Prizmabet

Kriptoda başkaları alırken satmak, başkaları satarken almaya dair

Kriptoda bilişsel yanlılık serimizin ikinci kısmında Aşırı Özgüven Yanlılığı, Yanlış Eşsizlik Yanılgısı, Yanlış Fikir Birliği Etkisi’nden bahsedeceğiz.

Kriptoda bilişsel yanlılık serimizin ikinci kısmında Aşırı Özgüven Yanlılığı, Yanlış Eşsizlik Yanılgısı, Yanlış Fikir Birliği Etkisi’nden bahsedeceğiz. Yatırım ve trade alanındaki birçok kişinin bildiği üzere sıklıkla ifade edilen bir tabir vardır: “Herkes alıyorken sat, herkes satıyorken al.” İlgili ifade her ne kadar mantıklı ve sözde kolay olsa da bu tabirin kişiler tarafından nasıl yanlış anlaşıldığı üzerine birkaç söz etmek gerekmekte. İnsanlar sahip oldukları bazı bilişsel yanlılıklardan dolayı kendilerinin herkesten ayrışabilerek “farklı” düşünebildiğini iddia ederler. Şimdi hep birlikte bu düşünce yapısına yol açan bazı bilişsel yanlılıklara bakalım:

Aşırı özgüven yanlılığı

Kişilerin kendi düşüncelerine, yeteneklerine, potansiyeline nesnel olarak makul olandan daha fazla güvenme eğilimidir. Neredeyse herkes kendisine aşırı güvenmekte ve ortalamadan üstün olduğunu düşünmektedir. Örneğin yapılan bir çalışmada üniversite öğrencilerinin büyük bir çoğunluğunun en iyi yüzde 30’luk kesimde bulunduğunu düşündüğü görülmüştür fakat böyle bir şey tahmin edeceğiniz üzere matematiksel olarak mümkün değildir. Bu yanlılığın kötü yanıysa kişinin kendi kararlarının doğru olduğunu, kendi seçimlerinin daha iyi olduğunu ve eninde sonunda kendisinin haklı çıkacağını düşünmesidir. Dolayısıyla bir süre sonra kişiyi hataya ve yanlış yaptığı işlemlerde gereğinden fazla kalarak zarar etmesine sürükler.

Birçoğumuz parayı en çok kendimizin hak ettiğini, potansiyelimizin diğerlerinden çok daha iyi olduğunu, trade ve yatırım işini hızlıca kavrayıp marketi diğerlerine göre daha iyi kavrayabildiğimizi düşünme yanlılığına sahibiz. Özellikle ilk işlemlerdeki başarıdan sonra bu fikirlerimiz daha da pekişmekte fakat sonrasında piyasanın gerçekleri bir bir yüzümüze çarpmaktadır. Bir anda çok fazla para kazanmak ya da arka arkaya kazançlı işlemler yakalamak kişilerin daha fazla risk almasını ve açgözlü hale gelmesini, kendine güveninin daha da artmasını ve tabiri caizse “market yapıcı” olduğunu düşünmesini sağlayabiliyor.

Aşırı özgüven yanlılığına dair kişisel bir deneyimimden bahsetmek istiyorum. “Price Action” ile ilk tanıştığımda paper-trading yapmak yerine 20 dolar gibi sembolik bir tutarla 5x’lik işlemler alıyordum (Bunun nedenlerini başka bir yazımızda açıklayabilirim). İlk aldığım 21 işlemden 19’u kazançla, 2’si stopla sonuçlanmıştı (Hiçbirinde stop-loss kurmamıştım, 2 stopu da manuel atmıştım). 200 dolarlık ayırdığım marjin kasasını 450 dolarlara kadar getirmiştim, tabii ki özgüvenim çok artmış ve piyasayı koklayabildiğimi düşünmeye başlamıştım. Tüm bu işlemlere başlamadan önce kendime bir checklist hazırlamış, işlemler sırasında trade günlüğümü aksatmamış (kesinlikle tutulmalı) ve ilkelerime sadık kalmıştım. İlk ayı 2x’ten fazla bir kazançla kapattıktan sonra 20 dolarlık giriş rakamımı açgözlülüğümden dolayı 100 dolara çekmiştim (Normalde 20 işlemlik bakiyeyi dört işleme düşürmüş oldum). İşlem aldığım paritelerde tabiri caizse bir keskin nişancı gibi giriş noktalarını yakalamaya başladığımı hissediyordum. 21 işlemlik bu serinin ardından girdiğim PEPE short pozu beklediğim gibi gitmeyerek beni zora sokmakla kalmadı, aynı zamanda 250 dolarlık kazancımı da tek işlemde kaybetmeme yol açtı. 100 dolarlık açtığım işleme PEPE yukarı gittikçe ekleme yapmaya devam ettim (Halbuki stopumu önceden koymalıydım fakat iyimserlik yanlılığına kapıldım ve short avı olduğunu düşündüm). İşlemin sonunda ise kaybettiğim şey yalnızca para olmadı, aynı zamanda 19 işlemlik kazanç serimi, özgüvenimi ve bir aylık zamanımı kaybettim.

