyle önümüzdeki hafta salı günü bazı borsalar erken kapanacak, çarşamba ve perşembe günü ise işlem gerçekleşmeyecek.

Asya borsaları geçen hafta satıcılı seyretti

Asya piyasaları geçen haftayı satıcılı bir seyirle tamamlarken, ABD’de endekslerindeki satış baskısı Asya tarafına da taşındı.

ABD’de yeniden başkan seçilen Donald Trump’ın başta Çin olmak üzere bazı ticari partnerlerine tarife uygulayacağına yönelik söylemler bir süredir bölgedeki risk iştahını baskılarken, Fed’in gevşeme döngüsünün yavaşlayabileceğine yönelik sinyalleri satış baskısını artırdı.

Öte yandan, Japonya Merkez Bankası (BoJ), geçen hafta piyasa beklentilerine paralel olarak politika faizini yüzde 0,25 seviyesinde sabit bıraktı.

Karar metninde, Japonya ekonomisinin ılımlı bir toparlanma sürecinde olduğu, ancak bazı alanlarda zayıflık gözlendiği ifade edildi.

Japonya’da enflasyon ise kasım ayında tahminlere paralel şekilde yüzde 2,9 olarak açıklandı. BoJ’un yakından takip ettiği çekirdek enflasyon ise kasım ayında yüzde 2,4 oldu.

Analistler, enflasyon verilerinden alınan sinyallerin bankanın gelecek yıl faiz artırımına gideceğine yönelik fiyatlamaları güçlendirdiğini kaydetti.

Bunların yanı sıra, Çin Merkez Bankası (PBoC) piyasa beklentilerine paralel olarak 1 yıllık kredi faiz oranını yüzde 3,10 seviyesinde, 5 yıllık kredi faiz oranını da yüzde 3,60’ta sabit bıraktı.

Bu gelişmelerle, haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,95, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,62, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,25 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,70 geriledi.

Gelecek hafta salı günü Japonya’da BoJ’un 31 Ekim toplantısına yönelik toplantı tutanakları açıklanacak, cuma günü ise Çin’de sanayi karları, Japonya’da işsizlik oranı, Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi(TÜFE) ve sanayi üretimi verileri takip edilecek.

Noel sebebiyle gelecek hafta Hong Kong piyasaları da salı günü erken kapanacak, çarşamba ve perşembe günü ise işlem gerçekleştirilmeyecek. Çarşamba günü Güney Kore’de de piyasalar kapalı olacak.

Yurt içinde gözler TCMB’de

Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 3,96 değer kaybederek 9.724,50 puandan tamamladı.

Gelecek hafta ise TCMB’nin Para Politikası Kurulu toplantısında açıklayacağı faiz kararı yatırımcıların odağına yerleşti.

Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.700 ve 9.650 seviyelerinin destek, 9.800 ve 10.000 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.

AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, TCMB’nin politika faizini 150 baz puan indirerek yüzde 48,50’ye çekmesini bekliyor.

Ekonomistlerin 2025 yıl sonu politika faizi beklentilerinin ortalaması ise yüzde 29,50 oldu.

Öte yandan, Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,8 üzerinde 35,2269’dan kapattı.

Yurt içinde salı günü finansal hizmetler güven endeksi, çarşamba günü reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanım oranı, perşembe günü TCMB’nin faiz kararı ile haftalık para ve banka istatistikleri takip edilecek.

Türkiye 2024’te de en çok enflasyonu konuştu

Türkiye’de 2024 yılında en çok takip edilen makroekonomik gösterge enflasyon oldu. Mayıs ayında zirveyi gören yıllık enflasyonda sıkılaşma ve baz etkisiyle ivme aşağı döndü. Büyüme tarafında ise yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde birbirini izleyen çeyreklik daralmalar öne çıktı. Cari denge verilerinde de toparlanma görüldü.

Türkiye ekonomisi 2024 yılının ilk çeyreğinde tüketimin etkisiyle yüzde 5,7 büyüme kaydetti. İkinci çeyrekte ise büyüme para politikasındaki sıkılaşmanın etkisiyle yavaşladı ve yıllık büyüme yüzde 2,5 seviyesinde beklentilerin altında kaldı.

Bloomberg HT’nin analizine göre, ikinci çeyrekte Türkiye ekonomisi çeyreklik bazda salgın yılından sonra ilk kez daraldı. Üçüncü çeyreğe gelindiğinde üst üste ikinci kez daraldı. Ekonomi üçüncü çeyrekte yıllık yüzde 2,1 büyüdü.

Enflasyonda zirve

Türkiye ekonomisinde en çok konuşulan konu 2024 yılında da enflasyon olmaya devam etti. 2024 yılında enflasyonun tepe noktayı gördükten sonra düşüşe geçmesi bekleniyordu.

Enflasyon mayısta son iki yılın en yüksek seviyesine çıkarak yüzde 75,5 ile zirveye ulaştı. Haziranda ise sekiz ay sonra ilk düşüş gerçekleşti. Enflasyonda düşüş ivmesi devam ederken, eylülde; 2023 yaz aylarından bu yana ilk kez yıllık enflasyonda yüzde 50’nin altı görüldü.
Ekimde yüzde 48,58, kasımda yüzde 47,09’a gelerek düşüşünü sürdürdü.

Dış ticarette açıklar sürdü

2024’te birçok ekonomide yavaşlamalar görüldü. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’da da yaşanan yavaşlamanın izleri yılın başlarında rakamlara yansıdı.
Dış ticaret 2024’e 6,2 milyar dolar açıkla başladı. Ayrıca, bu ayda Cumhuriyet tarihinin en yüksek ocak ayı ihracat rekoru kırılmış oldu. Nisan ayında artış yaşandı ve dış ticaret açığı 9 milyar 863 milyon dolar oldu.

