Enflasyon Archives

Bank for International Settlements (BIS): Merkez Bankaları yeniden faiz artırmaya hazır olmalı

Uluslararası Ödemeler Bankası’ndan (BIS) üst düzey bir yetkili, çatışmalar, iklim değişikliği ve ticaret gerilimlerinin, merkez bankalarının gelecekte enflasyon beklentilerinin…

Uluslararası Ödemeler Bankası’ndan (BIS) üst düzey bir yetkili, çatışmalar, iklim değişikliği ve ticaret gerilimlerinin, merkez bankalarının gelecekte enflasyon beklentilerinin katılaşmasını önlemek için faiz oranlarını “daha güçlü” artırması gerekeceğini öngördü.

Basel (İsviçre) merkezli merkez bankaları şemsiye kuruluşu BIS’in genel müdür yardımcısı Andréa Maechler, para politikası yapıcılarının artık ekonominin arz tarafındaki aksaklıkların neden olduğu kısa vadeli fiyat artışlarını “gözden kaçıramayacaklarını” söyledi. Son günlerde, ABD limanlarda grevler, emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar veya olası bir İsrail saldırısında petrol rafinerilerinin kapanması bu arz şokları arasında yer alabilir.

Artan jeopolitik risk, daha yaygın sel ve kuraklıklar ve yeşil teknolojilere geçişin zaferle ve hayal kırıklıklarıyla dolu seyri nedeniyle bu tür şokların “daha büyük ve daha sık” hale gelebileceğini söyledi. Maechler, “Sıklaşan arz şokları para politikasının yürütülmesinde yeni yöntemler gerektirebilir” dedi. “Enflasyon beklentilerinin sabit kalmasını sağlamak için zaman zaman güçlü parasal sıkılaştırmaya ihtiyaç duyulabilir.”

Çarşamba günü Londra’da düzenlenen bir etkinlikte yaptığı yorumlar, Orta Doğu’da kötüleşen çatışmaların petrol fiyatlarını yukarı çekmesi ve ekonomistlerin ABD’li liman işçilerinin grevlerinin bir haftadan uzun sürmesi halinde mal fiyatlarını artırabileceği konusunda uyarıda bulunması üzerine geldi.

Yaşlanan nüfus ve küreselleşmenin önündeki artan engellerin, işgücü kıtlığının daha yaygın hale gelmesi ve “uluslararası ticaretin yurt içi enflasyonist baskılar karşısında şok emici olarak hareket etme” alanının azalması nedeniyle ekonomilerin bu tür aksaklıklara uyum sağlamasını zorlaştıracağını söyledi.

Maechler, koronavirüs pandemisinden sonra gözlemlenen eğilimlerin altını çizdi ve enflasyon yükselmeye başladığında, petrol veya gıda fiyatlarında yaşanacak yeni bir şokun, insanların paranın istikrarına olan güveni üzerinde “büyük bir etki” yaratabileceğini savundu. Bu tepki, hane halkı ve işletmelerin davranışlarında ani değişikliklere yol açarak enflasyonun katılaşmasına yol açabilir. “Bütün bunlar enflasyonun daha oynak hale gelebileceği ve ekonomilerin kendi kendini dengeleyen düşük enflasyon rejimlerinden kendi kendini besleyen yüksek enflasyon rejimlerine daha kolay geçiş yapma riskini artırabilir” dedi.

BIS, uzun süredir şahin bir ses olarak merkez bankalarını aceleci fazi indirimlerine karşı uyarıyor. 2010 gibi erken bir tarihte aşırı düşük faiz oranlarını çok uzun süre benimsemenin tehlikeleri konusunda uyardı; euro bölgesi borç krizinden kısa bir süre önce yapılan bir uyarı, Avrupa Merkez Bankası’nı faiz oranlarını uzun süre negatife indirmeye zorladı.

Ancak son birkaç yılda merkez bankalarının enflasyonu dizginlemek amacıyla faiz oranlarını küresel mali krizden bu yana en yüksek seviyelere çıkarmasıyla BIS görüşleri geçerlilik kazandı.

Fiyatlar, Kovid-19 sonrasında bastırılan talep, küresel tedarik zincirindeki aksaklıklar ve Rusya’nın Ukrayna’yı tam ölçekli işgalinin neden olduğu yüksek enerji fiyatları nedeniyle 2022’de arttı. Her ne kadar ABD Fed, Avrupa Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası enflasyonun düştüğüne ve bu durumun potansiyel olarak önümüzdeki aylarda faiz indirimlerine olanak sağlayacağına daha fazla emin olsalar da, politika yapıcılar faiz oranlarının salgın öncesi düşük seviyelere dönmesini beklemediklerinin sinyalini verdi.

Kaynak: FT, Central banks must stay on inflation alert in era of volatility, says BIS

Merhaba arkadaşlar, bugün sizlere Prizmabet adlı bir bahis sitesinden bahsedeceğim. Prizmabet, Betconstruct altyapısı ile üyelerine kaliteli hizmetler veren ve ülkemizin önde gelen bahis sitelerinden bir tanesidir. 2009 yılında kurulan Prizmabet, lisanslı, güvenilir ve avantajlı bir site olarak dikkat çekmektedir. Prizmabet’te spor bahisleri, canlı bahisler, casino, canlı casino, slot oyunları, sanal sporlar ve daha pek çok seçenek bulabilirsiniz. Prizmabet’te oyun oynamak için aradığınız ortamı fazlası ile bulacaksınız.

Prizmabet’in en önemli özelliklerinden biri de Prizmabet TV kanalıdır. Bu kanal sayesinde bahis sitesinde bulunan müsabakaları üyeler bir ücrete katlanmadan istedikleri zaman takip edebiliyor. Böylece hem heyecanlı hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabiliyorsunuz. Prizmabet TV kanalında futbol, basketbol, tenis, voleybol gibi popüler spor dallarının yanı sıra daha az bilinen sporlara da yer verilmektedir. Prizmabet TV kanalını kullanmak için sadece siteye üye olmanız ve yatırım yapmanız yeterlidir.