Buna benzer bir hikâyeyi sizler de yaşamış olabilirsiniz, psikoloji ve risk yönetimi açısından mentörlük yaptığım kişilerde de benzer hikayeleri gördüğüm için buna ayrı bir başlık ayırmak istedim. Kişisel bir gözlem olarak birçok yeni kullanıcı eğitimlerden sonra pürdikkat işlemlere girmekte, yüksek kazanç oranlarıyla başlamakta fakat bir süre sonra geliştirdikleri özgüvenle ters orantılı olarak işlemleri kurgulamak için ayırdıkları zaman ve dikkat oranları düşmektedir; öte yandan risk miktarı ve yatırdıkları para ise artmaktadır. Dolayısıyla bu noktada aşırı özgüven, kişilerin ilkelerini çiğnemelerine ve benim gibi tüm kazançlarını, emeklerini ve zamanlarını tek işlemde kaybetmelerine yol açmaktadır. Zaman geçtikçe işlem alma kaslarınız gelişmekte ve bu süreçler sizler için otomatize hale gelmektedir fakat dikkat eşiğiniz de benzer şekilde düşmektedir. Dolayısıyla her işleme ilk işlemlerinizdeki gibi dikkat kesilmeniz oldukça önemlidir.

Yanlış eşsizlik yanılgısı

Kimsenin bizim sahip olduğumuz özelliklere, yeteneklere, düşüncelere sahip olmadığını yani bizim gibi olmadığını düşündüğümüz bir yanılgı biçimidir. Birçok kişi “Piyasaların tersine hareket et”, “Herkes yükseliş bekliyorken sat; düşüş bekliyorken al” gibi söylemlere başvurmakta fakat aslında kişinin kendisi de o herkesin içerisinde bulunmakta. Korku ve açgözlülük endeksi gibi parametreler bu durumu güzel bir şekilde özetlemektedir. Bu yanılgıya kapılan kişiler aşırı özgüvenli bir şekilde kendilerinin piyasadan daha farklı düşünebildiğini, ters psikolojiyle hareket edebileceğini ve herkesten daha zeki ve iyi olduklarını düşünerek kibirli bir yerden yaklaşmaktadır. Asıl ters psikolojiye sahip kişiler borsanın en dipte olduğu zamanlarda alım yapabilip en zirvede olduğu zamanlarda satabilen kişilerdir.

Yanlış fikir birliği etkisi

Yanlış eşsizlik yanılgısının tersine yanlış fikir birliği etkisinde kişi, diğerlerinin kendisiyle aynı duygu, düşünce ve inançlara sahip olduğuna inanır. Yani insanlar başkalarının düşünce yapılarını ve davranışlarını değerlendirirken zaman zaman kendilerininkiyle olan benzerliğini abartır. Finansal piyasalarda da benzer şekilde kişiler yükseliş bekledikleri zaman marketteki büyük oyuncuların da kendisi gibi düşündüğüne, düşüş beklediğinde onların da düşüş beklediğine inanır. Bunun birkaç nedeni bulunmaktadır: Öncelikle eğer piyasaya dair bir inanışa sahipsek muhtemelen başkalarından da etkilenmişizdir ve etkilendiğimiz başkaları genellikle bizlerle benzer çerçevelere sahiptirler. Dolayısıyla duymak veya görmek istediğimiz şeyleri bize sunan insanlarla olduğumuz ve bunlar sürekli tekrarlandığı için sanki herkes böyle düşünüyormuş gibi hissederiz. İkinci olarak diğerleriyle ortak noktada buluşmak bizlere verdiğimiz kararın doğru olduğunu hissettirir. Üçüncü olarak benmerkezci bir bakış açısına sahibiz, vardığımız kararların doğruluğuna şüphe düşürmemek adına insanların da bizim gibi düşündüğünü düşünüyoruz çünkü mantıklı olan bu olmalı! Son olarak bir sonraki başlıkta ele alacağımız doğrulama yanlılığına kapılabiliyoruz.