Mayıs ayında dış ticaret açığı yüzde 48 geriledi. Haziran’da tekrar artışa geçen dış ticaret açığı, Temmuz ve Ağustos aylarında tekrar geriledi. İki aylık hızlı daralmanın ardından Eylül ayında dış ticaret açığında artış görüldü. Ekim ayında ise 12 aylık dış ticaret açığı iki yılın en düşük seviyesini gördü.

Cari dengede iyileşme

Dış ticaret açığında daralmalar meydana gelirken, Türkiye’nin cari açığı geçen yılın başlangıcına göre daralarak yeni ekonomi politikaları ışığında ödemeler dengesinde iyileşmenin sürdüğüne işaret etti. Cari denge Ocak ayında 2,56 milyar dolar açık verdi.

Fakat yılın geri kalanında, Türkiye’de cari denge Şubat ayında 3,27 milyar dolar açık verdi. Böylelikle cari dengede 5,7 milyar dolarlık açık görülen Temmuz 2023’ten bu yana en yüksek açık rakamına ulaşıldı.

Nisan ayında ise 5,3 milyar dolarla dokuz ayın en yüksek aylık açığına ulaşılmış olundu. Mayıs ayına gelindiğinde ise cari açıkta kayda değer bir gerileme gerçekleşti. Haziran ayında ise ivme tersine dönerek cari denge 9 ay sonra fazla verdi. Kasım ayına kadar cari fazla serisi devam etti.

Sanayi üretimindeki daralma ivmesi öne çıktı

Sanayiye ilişkin göstergelere bakıldığında ise 2024 yılı sanayi sektörü için kolay bir yıl olmadı. Şubat 2023 yılında yaşanan büyük deprem ve parasal sıkılaşma sektörü etkiledi.
Sanayi üretimi yıla yavaş girerken, Şubat ayında baz etkisiyle birlikte çift haneli yıllık büyüme görüldü. Mayıs ayında sıkılaşma döngüsü içinde sanayi üretiminde aylık bazda yükseliş dikkat çekti. Nisan ayına gelindiğinde ise yıllık büyümenin yüzde 1’lere kadar çekildiği izlendi.

Haziran ayında yıllık yüzde 4,7 azalarak, deprem sonrası en sert daralma olarak kaydedildi.
Sanayi üretiminde Haziran ayının ardından Temmuz ayında da yıllık gerileme oldu. Ağustos ayında depremden bu yana en sert yıllık düşüş görüldü. Böylelikle sanayi üretiminde Haziran ayında başlayan yıllık gerileme serisi Ekim ayında da devam etmiş oldu.

İmalat göstergeleri dipten döndü

Satınalma yöneticileri endeksleri de 2024’te sanayiye ilişkin olumsuz görünüme işaret etti. İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı verilere göre Ocak ve Şubat ayında endeks, eşik değer olan 50’nin üzerinde gerçekleşerek sanayide büyümeye işaret ederken yılın geri kalan aylarında daralmaya işaret etti.
Türk imalat sektörünün karşılaştığı zorlu talep ortamı, toplam yeni siparişlerde ve ihracatta yavaşlamanın sürmesiyle yıl boyunca devam etti. Buna bağlı olarak firmalar üretim ve istihdam düzeylerini azalttı.

Türkiye ekonomisinin imalat göstergelerinde daralma sinyalleri en kötüden dönülse de devam etti.

Eylül ayında endeks 44,3 ile salgın yılından bu yana en düşük seviyeyi işaret etmişti. Ekim ayında gösterge 45,8’e yükselerek, salgın yılından beri görülen en dip seviyeden döndü. Kasım ayında ise endeks eşik değerin altında kalmasına rağmen yükselerek 48,3 olarak geldi.

MÜSİAD Başkanı Asmalı: Aralık’ta faiz indirimi hepimizin ortak beklentisi

MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, “Merkez Bankası’ndan, 8 ay gibi uzun bir süre dayandığımız yüksek faize karşı artık aralık ayında faiz indirimi yapmasının, hepimizin ortak beklentisi olduğunu yineliyoruz” diye konuştu.

Piyasa beklentilerine yansıyan Aralık faiz indirimi konusu reel sektörün de gündeminde

AA’ya konuşan Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı, Aralık’ta faiz indirimi yapılmasının ortak beklenti olduğunu söyledi.

Mevcut göstergelerin, parasal sıkılaşma politikasının, iç talebi arzulanan ölçüde sınırlayamadığını gösterdiğine işaret eden Asmalı, sözlerini şöyle sürdürdü:

Böylece gelir dağılımı daha da bozulurken, bu durum tekrardan enflasyonu artırıcı bir etki oluşturmaktadır. Bu çerçevede Merkez Bankasından, 8 ay gibi uzun bir süre dayandığımız yüksek faize karşı artık aralık ayında faiz indirimi yapmasının, hepimizin ortak beklentisi olduğunu yineliyoruz. Yılın son ayında politika faizinde öngörülecek bir indirimin, firmalarımızın 2025 yılına ilişkin motivasyonunda olumlu bir etkisi olacağına inanıyoruz.”

“Aslolan enflasyonla mücadeledeki kararlı tavrımızı sürdürmek”

Asgari ücret başta olmak üzere yeni yılda ücretlerde yapılacak artışların da iş gücü maliyetlerinde artışlara neden olacağını aktaran Asmalı, çalışanların onurlu bir şekilde geçimini sağlayacağı bir ücret seviyesi temin etmenin en önemli mesuliyetlerinden biri olduğunu dikkati çekti.