Prizmabet ayrıca üyelerine bol miktarda bonus ve promosyon da sunmaktadır. Prizmabet’te ilk üyelik bonusu olarak 100 TL deneme bonusu alabilirsiniz. Bunun yanında yatırım bonusları, kayıp bonusları, arkadaş davet bonusu, doğum günü bonusu gibi farklı bonuslar da mevcuttur. Prizmabet bonusları sayesinde daha fazla oyun oynayabilir ve kazancınızı artırabilirsiniz. Prizmabet bonuslarının çevrim şartları da oldukça makul seviyededir.

Prizmabet para yatırma ve çekme işlemleri konusunda da üyelerine kolaylık sağlamaktadır. Prizmabet’te banka havalesi, kredi kartı, papara, cepbank, QR kod, bitcoin gibi farklı yöntemlerle para yatırabilir ve çekebilirsiniz. Para yatırma ve çekme işlemleri 7/24 yapılabilmekte ve kısa sürede hesaplara yansımaktadır. Prizmabet para yatırma ve çekme işlemlerinde herhangi bir komisyon veya kesinti de yapmamaktadır.

Prizmabet müşteri hizmetleri de üyelerine 7/24 canlı destek hizmeti sağlamaktadır. Prizmabet canlı destek ekibi sayesinde site ile ilgili her türlü soru, sorun veya önerinizi iletebilir ve anında çözüm bulabilirsiniz. Prizmabet canlı destek ekibi profesyonel, güler yüzlü ve yardımseverdir.

Sonuç olarak, Prizmabet ülkemizin en iyi bahis sitelerinden biri olarak gösterilebilir. Prizmabet’te hem eğlenceli hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabilirsiniz. Prizmabet’e üye olmak için güncel giriş adresini web sitemizden bulabilirsiniz. Prizmabet’e girmek için tıklayınız! Prizmabet’e katıldığınıza pişman olmayacaksınız!

KİB Sabah Analizi: İsrail’in misillemesine ABD’nin de katılacağı iddiaları, petrole alım getirdi

Türk mali piyasalarının gündeminde son günlerde adeta serbest düşüşe geçen Borsa İstanbul bulunuyor. Endeks peş peşe yedinci günde de gerileyerek…

Türk mali piyasalarının gündeminde son günlerde adeta serbest düşüşe geçen Borsa İstanbul bulunuyor. Endeks peş peşe yedinci günde de gerileyerek son altı ayın dibini test ederken, borsadan çıkan yatırımcıların altına hücum ettiklerini işitiyoruz. Her ne kadar son sekiz günde %12’ye varan ve oldukça sert olarak nitelendirilen satış baskısının arkasında gözümüzün önünden geçen füzeler büyük bir yer tutsa da (İran füzeleri KKTC’den de görüldü), İsrail borsasının %3 gerilediği bir ortamda Borsa İstanbul cephesinde egemen olan bu denli bir satış baskısını sadece jeopolitik gelişmeler ile anlatmakta yetersiz kalıyoruz.

Bu bağlamda, dün de bültenimizde dile getirdiğimiz üzere, yaşanan jeopolitik gelişmelerin yanı sıra, arka planda reel sektörden gelen ‘çığlığın’ da etkili olduğunun itiraf etmemiz gerekiyor. Evvelki gün açıklanan ve büyümenin öncü göstergesi olan Türkiye PMI endeksinin pandemiden bu yana en düşük seviyeye geldiğini, sanayide ise çarkların durma noktasına geldiğini, faiz indirimlerinin yarattığı tahribatı (denge bir kere bozulmaya gerek) uzun bir süredir sıkı para politikası ile tedavi etmeye çalışan TCMB’nin uyguladığı antibiyotik tedavisinin bünyeden başka sorunlara yol açmaya başladığının altını bir kez daha çizmemiz gerekiyor. Borsanın yeniden ilgi görebilmesi için sadece ucuz olması yeterli bir görüş olmamakla birlikte, mütemadiyen su kaçıran havuza yeni suyun da gelmesi gerekiyor. Bu bağlamda, otoritenin yabancının TL’ye ulaşmasını sağlayacak swap kanallarını yeniden açması, borsanın fitilini ateşleyebileceğini düşünüyoruz.

Dün Türkiye cephesinde sabah saatlerinde TÜİK tarafından açıklanan enflasyon rakamlarını yakından takip ettik. İTO enflasyonunun işaret ettiği öncü bilgiye paralel resmî enflasyon %2,2 olan beklentinin üzerinde %2,97 olarak gerçekleşirken, yıllık enflasyon ise baz etkisi nedeniyle %49,38 seviyesine geriledi. Her ne kadar yıllık enflasyon TCMB’nin %50 olan politika faizinin altına gerilese de, çok açık bir şekilde enflasyonun düşmekte direnç gösterdiğini itiraf etmemiz gerekiyor. Belki televizyonda duymuşsunuzdur ama yapışkanlık arz eden enflasyona da atalet (inertia) deniyor.

Enflasyonun alt kalemlerine baktığımızda, sağlık, alkollü içecekler ve tütün, lokanta ve oteller, eğitim ve konut olmak üzere on iki alt grubun beşinin manşet TÜFE’nin (%49,38) üzerinde artış kaydettiğini not etmemiz gerekiyor. Özellikle, eğitim harcamalarının üniversiteye hazırlanan kızım nedeniyle nasıl can yaktığını bu yıl bizzat tecrübe ediyorum! Yurtiçi ÜFE’nin yıllık bazda %33,09 artışla manşet TÜFE’nin ciddi bir şekilde altında kalması, talep yönlü enflasyonun (hizmet) baskın olduğunu gösteriyor. Otoritenin reel mânâda yüksek faiz politikası da bir noktada tüketimi destekliyor. TCMB’nin reel sektörün çığlığını duyarak yılın son ayında faiz oranında ölçülü bir adım tercihini kullanacağını ama bunun da iletişimin çok da kolay olmayacağını düşünüyoruz.