Var olan bu etkiden sıyrılabilmek adına bir işleme girmeden önce farklı bakış açılarından bakarak farklı senaryolar oluşturmalıyız. Yalnızca yükseliş veya düşüş yönlü bakıyorsanız muhtemelen zaman zaman yanlış fikir birliği etkisine kapılıyorsunuzdur. Kendi düşüncelerinizi yanlışlayacak senaryolar üzerine kafa yormak en azından sizlere yedek bir plan da sunacaktır. Ayrıca takip ettiğiniz kişilerin genel olarak benzer düşünce yapılarına sahip kişiler olup olmadıklarına dikkat etmelisiniz. Başkaları size yalnızca duymak veya görmek istediğiniz şeyleri veriyorsa bu size ekstra bir şey katmayacaktır. Sosyal bir varlık olarak başkalarından etkilenmeye oldukça müsaidiz, özellikle de finansal piyasalarda herkesin bizimle aynı şeyi düşünmesi onun doğru olduğu anlamına gelmemektedir.

Merhaba arkadaşlar, bugün sizlere Prizmabet adlı bir bahis sitesinden bahsedeceğim. Prizmabet, Betconstruct altyapısı ile üyelerine kaliteli hizmetler veren ve ülkemizin önde gelen bahis sitelerinden bir tanesidir. 2009 yılında kurulan Prizmabet, lisanslı, güvenilir ve avantajlı bir site olarak dikkat çekmektedir. Prizmabet’te spor bahisleri, canlı bahisler, casino, canlı casino, slot oyunları, sanal sporlar ve daha pek çok seçenek bulabilirsiniz. Prizmabet’te oyun oynamak için aradığınız ortamı fazlası ile bulacaksınız.

Prizmabet’in en önemli özelliklerinden biri de Prizmabet TV kanalıdır. Bu kanal sayesinde bahis sitesinde bulunan müsabakaları üyeler bir ücrete katlanmadan istedikleri zaman takip edebiliyor. Böylece hem heyecanlı hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabiliyorsunuz. Prizmabet TV kanalında futbol, basketbol, tenis, voleybol gibi popüler spor dallarının yanı sıra daha az bilinen sporlara da yer verilmektedir. Prizmabet TV kanalını kullanmak için sadece siteye üye olmanız ve yatırım yapmanız yeterlidir.

Prizmabet ayrıca üyelerine bol miktarda bonus ve promosyon da sunmaktadır. Prizmabet’te ilk üyelik bonusu olarak 100 TL deneme bonusu alabilirsiniz. Bunun yanında yatırım bonusları, kayıp bonusları, arkadaş davet bonusu, doğum günü bonusu gibi farklı bonuslar da mevcuttur. Prizmabet bonusları sayesinde daha fazla oyun oynayabilir ve kazancınızı artırabilirsiniz. Prizmabet bonuslarının çevrim şartları da oldukça makul seviyededir.

Prizmabet para yatırma ve çekme işlemleri konusunda da üyelerine kolaylık sağlamaktadır. Prizmabet’te banka havalesi, kredi kartı, papara, cepbank, QR kod, bitcoin gibi farklı yöntemlerle para yatırabilir ve çekebilirsiniz. Para yatırma ve çekme işlemleri 7/24 yapılabilmekte ve kısa sürede hesaplara yansımaktadır. Prizmabet para yatırma ve çekme işlemlerinde herhangi bir komisyon veya kesinti de yapmamaktadır.

Prizmabet müşteri hizmetleri de üyelerine 7/24 canlı destek hizmeti sağlamaktadır. Prizmabet canlı destek ekibi sayesinde site ile ilgili her türlü soru, sorun veya önerinizi iletebilir ve anında çözüm bulabilirsiniz. Prizmabet canlı destek ekibi profesyonel, güler yüzlü ve yardımseverdir.

Sonuç olarak, Prizmabet ülkemizin en iyi bahis sitelerinden biri olarak gösterilebilir. Prizmabet’te hem eğlenceli hem de kazançlı bir bahis deneyimi yaşayabilirsiniz. Prizmabet’e üye olmak için güncel giriş adresini web sitemizden bulabilirsiniz. Prizmabet’e girmek için tıklayınız! Prizmabet’e katıldığınıza pişman olmayacaksınız!

Trader olmak üzerine

Birçok kaynağa göre iyi bir trader olmanın yüzde 80’i psikolojiden ve yüzde 20’si metodolojiden (temel veya teknik analiz fark etmeksizin) gelmektedir.