Asmalı, son 5 aydır gerileyen yıllık enflasyonu yeniden yukarı yönde tetikleyebilecek bir ücret artışı riskinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini belirterek, “yüksek ücret artışı-yüksek enflasyon” sarmalından çıkılması gerektiğine vurgu yaptı.

Aslolanın enflasyonla mücadeledeki kararlı tavrı sürdürmek ve cepteki paranın değerini korumak olduğunu ifade eden Asmalı, “Bu noktada temel beklentimiz, işletmelerimizin bu süreçte desteklenmesi adına teşvik programlarının genişletilmesi ve ilave önlemler alınmasıdır.” dedi.

2024’te Türkiye’nin makro gündemi enflasyon oldu

Üçüncü çeyreğe gelindiğinde ise Türkiye ekonomisi çeyreklik bazda üst üste ikinci kez daraldı. Ekonomi üçüncü çeyrekte yıllık yüzde 2,1 büyüdü. Üçüncü çeyrek verileri ise pandemi sonrası en düşük yıllık büyüme olarak kaydedildi.

Yılın üçüncü çeyreği yüksek enflasyonla mücadele eden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın sıkı duruşunun etkisinin hissedildiği bir dönem oldu.

Enflasyonda zirve

Önceki yıllardaki gibi 2024 yılında da enflasyon Türkiye ekonomisinde en çok konuşulan konu olmaya devam etti. 2024 yılında artık para politikasındaki sıkılaşmanın etkisi ile enflasyonun tepe noktayı gördükten sonra düşüşe geçmesi bekleniyordu.

Mayıs ayında yıllık bazda Kasım 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıkarak yüzde 75,5 ile zirveye ulaştı.

Haziran ayında ise yıllık enflasyon sekiz ay sonra ilk kez düşüş kaydetti. Baz etkisinin de katkısıyla enflasyon Temmuz ve Ağustos ayında yavaşlama devam etti.

Enflasyonda düşüş ivmesi devam ederken, Eylül ayına gelindiğinde; 2023 yaz aylarından bu yana ilk kez yıllık enflasyonda yüzde 50’nin altı görüldü.

Devam eden aylarda enflasyon Ekim’de yüzde 48,58, Kasım ayında da yüzde 47,09’a gelerek düşüşünü sürdürdü. Enflasyonla birlikte enflasyon beklentilerinde de aşağı yönlü ivme görüldü.

Dış ticarette açıklar sürdü

2024 yılında dünya ekonomilerinin enflasyonla mücadelesi ve merkez bankalarının sıkı para politikalarının da etkisi ile birçok ekonomide yavaşlamalar görüldü. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’da da yaşanan yavaşlamanın izleri ise yılın başlarında rakamlara yansıdı.

Dış ticaret 2024’e 6,2 milyar dolar açıkla başladı. Ayrıca, bu ayda Cumhuriyet tarihinin en yüksek ocak ayı ihracat rekoru kırılmış oldu. Nisan ayında artış yaşandı ve dış ticaret açığı 9 milyar 863 milyon dolar oldu.

Cari dengede yıl sonuna doğru iyileşme görüldü

Sanayi üretimindeki daralma ivmesi öne çıktı

Sanayi üretimi yıla yavaş girerken, Şubat ayında baz etkisiyle birlikte çift haneli yıllık büyüme görüldü. Mayıs ayında sıkılaşma döngüsü içinde sanayi üretiminde aylık bazda yükseliş dikkat çekti. Nisan ayına gelindiğinde ise yıllık büyümenin yüzde 1’lere kadar çekildiği izlendi.

Haziran ayında yıllık yüzde 4,7 azalarak, deprem sonrası en sert daralma olarak kaydedildi.

Sanayi üretiminde Haziran ayının ardından Temmuz ayında da yıllık gerileme oldu. Ağustos ayında depremden bu yana en sert yıllık düşüş görüldü. Böylelikle sanayi üretiminde Haziran ayında başlayan yıllık gerileme serisi Ekim ayında da devam etmiş oldu.

İmalat göstergeleri dipten döndü

Türk imalat sektörünün karşılaştığı zorlu talep ortamı, toplam yeni siparişlerde ve ihracatta yavaşlamanın sürmesiyle yıl boyunca devam etti. Buna bağlı olarak firmalar üretim ve istihdam düzeylerini azalttı.

Türkiye ekonomisinin imalat göstergelerinde daralma sinyalleri en kötüden dönülse de devam etti.

2024’te çalışma hayatında öne çıkanlar

2024 yılında çalışma hayatında asgari ücrete ikinci bir artış yapılmaması öne çıkan gelişmelerden biri oldu. Alım gücü dolayısıyla yıl boyunca ücretlerin genel seviyesi ana konulardan biri olarak görüldü.

Asgari ücret artışlarının genel ücret zamlarında baz alındığı ülkede; fabrikalarda başta tekstil olmak üzere maliyet artışı ve sipariş azlığı nedeniyle işgücü kayıpları yaşanırken beyaza yakalıların çalıştığı alanlarda, çalışanların iş-yaşam dengesine daha çok dikkat çektiği esnek çalışma arttı.

Talent Trends 2024 raporuna göre, şirketlerin çalışanların ofise dönmesini giderek daha fazla talep etmesine rağmen, esnek çalışma saatleri beklentisinin geçen yıla göre daha yüksek olduğunu gösterdi.

Örneğin Türkiye’de anketi tamamlayan 694 çalışandan, yüzde 27’si kendi refahlarını önceliklendirmek için terfi imkânlarını es geçeceğini belirtti. Yüzde 49’u bir işe girmeye karar verirken esnekliğin önemli bir faktör olduğunu söyledi ve bu konuyu genel olarak en önemli faktörler arasında sıraladı. Yüzde 35’in hâlihazırda hibrit pozisyonlarda çalıştığını ve bu çalışma düzeninden memnun kaldığını aktardı.