TCMB’nin işinin oldukça zorlaştığının altını çizmemiz gerekiyor. Öte yandan, enflasyonun arzu edilen doğrultuda gerilememesi, belki de faiz oranlarının bir süre daha yüksek seyretmesi gerektiği yönünde inancı destekleyerek kur üzerinde de bebek adımları ile de olsa yukarı yönlü baskıyı hafifletti. USDTRY kuru 34,15’li seviyelere gerilerken, yurtdışında güvenli liman doların talep görmesine paralel EUR ve GBP’nin de sert gerilemesi ile TL sepet bazında da değer kazandı. KKTC insanının barometresi konumunda GBPTRY kuru geçen hafta 45,70 seviyesine kadar yükselmesi ardından dün 44,50 seviyesine varan bir gerileme kaydetti.

Her hafta Perşembe günü olduğu üzere, TCMB ve BDDK’nın haftalık bültenlerini dün yine enine boyuna irdeledik. Bu minvalde, BDDK verisine göre 27 Eylül ile biten haftada, yabancı para mevduatlar 1,1 milyar dolar düşüşle 197,9 milyar dolar seviyesine gerilerken, TCMB verilerine göre, yurtiçi yerleşik bireysel yatırımcıların DTH hesapları 0,8 milyar dolar artarken, tüzel müşterilerin ise 1,9 milyar dolar azaldı. KKM’nin TL cinsi bakiyesi 22,2 milyar TL düşüş kaydederken, TL mevduatın toplam mevduat havuzundaki payı %54, döviz mevduatın payı %37 ve KKM ise %8’e geldi. TCMB verilerine göre yabancılar geçtiğimiz hafta 0,2 milyar dolar hisse alırken, uzun bir aradan sonra 0,4 milyar dolar devlet tahvili satışı gerçekleştirmiş.

Ateş olmayan yerden duman çıkmaz misali, İran’ın füze salvosu ardından İsrail’den bir yanıt almanın çok da uzak olmayacağını düşünüyoruz. Başkan Biden’ın İran petrol tesislerinin potansiyel bir hedef olarak tartışıldığını doğrulaması ardından, piyasaların hafta sonuna gergin ve temkinli bir ruh hâli ile gideceklerini düşünüyoruz. Elbette petrol fiyatlarının yukarıya gitmesi, cılız da olsa enflasyona karşı galibiyet ilan merkez bankalarının enflasyona savaşını yeniden tehlikeye sokma ihtimali taşırken, Türkiye ve KKTC gibi net enerji ithalatçısı ülkelerin ilaveten cari işlemler dengesini de zora sokuyor. Daha geçen hafta asgari ücret yeniden gözden geçirilen KKTC’de elektriğe %15 zam yapıldı!

Her ne kadar gündemimizde İsrail ve İran olsa da, piyasaları açısından bugün günün ikinci yarısında, her ayın ilk Cuması olduğu üzere, ABD’de açıklanacak resmî istihdam raporu önemle takip edilecektir. ABD ekonomisinin sağlığı hakkında en önemli ipuçlarını verdiğine inanılan ve FED’in de para politikası üzerinde söz sahibi olan verinin bugün bordrolu çalışan sayısının 150 bin kişi artması, işsizlik oranının %4,2’de sabit kalması, enflasyon göstergesi olan maaş artışının ise yıllık %3,8 olması bekleniyor. Beklenti dışında gelecek bir veri piyasalar cephesinde yansıma bulacağını düşünüyoruz.

Asya borsaları ve ABD borsalarının vadeli işlemleri bu sabah ılımlı bir seyir izliyor olsalar da, günün ilerleyen saatlerinde piyasaların defansif bir pozisyon alma ihtimalini göz ardı etmiyoruz! İsrail’in saldırısı beklenirken, yatırımcıların hafta sonuna riskleri azaltıp hatta kapatıp gitmesi olası görünüyor. Bu bağlamda, gümüşün ons fiyatı, bu sabah 32,20 dolar seviyesine yükselerek neredeyse son 12 yılın en yüksek seviyesinde işlem görürken, altının ons fiyatı ise geçen hafta test ettiği tüm zamanların zirvesi olan 2,685 dolar seviyesinin kıyısında işlem gördüğünü bir kez daha hatırlatalım. Pazartesi günü daha güzel bir bültenle karşınıza çıkma ümidiyle….

Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)

Grup Müdürü • Hazine Bölümü • Kıbrıs İktisat Bankası

Vega Portföy/İbrahim Tarkan Çetin: Piyasalar Orta Doğu travması yaşıyor

BIST serbest düşüş yaşıyor. Global borsalardaki iyimser havanın aksine endeks peş peşe yedinci günde de gerileyerek 250 günlük ortalamasının altına…

BIST serbest düşüş yaşıyor. Global borsalardaki iyimser havanın aksine endeks peş peşe yedinci günde de gerileyerek 250 günlük ortalamasının altına sarktı, borsadan çıkan yatırımcıların gram altına yöneldikleri haberleri var.

Borsadaki düşüşte İsrail-İran gerginliğinin yanı sıra uygulanan sıkı para politikası neticesinde reel sektörden gelen iflas ve konkordato haberlerinin yarattığı olumsuz havanın da etkisi olduğunu düşünüyorum.

Sanayideki durumu gösteren Türkiye PMI endeksi pandemiden bu yana en düşük seviyede geldi, sıkı para politikası sanayi kesimini oldukça zorlamaya başladı.