Birçok kaynağa göre iyi bir trader olmanın yüzde 80’i psikolojiden ve yüzde 20’si metodolojiden (temel veya teknik analiz fark etmeksizin) gelmektedir. Benzer şekilde portföy yönetimi de içerisinde psikolojiyi ve risk yönetimini barındırmaktadır. Trader’lığa ve yatırımcılığa başlayan herkesin fark ettiği üzere teknik ve temel analiz becerilerini herkes kazanabilmekte fakat işin psikolojik tarafıyla herkes başa çıkamamakta. Bundan dolayı finansal piyasalarda yüzde 10’luk, hatta belki yüzde 5’lik kesim para kazanabilirken geri kalan herkes para kaybetmektedir. Yatırımcılığa ve trader’lığa yeni başlayan birçok kişinin ilk fark etmesi gereken şey grafik çizmenin o kadar da zor olmadığı, öte yandan işlem almanın ve o işlemi taşımanın asıl zor olan şey olduğudur. Örneğin amatör birçok trader sistemi kavradığını düşünerek ve hızlıca para kazanmak istediği için çok fazla işlem almaya çalışmakta fakat bunun yerine yavaş hareket edilmesi, alınan her işlemin sorgulanması ve derin bir şekilde incelenmesi (Neden bu işlemi aldın, hangi açılardan konfirmasyonları gözlemledin, işlem sırasında neler hissettin? vb.) gerekmektedir. Sistematik ve tutarlı bir mental süreç inşası sağlıklı işlemler alabilmek adına oldukça önemli çünkü kişiler rastgele işlemler alan, hislerine göre davranan trader’lar olarak değil disiplinli ve kurallarına bağlı bir şekilde ilerleyerek para kazanabilirler.

Sistem ve psikoloji inşası en önemli nokta

Üstelik mentale ve psikolojiye yönelik yatırımların uzun vadede daha etkili olmasının bir sebebi de ne marketin ne de marketi tahmin etmek için kullanılan yöntemlerin değişmemesinden kaynaklanmaktadır. Kimisi “Formasyonlar”ın, kimisi “Price Action”ın, kimisi “Orderflow ve Footprint”in, kimisi “Onchain Metrikleri”nini kimisiyse “Inner Circle Trader”ın en iyi yöntem olduğunu söylemektedir. Belki benim henüz duymadığım yöntemler de bulunmaktadır fakat vurgulamak istediğim nokta yöntemlerin elbet öğrenilebildiğidir. Öğrenme hızınıza bağlı olarak üç-altı ay aralığında (kimisi için daha kısa veya uzun) bir yöntemde işlem almaya alışkanlık kazanabilirsiniz. Siz para kazanabildiğiniz sürece kendi keşfettiğiniz bir şey bile işlem almak için uygundur. Burada önemli olan nokta sistem ve psikoloji inşasıdır. Kişilerin kendisini geliştirmesi ve değiştirmesi, psikolojik sağlamlığının ve kendisine güveninin artması çekinmeden işlemlere girip yanılsa dahi hatasını telafi ederek tekrar başarıya ulaşabileceğini bilmesini sağlayacaktır.

Trader olmanın önündeki en büyük engeller

Kültürel geçmişimiz, aile yaşantımız ve öğrendiğimiz birçok şey başarılı bir trader olmanın önündeki büyük engellerdir. Çünkü trade mentalitesi çok daha farklı bakış açılarından bakmayı, bol bol okumayı ve halihazırda sahip olduğumuz birçok kalıp yargıyı yıkmayı (borsa güvenli değildir, altına yatır vb.) gerektirir. Ayrıca kişiler yaşamları boyunca tek başlarına karar verememişlerdir, çocukluktan itibaren onlar adına karar veren veya kararlarını etkileyen birçok kişi bulunmaktadır. Fakat trade arenasında herkes tek başınadır ve hem kendi kararlarını kendisi alıp yol haritasını belirlemeli hem de dışarıdan gelen seslere kulaklarını kapatıp stratejisine güvenmeyi öğrenmelidir. Burada kontrol sizin elinizde değil, büyük piyasa yapıcıların elinde bulunmakta ve bu durumda yapmanız gereken şey onların hareketlerini tahmin etmeye çalışmaktır.