2024’te asgari ücret 17 bin 2 lira olarak uygulandı

Milyonların beklediği asgari ücret 2023 yılı Aralık ayı sonunda belli oldu.

Rakamı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan açıklarken Türk-İş Başkanı Ergün Atalay kendi taleplerinin 18 bin TL olduğunu belirtti. Işıkhan, 2024 için net asgari ücret yüzde 49 artışla 17 bin 2 TL olduğunu aktardı.

2024 için brüt asgari ücret 20 bin 2 TL olurken işverene maliyet ise 23 bin 502 TL olarak kaydedildi. SGK primi işçi payı 2 bin 800 TL olurken, işveren payı ise 3 bin 100 TL olarak gerçekleşti. İşveren desteği 700 TL olarak açıklandı.

Kamu işçisi ne talep etti?

Türkiye’de taşeron çalışanlarının kamuda kadroya alınmalarından sonra kamu işçisi sayısı yaklaşık olarak bir milyon kişiyi buldu.

2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü kapsamında imzalanan toplu iş sözleşmelerinde yürürlük sürelerinin farklı aylarda başlaması ve enflasyondan kaynaklı 6 aylık ücret zamlarında farklılıkların ortaya çıkması nedeniyle Türk – İş yönetimi hükümetten Ocak ayı başlangıçlı toplu iş sözleşmelerindeki yüzde 24,73’lük zammın diğer aylarda başlayan sözleşmelere de uygulanması için ek çerçeve anlaşma protokolü imzalanmasını talep etti.

20 Ocak 2024 tarihinde bir törenle Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Ek Çerçeve Anlaşması Protokolü imzalandı. Toplu iş sözleşmelerinde yürürlük sürelerinin farklı aylarda başlaması ile enflasyondan kaynaklanan ücret zamlarının ortaya çıkardığı durumu gidermek amacıyla Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Hak-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Mahmut Arslan ve Tühis Genel Sekreteri Adnan Çiçek ile bir araya gelerek, kamu işçilerinde eşitlik sağlamak adına; enflasyon ve ücret zammının toplamından oluşan oranın yüzde 32,57 olarak uygulanmasını içeren Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Ek Çerçeve Anlaşması Protokolü’nü imzaladı.

Böylelikle; kamu işçilerine Ocak 2024’te yapılan artıştan, süreleri henüz gelmeyen kamu işçilerimizin de toplu sözleşme süreleri içinde yararlanmaları sağlandı.

Bir sonraki toplu sözleşme döneminde, yürürlük tarihleri farklı olan toplu sözleşmelerin yürürlük tarihlerinin 1 Ocak 2025’te başlatılmasına karar verildi.

Memur ve emekli zam oranları eşitlendi

Memur ve memur emeklisinin alacağı zam oranı da yüzde 49,3 olarak netleşti. Önceki yıl Temmuz ayında yüzde 6’lık sözleşme zammı alan memur ve memur emeklileri bu oranı aşan miktarda enflasyon farkına hak kazanıyor.

Buna göre, memur ve memur emeklisi yılın ilk yarısında geçen yılın altı ay enflasyon farkı ve bu yılın toplu sözleşmeden doğan yüzde 15’lik zammı ile toplam yüzde 49,2 oranında zam aldı.

SSK ve Bağ-Kur emeklileri için durum farklı. Bu kapsamdaki emekliler 6 ayda bir oluşan enflasyon oranı kadar zamma hak kazanıyor. Yılın ikinci yarısı için yüzde 37,56 zam imkanı doğdu. Ancak yapılan düzenleme ile SSK ve Bağkur emeklilerine de Ocak 2024’te yüzde 49,25 yapıldı.

En düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarıldı

Milyonlarca emekli, memur ve memur emeklisinin yılın ikinci yarısı için alacağı zam Haziran ayı enflasyon verisiyle netleşti. Açıklanan veriye göre işçi emeklisinin zam oranı yüzde 24,73 olarak hesaplandı. Memur ve memur emeklisi de yüzde 19,30 zam almaya hak kazandı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre altı aylık enflasyon yüzde 24,73 olarak gerçekleşti. Böylece işçi emeklisinin alacağı zam yüzde 24,73 oldu. Memur ve memur emeklisinin zammı da yüzde 19,30 olarak hesaplandı.

Yılbaşında 10 bin liraya yükseltilen en düşük emekli aylığı alanların kök aylığına yapılacak zammın bu koşullarda maaşı değiştirmesi mümkün olmayacağı için en düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarıldı. Böylece eksik gün ve düşük primle emekli olan milyonlarca kişi daha yüksek prim gün sayısı ile emekli olanlarla aynı maaşı almaya başladı.

İşçi yılı grev erteleme kararı ile kapattı

DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası’nın yedi fabrikada, 1 bin 600 işçiyle başlattığı grev, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla yasaklandı.

Dördü, MESS (Metal Sanayicileri Sendikası) üyesi olan ve trafo sektöründe bulunan 5 işletmede toplam yedi fabrikada, 4 ve 13 Aralık 2024’te başlayan grevler, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle 13 Aralık 2024 tarihi itibariyle ertelendi.

“Milli güvenlik” gerekçe gösterilerek 60 gün süreyle ertelenen bu uyuşmazlık sürecinde taraflar anlaşamazlarsa grev tekrar devam edemiyor, Yüksek Hakem Kurulu’na intikal ediyor. Yani, kısaca “ertelenen” grevler aslında yasaklanmış oluyor. 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde ertelenen grevler, erteleme süreci sonunda anlaşma sağlanmazsa yasal olarak devam edebiliyordu.