TÜİK aylık enflasyonu %2,2 olan beklentinin üzerinde %2,97 olarak gerçekleşirken, yıllık enflasyon ise baz etkisi nedeniyle %49,38 seviyesine geriledi.

Yurtiçi ÜFE’nin yıllık bazda %33,09 artışla manşet TÜFE’nin ciddi bir şekilde altında kalması, talep yönlü enflasyonun (hizmet) baskın olduğunu gösteriyor.

Aylık enflasyonda düşüş eğilimi olmadıkça TCMB sıkı para politikasına devam edeceğini söylemişti. Ama bu faiz indirimi olmayacak anlamına gelmiyor. Enflasyonun para politikası faizi olan %50’nin altına gelmesiyle Merkez Bankası’nın faiz indirimi için elinin kuvvetlendiğini düşünüyorum. Yabancı bankalar faiz indirim beklentilerini Kasım’dan Ocak ayına taşıdılar. Gene de sanayi kesiminin durma noktasına gelmesi sebebiyle TCMB’nin Kasım ayında faiz indirimlerine başlaması yüksek ihtimal.

Faiz indirimlerinin beklenenden geç gelebileceği ihtimali dün dövize satış getirdi. Son hafta verilerine baktığımızda TCMB’nin hala piyasadan döviz aldığını ve swap hariç net rezervinin 2 milyar dolar kadar arttığını görüyoruz.

BDDK verisine göre 27 Eylül ile biten haftada, yabancı para mevduatlar 1,1 milyar dolar düşüşle 197,9 milyar dolar seviyesine geriledi.

KKM’nin TL cinsi bakiyesi 22,2 milyar TL düşüş kaydederken, TL mevduatın toplam mevduat havuzundaki payı %54, döviz mevduatın payı %37, KKM ise %8’e geldi.

TCMB verilerine göre yabancılar geçtiğimiz hafta 0,2 milyar dolar hisse alırken, uzun bir aradan sonra 0,4 milyar dolar devlet tahvili satışı gerçekleştirmiş.

Petrol fiyatlarındaki artış global olarak enflasyon endişesi yaratırken Türkiye gibi net enerji ithalatçısı ülkelerin cari işlemler dengesini de zorlaması açısından olumsuz.

Bugün, ABD’de açıklanacak tarım dışı istihdam, TDI, datası önemli. Beklenti istihdamda 150 bin kişilik artış olması. Bunun üzerinde gelecek bir rakam dolar endeksini güçlendirir. Altında gelecek rakam ise başta altın ve gümüş lehine olmak üzere doları zayıflatır.

Gümüşün ons fiyatı, bu sabah 32,20 dolar seviyesine yükselerek neredeyse son 12 yılın en yüksek seviyesinde işlem görürken, altının ons fiyatı ise geçen hafta test ettiği tüm zamanların zirvesi olan 2.685 dolar seviyesinin yakınında işlem görüyor.

Vega Portföy GM İbrahim Tarkan Çetin

ANALİZ: TUIK sonunda mevsimsellikten arındırılmış TÜFE’yi açıkladı… Niye önemli?

TUIK sonunda ekonomistlerin merakla beklediği “mevsimsellikten arındırılmış TÜFE” verilerini yayınladı. Kurumdan gelen açıklama aşağıda. Bu veri TCMB’nin faiz kararlarında öneli bir rol oynayacak, ama halihazırda bu yıl faiz indirimi için çok ümit vermiyor doğrusu.

TUIK’e göre

Mevsimsel etkilerden arındırılmış tüketici fiyatları Eylül’de yüzde 2,80 artış kaydetti. Ağustos ayında yüzde 2,83 artış yaşanmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:

“Mevsimsel etkilerden arındırılmış enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE (C Endeksi) Eylül’de aylık yüzde 2,96 arttı. Ağustos ayında artış yüzde 2,78 seviyesinde gerçekleşmişti.

Ağustos ayında yüzde 2,71 olarak açıklanan mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE (B Endeksi) ise Eylül’de aylık yüzde 2,71 arttı.

Niye önemli?

TCMB para politikası kararları verirken, “trend enflasyona” göre rotasını çiziyor. Trend enflasyonun ne anlama geldiği biraz muğlak bırakılsa da, mevsim etkisinden arındırılmış enflasyon verileri bu değişkeni tayin etmekte önemli rol oynayacak.

Yeni TÜFE ölçümü bir çok uzmanın tahmin ettiği TCMB’nin bu sene faiz indireceği senaryosunu desteklemiyor. Cuma saat 18:00 açıklanan TCMB aylık fiyat gelişmeleri raporunda yıllık enflasyonun enerji ve hizmetlerde daha belirgin olmak üzere tüm ana gruplarda gerilediğini bildirdi. Ancak, faiz indirimi için açık sinyal verilmedi.

Raporda şahin olarak algılanabilecek şu ifadeler dikkat çekti:

“Bu dönemde sözleşme yenileme oranının yüksek olmasıyla aylık kira enflasyonunun güçlü seyrini koruduğu vurgulandı.

Açıklamada ayrıca “Üretici fiyatları artışı önceki aya kıyasla bir miktar yavaşlamış, yıllık üretici enflasyonu gerileme eğilimini sürdürmüştür. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle, aylık değişimler B göstergesinde yatay seyrederken diğer göstergelerde bir önceki aya kıyasla bir miktar yükselmiştir.” ifadeleri yer aldı”.

TCMB daha önce kamuoyuyla paylaştığı mesajlarda yılın son çeyreğinde “trend enflasyonun” %1.5’a gerilemesi halinde para politikasını gevşeteceğini beyan etmişti. Eylül itibarıyla “neresinden bakarsak bakalım” TCMB’nin faiz indirimine bahane olarak kullanabileceği bir enflasyon verisi yok ortada.

Fatih Karahan TBMM’nde ne anlattı?

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yaptı. Karahan, göstergelerin ‘kira enflasyonunda azalış eğilimlerini süreceğine işaret…

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yaptı. Karahan, göstergelerin ‘kira enflasyonunda azalış eğilimlerini süreceğine işaret ettiğini’ söyledi. Milletvekillerinin üç kurumun farklı enflasyon oranları açıklamasına ilişkin sorularına “Bu 3 endeks aynı şeyi ölçmüyor, tamamen farklı da ölçmüyor. Yani elma ile armut kadar değil ama yeşil elma ile kırmızı elma kadar farklı” yorumunu yaptı. Başkan sunumda faiz indirimi konusunda ipucu vermedi.

Komisyonu’nda yaptığı sunumda, “Para politikasındaki sıkı duruşumuzu fiyat istikrarı sağlanana kadar kararlılıkla sürdüreceğiz” dedi ve ekledi: “Bu süreçte iki ana koşul gözetiyoruz: Birincisi, aylık enflasyonun ana eğiliminin, belirgin ve kalıcı bir düşüş göstermesi. İkincisi ise, enflasyon beklentilerinin öngörülen tahmin aralığına yakınsaması. Her iki kriterde de alınacak bir miktar mesafe olduğunu değerlendiriyoruz.”

Türkiye’nin dış talep görünümünde 2025 yılında daha belirgin bir toparlanma bekleniyor. Enerji fiyatları son dönemde gerilemiştir. Küresel büyüme görünümü, jeopolitik riskler ve arz yönlü faktörler, emtia fiyatları üzerinde belirleyici olmaya devam ediyor. Enerji emtia fiyatları genel endeksi son dönemde gerilerken petrol fiyatlarında da temmuz ayından itibaren görülen düşüş eğilimi dikkat çekiyor.

Talepteki dengelenme sürecinin devam ettiğine değinen Karahan, “Yılın ikinci çeyreğinde, yurt içi talebin yıllık bazda büyümeye katkısı belirgin olarak azalırken net ihracatın büyümeye verdiği pozitif katkı sürdü. Bu dönemde yurt içi talep büyümeye 1,2 puan katkı verirken, net ihracatın katkısı 1,3 puan olarak gerçekleşti. Böylelikle, harcama yönünden büyümenin kompozisyonunda daha dengeli bir talep görünümü izlendi” dedi.

Cari işlemler dengesindeki iyileşme devam ediyor. İç talepteki dengelenmeyle uyumlu olarak dış ticaret dengesindeki iyileşmenin devam ettiğini görüyoruz. Bunun yansımasıyla, ikinci çeyrekte, cari açığın milli gelire oranı yüzde 2,1 seviyesine geriledi. Üçüncü çeyrekte ise yıllıklandırılmış cari açığın azalışını sürdürerek milli gelire oranla yüzde 1,5 civarına gerileyeceğini tahmin ediyoruz. Daha önce de iletişimini yaptığımız gibi, parasal sıkılaştırma dönemlerinde, cari dengede düzelme oluyor. Önümüzdeki dönemde, sıkı parasal duruşumuzla uyumlu olarak cari dengedeki olumlu seyrin süreceğini öngörüyoruz.”

“İTO, ENAG ve TÜİK aynı şeyi ölçmüyor”

Karahan, milletvekillerinin İTO, ENAG ve TÜİK enfl asyon oranlarında farklılığa ilişkin eleştirilerini yanıtlarken “yöntem” farklılığına dikkat çekerek, “Bu 3 endeks aynı şeyi ölçmüyor, tamamen farklı şeyleri de ölçmüyor ama aynı sayıları beklemek doğru değil yani bir elma ile armut kadar farklı değil ama belki yeşil elma, kırmızı elma gibi. İTO sadece İstanbul’da topluyor, TÜİK daha genel topluyor ve yöntem farklı. ENAG on-line topluyor yani oldukça ciddi farklılıklar var” dedi.

“Bizim işimiz enflasyon yüzde 5’e gidene kadar bitmeyecek”

Haziranda dezenflasyon sürecinin başladığını, bundan sonra da ara hedeflere uyumlu olarak enflasyonu düşürmek için ellerinden geleni yapacaklarını söyleyen Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, manşet enflasyonun düşmeyi sürdüreceğini belirtti. Dönem dönem enflasyon dinamiğini gözden geçirdiklerini anlatan Karahan, “Bizim işimiz enflasyon yüzde 5’e gidene kadar bitmeyecek. Ondan sonra da zaten Merkez Bankalarının görevi fiyat istikrarının devamını sağlamaktır” diye konuştu.

AMB/Guindos: Enflasyonda zafer ilan etmek için erken

Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkan Yardımcısı Luis de Guindos, enflasyonun yüzde 2’ye yakın olacağını ancak zafer turları atmak için henüz çok erken olduğunu söyledi.

Avrupa’da enflasyon göstergeleri pozitif bir hava yaratırken, para otoritesinin yetkili isimlerinden uyarılar geliyor.

Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkan Yardımcısı Luis de Guindos, enflasyon konusunda gelen olumlu verilere rağmen Avrupa’da zafer ilan etmek için henüz erken olduğunu belirtti.

Madrid’de konuşan AMB Başkan Yardımcısı Guindos, “Ücretler ve verimlilik birim maliyetlerin gelişiminde belirleyici olacak. İzlememiz gereken bu. Projeksiyonlar önümüzdeki yılın sonunda enflasyonun yüzde 2 gibi çok istikrarlı bir seviyede olacağını gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu.