Fed’in politika faizi kararının ardından yurt içinde gözler TCMB’nin faiz kararına çevrildi

Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz oranını 25 baz puan düşürmesine rağmen gelecek yıl gevşeme döngüsünün yavaşlayabileceğinin sinyalini vermesiyle negatif bir seyir izlenirken, yurt içinde gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) para politikası kararlarına çevrildi.

Banka, federal fon oranına ilişkin tahminini gelecek yıl için yüzde 3,4’ten yüzde 3,9’a yükseltirken, 2025’te faiz indirimlerini yavaşlatacağının sinyalini verdi.

Powell, yüzde 2 enflasyon hedefine inmenin 1 ya da 2 yıl daha sürebileceğini ancak bu yolda ilerlediklerinden emin olduğunu söyledi.

Öte yandan, ABD ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 3,1 ile tahminlerin üzerinde büyüme kaydetti. Üçüncü çeyrekte kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksindeki artış, beklentilere paralel şekilde yüzde 1,5 oldu. Gıda ve enerji harcamalarının hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksindeki artış çeyreklik olarak yüzde 2,2 ile tahminlerin üzerinde gerçekleşti.

Ülkede kişisel tüketim harcamaları, kasımda aylık bazda yüzde 0,4 ile beklentilerin altında artış kaydetti. ABD’de kişisel gelirler de bir önceki aya kıyasla yüzde 0,3 arttı.

Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı aylık çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi de kasımda yüzde 0,1 ve yıllık bazda yüzde 2,8 artışla beklentilerin altında gerçekleşti.

Analistler, hafta içinde Fed’in faiz indirim döngüsünün gelecek yıl için yavaşlayacağı beklentileri ile azalan risk iştahının ABD’de açıklanan büyüme ve kasım ayına ilişkin çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi verileri sonrasında sınırlı da olsa tekrar canlandığını kaydetti.

Fed yetkilerinin açıklamaları da takip edilirken San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, politika faizini 25 baz puan daha düşürmenin zor karar olduğunu ifade etti.

Gelecek yıl düşünülenden çok daha az faiz indirimi olacağını tahmin ettiğini aktaran Daly, tahminlerine ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın önerdiği politikaların değil, verilerin yön verdiğini ifade etti.

New York Fed Başkanı John Williams, kişisel tahminlerine Trump’ın uygulayabileceği politikaları da dahil ettiğini, bunların ekonomik görünüm konusunda önemli etkenler olduğunu belirterek, ancak belirsizliğin çok fazla olduğunu vurguladı.

Cleveland Fed Başkanı Beth Hammack da geçen haftaki para politikası toplantısında neden karşı oy kullandığına yönelik açıklamasında, enflasyonu düşürme konusunda daha fazla ilerleme sağlanana kadar faiz oranlarının sabit tutulması gerektiğini savundu.

Hammack, faiz indirimine gitmeden önce fiyatlar konusunda daha fazla ilerleme görmeyi tercih ettiğini kaydetti.

Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee ise 2025’te daha sığ bir faiz indirimi patikası beklediğini ancak enflasyonun genel olarak düştüğünü söyledi.

Enflasyonun yüzde 2 hedefine doğru yöneldiğini dile getiren Goolsbee, gelecek 12-18 ay içinde faiz oranların makul bir miktarda düşebileceğini ifade etti.

Söz konusu gelişmelerle hafta içinde piyasalarda oynaklığın arttığı görülürken, altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 0,95 düşüşle 2 bin 623 dolardan alıcı buldu.

Fed’in faiz kararı sonrasında ABD’nin 10 yıl vadeli hazine tahvili faizi yükseliş eğilimini sürdürerek geçen hafta yüzde 4,53 oldu.

Dolar endeksi hafta içinde 108,5’e çıkararak yaklaşık 2 yılın en yüksek seviyesini kaydetmesinin ardından, haftayı 107,6 seviyesinden tamamladı.

Brent petrol ise Çin’deki talebin azalabileceği endişeleriyle haftalık bazda yüzde 1,9 azalarak 72,6 dolar seviyesinde dengelendi.

NEW YORK BORSASI NEGATİF SEYRETTİ

Bu gelişmelerle, haftalık bazda Nasdaq endeksi yüzde 1,78, Dow Jones endeksi yüzde 2,25 ve S&P 500 endeksi yüzde 1,99 değer kaybetti.

Noel tatili sebebiyle önümüzdeki hafta salı günü ABD’de piyasalar erken kapanacak, çarşamba günü ise işlem gerçekleşmeyecek.

AVRUPA BORSALARINDA NEGATİF BİR SEYİR İZLENDİ

Avrupa tarafında da para politikası kararları takip edilirken, İngiltere Merkez Bankası (BoE) politika faizini beklentiler dahilinde yüzde 4,75’te sabit tuttu.

BoE’den yapılan açıklamada, yıllık enflasyonun kasımda yükseldiğine ve ülkede ekonomik büyümenin beklenenden daha zayıf kalabileceğine dikkat çekildi.

Gelecek hafta pazartesi İngiltere’de büyüme verisi takip edilecek.

Avrupa’da Noel tatili sebebiyle önümüzdeki hafta salı günü bazı borsalar erken kapanacak, çarşamba ve perşembe günü ise işlem gerçekleşmeyecek.

ASYA BORSALARI GEÇEN HAFTA SATICILI SEYRETTİ

Asya piyasaları geçen haftayı satıcılı bir seyirle tamamlarken, ABD’de endekslerindeki satış baskısı Asya tarafına da taşındı.