Guindos, AMB Yönetim Konseyi’ndeki bazı meslektaşlarının bu ay ne yapacakları konusunda tercihlerini açıkça ortaya koyduklarını, ancak kendisinin bu konularda temkinli olduğunu söyledi. Guindos, “Gördüğümüz enflasyon verileri olumlu bir sürpriz oldu ve ekonomik büyüme verilerinde aşağı yönlü bir risk var. Bu zaten tahminlerimizde hesaba kattığımız bir şeydi” dedi.

“Yetkililer Ekim ayında daha büyük trendlere odaklanarak tüm rakamları analiz edecekler” açıklamasında bulunan Guindos, “Para politikasının yönünün net olduğunu söyleyebilirim” diye konuştu.

Enflasyon AMB hedefinin altına gerilemişti

Euro Bölgesi enflasyonu Eylül ayında yüzde 1,8’e gerileyerek 2021’den bu yana ilk kez AMB’nin yüzde 2’lik hedefinin altında kaldı. Ancak bu rakam enerji maliyetlerindeki dalgalanmalar nedeniyle baskılanmış durumda ve muhtemelen yıl sonuna doğru tekrar yükselecek.

AMB, enflasyon verileri sonrası gevşeme döngüsüne başlayarak Haziran ve Eylül aylarında iki kez faiz indirimine gitmişti. Piyasalar ve ekonomistler, yavaşlayan enflasyonun ve zayıf seyreden ekonominin Ekim’de faiz indirimine olanak sağlayarak hızlanmaya işaret edeceğini düşünüyor.

“Enflasyonda geçiş dönemini tamamladık”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz enflasyonda geçiş dönemini tamamladıklarını belirterek “Gelecek yıl enflasyonu yüzde 20’nin altına düşürmeyi hedefliyoruz.” dedi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Gelecek yıl enflasyonu 20’nin altına düşürmeyi hedefliyoruz. 2026’da ise yeniden ülkemizi tek haneli rakamlarla buluşturmak istiyoruz.” dedi.

Yılmaz, Ümraniye İş Dünyası Buluşması’nda yaptığı konuşmada, enflasyonu tek haneli rakamlara düşürmek istediklerini söyledi. Yılmaz, “Bu konuda da başından itibaren ‘üç dönem’ olacak dedik. Bir geçiş dönemi, dezenflasyon dönemi, bir de kalıcı fiyat istikrarı dönemi. Geçiş dönemini bu yılın haziran ayı itibarıyla tamamlamış olduk. Son 1 yıllık dönemde depreme rağmen geçen yıl bütçe açığının milli gelire oranı 5,2 oldu, bu sene beklentimiz 4,9. Geçen yıl depremin etkisiyle bazı ekonomistler ‘Yüzde 10’a gidecek.’ diyorlardı bütçe açığı, öyle olmadı. Geçen yılın bu 5,2’sinden deprem harcamalarını düşerseniz, yüzde 1,6 aslında bizim gerçek bütçe açığı, deprem hariç bütçe açığı.” ifadesini kullandı.

Yılmaz, gelecek yıldan itibaren depremin etkisinin azalmaya başlayacağını, gelecek yıl için bütçe açığı beklentilerinin yüzde 3’ler civarında olduğunu ifade etti.

Cari açığın geçen yılın ortalarında 60 milyar dolara yaklaştığını vurgulayan Yılmaz, bugün gelinen noktada 20 milyar doların altında bir rakamla karşı karşıya kaldıklarını ve yıl sonu itibarıyla cari açığın milli gelire oranının yüzde 1,7 olacağını dile getirdi.

Yılmaz, “CDS” denilen ülke risk priminde de ciddi bir gerileme olduğunu, Merkez Bankasındaki rezervlerin 27 Eylül itibarıyla tarihi rekor seviyeye ulaştığını, brüt rezervlerin 157,4 milyar dolar olduğunu vurguladı.

“2026’da yeniden ülkemizi tek haneli rakamlarla buluşturmak istiyoruz”

Haziranla birlikte dezenflasyon dönemine girildiğinin altını çizen Yılmaz, “Başından beri hep söyledik, ‘Bakın yılın ikinci yarısında belirgin bir düşüş olacak.’ dedik. Nitekim mayıs ayına kadar enflasyonunuz arttı, mayısta tepeyi buldu. Mayıs ayından bugüne 26 puanın üzerinde bir düşüş oldu enflasyon oranında. Fiyat düşüşünden bahsetmiyoruz, enflasyon oranının düşüşünden bahsediyoruz. Tabii bu ayrımı yapmak gerekiyor. Son açıklanan rakamımız 49,4. Uzun bir aradan sonra yüzde 50’nin altını görmüş olduk. Yıl sonunda 41,5 gibi Orta Vadeli Programımızda tahminimiz söz konusu. Gelecek yıl enflasyonu 20’nin altına düşürmeyi hedefliyoruz. 2026’da ise yeniden ülkemizi tek haneli rakamlarla buluşturmak istiyoruz.” diye konuştu.

Yılmaz, son 1 yılda Türkiye’de 1 milyonun üzerinde bir istihdam artışı olduğunu, 2024’ün ikinci çeyreğinde toplam çalışan sayısının 32 milyon 661 bin kişiye ulaştığını, bunun tarihi bir zirve olduğunu kaydetti.

İhracatın yıl sonunda 264 milyar dolar olmasını hedeflediklerini belirten Yılmaz, bütün bunların Orta Vadeli Programın çalıştığını, sonuç ürettiğini gösterdiğini söyledi.

Yılmaz, para politikasının önemli olduğunu dile getirerek şunları kaydetti:

“Maliye politikası da önemli. Ama üçüncü bir unsur daha var ki ekonomik programımızda biz bunu daha çok önemli görüyoruz. O da yapısal reformdur. Yani para politikaları ve maliye politikalarını, verimliliği, rekabet gücünü arttırıcı yapısal reformlarla bütünleştirdiğiniz zaman çok daha etkili bir programı hayata geçirme imkanınız oluyor. Biz de geçen yıl yaptığımız bir yenilikle Orta Vadeli Program’a yapısal reform takvimi ilave etmiştik. Bu yıl da onu güncelleyerek devam ettiriyoruz.”

7 başlıkla geçen hafta

Küresel piyasalarda ABD’den ve Euro Bölgesi’nden gelen veriler geçen haftanın en önemli gelişmeleri olarak kaydedilirken, yurt içinde Eylül ayı enflasyon verileri ve ardından yabancı bankalardan gelen TCMB’nin faiz kararına ilişkin yorumlar izlendi.

Küresel piyasalar ABD verileri nin Fed beklentileri üzerinde etkili olmasıyla hareketli bir haftayı geride bıraktı. ABD ISM hizmet endeksinin beklentilerin ötesinde pozitif bir tablo sergilemesi Fed beklentilerini de etkiledi. Piyasa aktörlerine göre Fed’in Kasım ayında 50 baz puanlık bir indirime gitme ihtimali azaldı. Yurt içinde Eylül ayı enflasyon verisi dikkatle izlendi. Aylık verinin beklentilerin üzerinde gelmesi yabancı banka ve kurumlardan TCMB’in faiz indirimini geçiktireceği yorumları öne çıkan başlıklar oldu.

İşte geçen haftanın öne çıkan yedi başlığı…

1- Aylık enflasyon, beklentileri aştı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Eylül ayına ilişkin enflasyon verilerini açıkladı. Veriler yıllık enflasyonun yüzde 50’nin altına gerilediğine işaret etti. Böylelikle yıllık enflasyon üç yılın ardından ilk kez politika faizinin altına gerilerken aylık enflasyon 2,97 ile beklentilerin üzerinde geldi.

2- Bankalar TCMB yorumlarını paylaştı

Goldman Sachs Group Inc. ekonomistleri, Türkiye’de ilk faiz indirimine yönelik tahminlerini Kasım’dan Ocak ayına öteledi. İsviçre Bankası UBS, Eylül ayı enflasyon verilerinin ardından TCMB’nin Kasım’da faiz indirimlerine başlama ihtimalinin devam ettiğini ancak gevşemeye daha geç başlama riskinin bir miktar arttığını belirtti. BBVA paylaştığı raporda ilk indirim beklentisini Aralık ayına ötelediğini bildirdi. Barclays ise indirimin sonraki aylara ötelenebileceğine dikkat çekti.

3- Karahan: Aylık enflasyon ve beklentilerde alınacak bir miktar mesafe var

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu toplantısında gözettikleri iki ana koşulun aylık enflasyonun ana eğiliminin, belirgin ve kalıcı bir düşüş göstermesi ve enflasyon beklentilerinin öngörülen tahmin aralığına yakınsaması olduğunu belirterek “Her iki kriterde de alınacak bir miktar mesafe olduğunu değerlendiriyoruz. Bu nedenle, para politikasında sıkılığı korumaya devam edeceğiz” dedi.

4- İsrail’den Lübnan’a hava saldırısı

İsrail ordusu, Beyrut’u vurmaya başladı. İsrail ordusu, saldırının belirli bir hedefe yönelik olduğunu belirtti. Reuters haber ajansına konuşan güvenlik kaynakları, İsrail’in Hizbullah komutanlarından Ali Karaki’yi hedef aldığını söyledi.

5 – ABD’de beklentileri etkileyen güçlü istihdam artışı

ABD’de Eylül ayına ilişkin tarım dışı istihdam artışı istihdam piyasasının güçlü durumuna dikkat çekti. Veriler tarım dışı istihdam artışının Eylül’de 254 bin ile piyasanın 150 binlik beklentisinin çok üzerine çıktığını gösterdi. Verilerin ardından para piyasalarında Kasım ayına ilişkin 50 baz puanlık faiz indirimi beklentisi geriledi.

6- Euro Bölgesi enflasyonu 2021’den beri ilk kez hedefin altında

Euro Bölgesi enflasyonu yıllık yüzde 1,8 olarak 2021’den beri ilk kez Avrupa Merkez Bankası’nın hedefine indi. Bu yavaşlama, AMB’den bu ay yeni bir indirim beklentisini de tetikledi.

7- Powell: Fed faizleri hızlı şekilde indirmede acele etmeyecek

Fed Başkanı Jerome Powell, NABE’nin etkinliğinde para politikası patikasıyla ilgili de mesajlar verdi.

Filipinler’de enflasyon yavaşlıyor, faiz indirimleri gündeme gelebilir

Filipinler ekonomisi, Eylül ayında Mayıs 2020’den bu yana en düşük yıllık enflasyon oranını kaydetti. Bu düşüş, öncelikle gıda ve ulaşım maliyetlerindeki azalmadan kaynaklandı. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) geçen yılın aynı ayına göre %1,9 artış gösterdi. Bu oran, Ağustos ayındaki %3,3’lük artıştan önemli ölçüde düşük ve beklenen %2,5’in altında kaldı.

Bu yavaşlama, ülkenin merkez bankası olan Bangko Sentral ng Pilipinas’a (BSP) faiz oranlarında daha fazla indirim yapma fırsatı sundu. Maliye Bakanı Ralph Recto, son verilerle birlikte enflasyonun bu yıl için %3,2 civarında istikrar kazanmasının beklendiğini, bunun da merkez bankasının %2 ile %4 arasındaki hedef aralığına uygun olduğunu belirtti.

Recto, düşük enflasyon oranının BSP’ye daha agresif bir para politikası gevşetme stratejisi benimseme imkanı verdiğini, bunun da ekonomik büyümeyi hızlandırabileceğini ve hükümetin gelir tahsilatını artırmasına yardımcı olabileceğini vurguladı.