Öte yandan, Japonya Merkez Bankası (BoJ), geçen hafta piyasa beklentilerine paralel olarak politika faizini yüzde 0,25 seviyesinde sabit bıraktı.

Karar metninde, Japonya ekonomisinin ılımlı bir toparlanma sürecinde olduğu, ancak bazı alanlarda zayıflık gözlendiği ifade edildi.

Japonya’da enflasyon ise kasım ayında tahminlere paralel şekilde yüzde 2,9 olarak açıklandı. BoJ’un yakından takip ettiği çekirdek enflasyon ise kasım ayında yüzde 2,4 oldu.

Analistler, enflasyon verilerinden alınan sinyallerin bankanın gelecek yıl faiz artırımına gideceğine yönelik fiyatlamaları güçlendirdiğini kaydetti.

YURT İÇİNDE GÖZLER TCMB’DE

Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 3,96 değer kaybederek 9.724,50 puandan tamamladı.

Gelecek hafta ise TCMB’nin Para Politikası Kurulu toplantısında açıklayacağı faiz kararı yatırımcıların odağına yerleşti.

Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.700 ve 9.650 seviyelerinin destek, 9.800 ve 10.000 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.

AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, TCMB’nin politika faizini 150 baz puan indirerek yüzde 48,50’ye çekmesini bekliyor.

Ekonomistlerin 2025 yıl sonu politika faizi beklentilerinin ortalaması ise yüzde 29,50 oldu.

Öte yandan, Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,8 üzerinde 35,2269’dan kapattı.

patronlardunyasi.com

Sabancı Holding Finansal Hizmetler Grup Başkanı Haluk Dinçer: 2025 özel sektör için zor bir yıl olacak

Sabancı Holding Finansal Hizmetler Grup Başkanı Haluk Dinçer, Bloomberg HT’de katıldığı Üst Düzey programında “Avrupa’nın bu zorlu süreci devam ederse 2025 özel sektör için zor bir yıl olacaktır” diye konuştu.

Sabancı Holding Finansal Hizmetler Grup Başkanı Haluk Dinçer, Bloomberg HT yayınında makro ekonomik verilerden sigorta sektörüne kadar birçok başlıkta değerlendirmelerini paylaştı.

Üst Düzey programına katılan Dinçer, enflasyon konusunda sabırlı olmaktan başka bir çare olmadığını, 2025 yılının özel sektör için yine zor bir yıl olacağını söyledi.

Dinçer’in programda öne çıkan ifadeleri şunlar oldu:

2024 zor bir seneydi ama zaten zor bir sene olması da bekleniyordu. Çok yüksek bir enflasyon ortamında girmiştik seneye. Mayıs ayında yüzde 75’e kadar fırlamıştı şimdi de yüzde 47 civarında.

Zirveden 30 puan düşmesi iyidir ama yüzde 45 bir enflasyon hala yüksek. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın belirlediği hedeflerden 12 puan gibi bir sapma var dolayısıyla sabırlı olacağız, başka çaremiz yok. Bu enflasyon çok yüksek ama sabırlı olunca önümüzdeki sene sonuna kadar belirli bir seviyeye ineceğini ümit ediyoruz.

TÜRKİYE POTANSİYEL BÜYÜMESİNİN ALTINDA

Büyüme rakamlarında da bir sürpriz yok. Büyüme iç talep soğurken dış talepten ciddi bir talep artışı gelseydi daha iyi olurdu. Ama dış talepten istenilen katkı gelmeyince Türkiye’nin büyümesi bu sene yüzde 3’ün altında kaldı. Bu da Türkiye’nin potansiyel büyümesinin 2 puan altında. Bu da olumlu değil.

Avrupa ülkelerinin büyümesinin sıfıra yakın olması yani en önemli pazarımızda büyüme olmaması bizim ihracat hamlesini yapmamıza engel oldu. Bir de emek yoğun sektörlerde maliyetler döviz bazlı olarak artınca rekabet gücü kaybı da oldu.

Son dönemde euronun dolara karşı değer kaybetmesi de ihracatı olumsuz etkiledi. Genel olarak baktığınız zaman ihracatta istenilen hamle yapılamadı. Ama ödemeler dengesi olumlu. İthalattaki gerilemeyle de beraber cari açığımız bu sene yüzde 1’in altına düştü. Bu anlamda o tarafta büyük bir problem görmüyorum.

2025 ZOR BİR YIL OLACAK

2025 daha iyi bir sene olabilir. Bir kere finansman maliyetlerinde bir gerileme var, faizlerde de bir düşüş var, şirketlerin yurt dışı borçlanmaları eskisinden daha kolay olmaya başladı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervlerinin düzelmesi ve Türk Lirasının istikrar kazanmasıyla birlikte Türkiye’nin risk priminin düşmesi Türkiye’nin borçlanma maliyetlerini aşağı çekti.

Büyümede ve ihracatta dış talepte çok büyük bir sıçrama beklememek lazım. Enflasyonda bu sene yüzde 46 ile kapatırız, önümüzdeki sene de enflasyon yüzde 21’in biraz üstünde olacaktır.

TCMB sıkı para politikasını uygulayacak ama faizleri de aşağı doğru çekecek. Türkiye’de bu doğrultuda gerek kredi faizleri gerek mevduat faizleri de gerileyecek. Faiz tarafında piyasanın algısı bu Aralık ayında bir indirim olacağı yönünde, olmazsa sürpriz olur diye düşünüyorum.

Bu yüksek enflasyon ortamında ve öngörülebilirliğin zor olduğu bir ortamda, Avrupa’nın da bu zorlu süreci devam ederse 2025 özel sektör için zor bir yıl olacaktır.

TRUMP’IN KÜRESEL EKONOMİYE ETKİSİ

Gümrük duvarlarının yükselmesi tabii enflasyonist olacaktır. Büyüme azalacak. Tabii Avrupa için kötü bir haber ama Türkiye buradan kârlı çıkar mı, göreceğiz. Trump söylediklerinin yarısını bile yapsa hem büyüme olarak hem enflasyonda olumsuz sonuçlar yaratacaktır. Global ekonomiye olumlu bir etkisinin olacağını düşünmüyorum.

SİGORTADA KÂRLILIKLARDA OLUMSUZLUK YOK

Türkiye’de penetrasyon düşük ama sigorta sektörü olumsuz etkilenmedi. Bizim sektörümüz Ekim sonu rakamlarına göre prim üretiminde gerek hayat tarafında gerek hayat dışı tarafta yüzde 70 üzerinde büyüdü.

Kârlılıklarda da bir olumsuzluk yok, bilhassa hayat ve emeklilik tarafında kârlılıklar gayet olumlu. Bireysel emeklilik tarafında 1 trilyon değer aşıldı ki bu Türkiye’de bu önemli bir eşiktir. Dolayısıyla sektör büyümeye devam ediyor. Borsada da sigorta şirketleri iyi bir performans gösterdi. AgeSa tarafı da çok iyi bir kârlılık gösterdi.

FİYAT ARTIŞLARININ SEBEBİ MEDİKAL ENFLASYON

Şimdi siz hangi poliçeyi yazarsanız yazın muhakkak bir risk primi yazmak zorundasınız. Bu fiyatları yükselten bir etken.

Mesela medikal enflasyon normal enflasyonun üstünde açıklanıyor. Sağlık sigortasında yine fiyat artışları oldu bunun da sebebi medikal enflasyon. Sektörde de çok yüksek rekabet var.

YAPAY ZEKA YATIRIMLARINA DEVAM EDECEĞİZ

Bizim öncelikli misyonumuz pastayı büyütmek, pazarı büyütmek. Gerek bireysel emeklilikte gerek hayat sigortalarında liderliğimizi korumak istiyoruz, müşteri tabanımızı genişletmek istiyoruz. Aksigorta tarafında selektif büyümeye devam edeceğiz, orada bilançoyu büyüteceğiz. Şimdi Medisa diye yeni bir şirketimiz var, buraya yatırım yapacağız. Burada hızlı bir büyüme hedefliyoruz. Teknoloji ve yapay zeka yatırımlarına da devam edeceğiz.

patronlardunyasi.com

İSO Başkanı Bahçıvan: İstikrarlı bir kur en önemli ihtiyaç

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, İstikrarını koruyan bir kurun önemine işaret ederek, istikrarlı kurun Türkiye için en önemli ihtiyaç olduğunu söyledi.

Herkesin Türk lirasına daha fazla güvenmesi gerektiğinin altını çizen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, istikrarını koruyan bir kurun önemine işaret etti. Bahçıvan, istikrarlı kurun Türkiye için en önemli ihtiyaç olduğunu söyledi.

Bahçıvan, herkesin Türk lirasına daha fazla güvenmesi gerektiğinin altını çizerek, “Türk lirası üzerinden verdiğimiz fiyata, Türk lirası üzerinden aldığımız vade ve borçlanmaya çok daha itibar etmemiz gerekiyor. Tekrar TL’ye itibar kazandırmamız için bu süreç anlamlı ve değerli. İnsanlar tekrar TL’ye dönük de bir teveccüh içerisinde” dedi.

Merkez Bankası’nın ciddi anlamda piyasadan döviz alıcısı olduğunu aktaran Bahçıvan, gelecek yıl kurda büyük bir hareketlilik beklemediğini ve kısa vadede fazla bir yarar getirmeyecek aşırı büyüme telaşlarının uzağında olunması gerektiğini söyledi.

“Daha güçlü sermaya gelecek”

Bahçıvan, yatırımcılar için en büyük teşviki, istikrarlı bir ekonomi politikası uygulanacağı inancı oluşturduğunu belirterek, “Türkiye’ye, 2025’te bu yıldan daha güçlü yabancı kaynak girişinin olacağını düşünüyorum. Hem uzun vadeli yatırımda hem Türkiye’ye nakit ve kaynak akışında 2025, 2024’ten daha olumlu bir görüntü verecek” dedi.

Erdal Bahçıvan, yaptığı değerlendirmede, küresel ekonomide bir dezenflasyon dönemine girildiğini belirterek, enflasyondaki alışkanlıklar ve direncin çok kolay değişmediğini ama her şeye rağmen dezenflasyon noktasında bir ivme kaydedildiğini söyledi.

Gelecek aylardan itibaren başta Avrupa Birliği ülkelerinde olmak üzere enflasyonun düşeceği ve faiz indirimlerinin güçlü şekilde gündeme gelebileceğini aktaran Bahçıvan, “Avrupa Birliği’nde bunu zaten ufak ufak görmeye başladık. ABD’de buna uygun bir sürecin başlayabileceğine dair bir izlenim var.” diye konuştu.

Bahçıvan, dünyada gelecek yıl belirsizliklerin söz konusu olabileceğine işaret ederek, “AB’nin iki temel ülkesinde, Fransa ve Almanya’da, oluşan politik belirsizlikler AB’nin nereye evrileceği noktasındaki en önemli soruların cevabını oluşturacak. Trump döneminin eğer daha korumacı ve kapalı bir ekonomi olması giderek güçlü bir söylem haline gelirse tam anlamıyla öngöremeyeceğimiz birtakım başka soru işaretlerini de beraberinde getirebilir.” şeklinde konuştu.