BSP, Cuma günü yayınladığı bir açıklamada, önümüzdeki çeyreklerde enflasyon eğilimlerinin düşmeye devam edeceğini öngördüğünü belirtti. Banka, gıda sektöründeki arz baskılarının azalmasını ve geçen yıl kaydedilen yüksek tüketici fiyatlarından kaynaklanan baz etkilerini gerekçe gösterdi. Merkez bankası ayrıca, enflasyon görünümüne ilişkin risklerin 2024 ve 2025 için aşağı yönlü olduğunu, ancak 2026 için hafif bir yukarı yönlü risk bulunduğunu belirtti.

Dalgalı gıda ve enerji fiyatlarını hariç tutan çekirdek enflasyon da Eylül ayında %2,4’e geriledi; bu oran Ağustos ayında %2,6 idi. Gıda enflasyonundaki yavaşlamanın önemli bir faktörü, pirinç fiyatlarındaki artışın Eylül ayında %5,7’ye düşmesi oldu; bu oran Ağustos ayında %14,7 idi. Bu değişim, baz etkilere ve düşürülen tarifelerin etkisine bağlandı.

Şu anda, yılbaşından bu yana ortalama enflasyon %3,4 seviyesinde bulunuyor. Daha önce Ağustos ayında politika faizini 25 baz puan düşürerek %6,25’e indiren BSP, gelecekteki faiz oranı yönünü belirlemek üzere 16 Ekim’de toplanacak. BSP Başkanı Eli Remolona daha önce, enflasyondaki yavaşlama eğiliminin devam etmesi durumunda, biri Ekim’de diğeri Aralık’ta olmak üzere iki adet 25 baz puanlık indirimin mümkün olabileceğini belirtmişti.

Reuters bu habere katkıda bulunmuştur.

Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.

Merkez bankaları daha aktif bir politika yaklaşımı benimseyebilir

Dünya genelindeki merkez bankaları, kırılgan tedarik zincirlerinin etkisiyle öngörülemeyen enflasyon ve ekonomik çıktıya yanıt olarak para politikasında daha dinamik bir yaklaşımı değerlendiriyor. Bu strateji değişikliği, COVID-19 pandemisi ve Ukrayna çatışmasının tetiklediği hızlı enflasyon artışlarını takip eden hızlı dezenflasyon döneminin ardından geliyor. Bu zorluklara rağmen, ekonomiler önemli düşüşlerden kaçınmayı başardı; bu durum “yumuşak iniş” olarak tanımlanıyor.

Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), mevcut küresel ekonomik iklimde daha sık arz şokları ve daha hassas enflasyon olasılığına dikkat çekti. BIS Genel Müdür Yardımcısı Andrea Maechler, bu hafta Londra’da yaptığı bir konuşmada, merkez bankalarının geçmişte geçici enflasyonist faktörler olarak kabul edilen arz şoklarına daha fazla dikkat etmesi gerektiğini vurguladı. Maechler, daha dik arz ve Phillips eğrilerinin (işsizlik ve ücretler arasındaki ilişkiyi gösteren), çıktıdaki değişimler için daha büyük fiyat hareketleri önerdiğine işaret etti.

Örneğin, pandemi sonrası işgücü kıtlığı, şirketlerin hızla genişlemeye çalışması nedeniyle ücret artışlarına yol açtı. Ayrıca, Ukrayna işgalinden sonraki enerji fiyatı artışı gibi yurt dışı tedariklerdeki aksamalar, genel fiyatlar üzerinde daha keskin etkilere neden oldu. Maechler, enflasyon oranları zaten merkez bankalarının hedeflerinin üzerindeyken gerçekleştiği için enflasyon üzerindeki etkinin daha belirgin ve hızlı olduğunu belirtti.

Merkez bankalarının, küreselleşmenin geri çekilmesi, jeopolitik gerilimler, daralan işgücü, yüksek kamu borcu, iklim değişikliği ve yeşil enerjiye geçiş gibi faktörler nedeniyle daha yaygın hale gelmesi beklenen arz şoklarına yanıt verirken dikkatli olmaları tavsiye ediliyor. Kısa vadeli enflasyon oynaklığının uzun vadeli beklentileri ve %2’lik enflasyon hedeflerine olan güveni etkilemesini önlemek için daha “güçlü” bir politika yanıtı gerekli olabilir.

İlginç bir şekilde Maechler, dik arz eğrilerinin, artan faiz oranlarından kaynaklanan çıktı üzerindeki etkiler yalnızca hafif olsa bile ücretlerin ve fiyatların hedeflere dönebileceği anlamına gelebileceğini öne sürdü. Bu, özellikle geçmişe göre daha dik Phillips eğrilerine sahip işgücü piyasalarında, ekonomilerde yumuşak iniş için mevcut görünümü açıklayabilir.

Avrupa Merkez Bankası politika yapıcısı Mario Centeno yakın zamanda enflasyonun hedefin altına düşme riskinin ekonomik büyümeyi engelleyebileceğini vurguladı. Aylık fiyatların düşmesi ve yıllık enflasyonun %1’in altına inmesine yanıt olarak, yeni İsviçre Ulusal Bankası başkanı Martin Schlegel, negatif faiz oranlarının gündem dışı olmadığını belirtti. İngiltere Merkez Bankası da İngiltere’deki faiz oranlarını düşürme konusunda potansiyel bir hızlanmaya işaret etti; Başkan Andrew Bailey “biraz daha agresif” olma olasılığından bahsetti.

Yatırımcılar için bu, ileride daha oynak bir faiz oranı ortamı olacağını gösteriyor. Ancak, daha geniş ekonomiler dalgalanan fiyatları ve borçlanma oranlarını etkili bir şekilde yönetebilirse, bu durum şirket kazançları ve hisse senetleri için olumlu bir görünüm sunabilir.

Reuters bu makaleye katkıda bulundu.

Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.