Türkiye’nin Amerika pazarında da Çin’den dolayı yer kapıp kapmayacağının zamanla görüleceğini dile getiren Bahçıvan, “Çin’in rakip pazarlarda Amerika’dan kaybettiği pazarı fiyat indirerek karşımıza çıkıyor olması bize önemli bir rekabet dezavantajı yaratacaktır. İhtiyatlı gidilmesi gereken bir dünya gerçeği var önümüzde. Fırsatlar da var ama çok hızlı değişebilecek olan tehditlerin de olduğunu gözden kaçırmamak gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Bahçıvan, geçen yılın OVP açısından değerlendirildiğinde en olumsuz tarafının enflasyon olduğunu kaydederek, “Enflasyon hala daha katı bir direnç göstermeye devam ediyor ama cari açık tarafında beklenenden çok daha iyi bir durum var. İşsizlik tarafı çok dengeli ve stabil gitti. Bütçe açığı deprem harcamaları meselesinden dolayı hemen hemen hedefe uygun şekilde yer alıyor. Enflasyon mücadelesinin olduğu bir süreçte büyümeye de çok fazla odaklanmamak lazım. Belli bir aşamasını başardığımız ama daha gitmemiz gereken çok daha uzun bir yol olan enflasyonla mücadele gerçeği var. O nedenle 2025’in en önemli gündemi ve çözüm bulmamız gereken konusu enflasyonu hayatımızdan çıkarmak.” değerlendirmesinde bulundu.

“En büyük gayreti sanayi ve üretim kesimi gösteriyor”

Enflasyonla mücadele edilirken ciddi fedakarlıkların olması gerektiğini aktaran Bahçıvan, programın hedefine ulaşmasına dönük en büyük gayreti sanayi ve üretim kesiminin gösterdiğinin altını çizdi.

Bahçıvan, sanayi dünyası olarak finansal istikrarın sağlanması ve enflasyonun ortadan kalkması için fedakarlık ve sabır gösterme noktasında kararlı olduklarını aktardı.

Erdal Bahçıvan, finansmana erişim noktasında Eximbank kredilerinde bir miktar daha artış olmasının, TL reeskont kredilerinin ucuzlamasının, döviz reeskont kredilerinde açılmanın, KOBİ’lerin üst sınırlarında bir yumuşamanın ve istihdam odaklı belli sektörlerdeki maliyetin bir nebze daha düşürülmesinin gündeme alınacağına inandığını ifade etti.

“Bizim için önemli olan finansal istikrar ve enflasyonla mücadele”

Merkez Bankası’nın faiz kararıyla ilgili konuşmamayı prensip edinen bir anlayışta olduklarını dile getiren Bahçıvan, kendileri için finansal istikrar, fiyat istikrarı ve enflasyonla mücadelenin önemli olduğunu bildirdi.

Bahçıvan, Merkez Bankası’nın yeni yönetiminin, göreve geldiğinden bu yana enflasyonla mücadelede son derece doğru politikalarını gelecek aylarda da kararlılıkla devam ettireceğine inandığını söyledi.

Kendileri için önceliğin enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi olduğunu kaydeden Bahçıvan, “Enflasyonda istikrarlı bir düşüş olduğu zaman zaten bizim için temel bir sorun olan faizlerin de düştüğünü göreceğiz. Yani öncelik enflasyonun sağlıklı düşmesi ve bunu toplumun kabullenmesi” diye konuştu.

“Türkiye’ye nakit ve kaynak akışında 2025, 2024’ten daha olumlu görüntü verecek”

Bahçıvan, Türkiye’nin yüksek potansiyelli bir ülke olduğunu, uluslararası ekonomi camialarında finansal istikrar ve ekonomik kredibilite noktasında güven tesis edildiğinde ülkeye farklı konularda ve alanlarda yeni yatırımların gelebileceğine inancının yüksek olduğunu söyledi.

CDS rakamlarının objektif birtakım analizlerle ortaya çıkan değerlendirmeler olduğuna işaret eden Bahçıvan, CDS’in istikrarlı bir şekilde aşağı doğru iniyor olmasının, yabancıların Türkiye’ye bakış açısına artı değer kattığını ifade etti.

Bahçıvan, yatırımcılar için en büyük teşviki, istikrarlı bir ekonomi politikası uygulanacağı inancının oluşturduğunu ifade ederek, “Türkiye’ye 2025’te bu yıldan daha güçlü yabancı kaynak girişinin olacağını düşünüyorum. Hem uzun vadeli yatırımda hem Türkiye’ye nakit ve kaynak akışında 2025, 2024’ten daha olumlu bir görüntü verecek” dedi.

“Asgari ücrette en az mutsuzlukla buluşacağımız yer en iyisi olacak”

Yatırımcı için uzun vadeli bir kalıcı güven oluşturmanın önemine dikkati çeken Bahçıvan, “Onun yanında mutlaka çözmemiz gereken birtakım yapısal konular ve sorunlarımız var. Bizim yapısal reformlar diye adlandırdığımız konulara artık biraz daha vakit ayırmamız gerek” açıklamasını yaptı.

Bahçıvan, asgari ücret sürecinde çalışanların yaşam standartlarındaki mutluluğu,huzuru önemsediklerini belirterek, “Ancak reel sektörün o asgari ücreti verdikten sonra o asgari ücretin karşılığında ürettiği mamullerden rekabet edebilir bir hayat sürmesi ve rekabet edebilmesinin dikkate alınması gerekir. İki tarafın da çok mutlu olmayacağı bir asgari ücrete doğru gidiyor. Bence en az mutsuzlukla buluşacağımız yer en iyisi olacak.”