Sorumluluk markette değil, sizde

Ne market sizi kontrol etmekte ne de siz marketi kontrol edebilmektesiniz, olayın temeli tüm sorumluluğun sizin elinizde olduğunu kabullenmekten geçmektedir. Aldığınız kararlardan yalnızca siz sorumlusunuz, marketi ya da takip ettiğiniz kişileri suçlamak hiçbir şeyi değiştirmeyecektir. Örneğin siyah kuğu olaylarından birisi olarak kabul edilebilecek İran-İsrail savaşını temel alalım. Neredeyse herkes savaşı çıkaran ülkelere hakaretler etmekteydi (haklılık payları var elbette) fakat ilgili olayla birlikte birçok kişinin risk yönetimini yeterince yapamadığı ve piyasaya dair risk iştahı ve açgözlülüğünün tavan yaptığı görülmüş olundu. İşin daha da garip tarafı insanların öfkesi yalnızca savaşı çıkaran ülkelere değil, kripto fenomenlerine veya eğitim aldıkları kişilere de genellenmeye başladı. Bir savaşın çıkacağını kim bilebilirdi ki? Rasyonel düşünebilen bir kişi içerisinde bulunduğu piyasanın risklerini bilerek yatırım yapmalı ve trade atmalıdır. Böyle bir ortamda takip ettiğiniz kişilerden böyle bir ihtimali bilebilmesini beklemek yerine kendiniz olası düşüşlerde ne yapabileceğiniz üzerine düşünmeliydiniz.

Özetleyecek olursak eğer iyi bir trader olmak istiyorsanız kendinize belirli ilkeler ve kurallar belirlemeli, bunlara sadık kalmaya çalışmalısınız. Dışarıdan bakıldığında tüm bunlar kolay görünmektedir, söylemesiyse çok daha kolay fakat bir trader ne zaman işlem alacağına, risk miktarının ne olacağına, ne kadar süreliğine işlemde kalacağına ve hangi durumlarda işlemden çıkacağına karar vermelidir. Aynı zamanda tüm bunlar olurken psikolojisini ve duygularını kontrol etmeyi öğrenmeli, planına sadık kaldığını hatırlatarak kendisini rahatlatmaya çalışmalıdır. Piyasalar sizi stop edip ya da sizi işleme hiç almadan hedef noktanıza gidebilir fakat tam tersine sizi işleme dahil edip stopunuzu çalıştırmayıp likide olmanıza da yol açabilir.

Bir şey yaşandıktan sonra “Bunun olacağını biliyordum” demek “Biliyordum Yanlılığı” (Hindsight Bias) olarak geçmekte fakat bu da bilişsel yanlılıklar yazımızın konusu olacak. Şimdiki konumuza geri dönecek olursak işlem istemediğiniz yönde gitseydi de bu sefer “İyi ki girmemişim” diyecektiniz. Dolayısıyla sonuçları kendi çıkarımıza göre şekillendirmeye eğilimliyiz. Alınan her işlemin kazanma ve kaybetme olasılığının aynı olduğu unutulmamalıdır. Yani bir işlem sizi zengin edebileceği gibi her şeyinizi kaybetmenize de yol açabilir. Fiyat hareketlerinin sürekli değişimi, kazancın gittikçe artması bir süre sonra kişilerin sahip oldukları ilkeleri unutmalarına neden olmaktadır. Ekstrem kazançlara ulaşıldığı ya da kayıplar yaşandığı dönemlerde kişilerin biraz geri çekilip genel çerçeveyi gözlemlemesi daha sağlıklı işlemler alabilmesinin önünü açacaktır.

Müge Anlı ve Demet Akalın Narin Konusu Yüzünden Kavga Ettiler

Kaybının 19. gününde cansız bedenine ulaşılan Narin’i programına taşımayan Müge Anlı’ya Demet Akalın’dan sert bir açıklama geldi.

21 Ağustos günü arkadaşları ile camiye giden ve sonrasında kendisinden haber alınamayan Narin, 19 gün sonra 8 Eylül günü köyünde bulunan evine yakın bir derece çuvalın içerisinde bulunmuştu. Narin’in katili için araştırmalar sürerken ünlü popstar Demet Akalın tarafından cinayet ve bazı suçların bulunması, sorunların çözülmesi için program yapan Müge Anlı’ya sert eleştiriler geldi. Demet Akalın, Müge Anlı’ya “Sevgili Müge Anlı ısrarla Narin’imizi neden işlemiyorsun! Neden?” diyerek sitem etti.

“Ben Özellikle Bu Konuya Girmedim”

Kendisine yöneltilen bu suçlamaya yönelik kendisini savunan Müge Anlı, Demet Akalın’ın sözlerine karşılık olarak bugün canlı yayında “Ben haberimi, nokta vuruşumu yaparım. Sonrasında tutuklanır, tutuklanmaz, 3-4 yıl yer orası beni ilgilendirmez. Ben gazeteciyim, ben olayı dağıtmam. Olayın üzerine giderim haberimi yaparım sonra da başka bir konuya geçerim. İşlemek istediğim çok konu var. Benim işim onu çözmek, sonrası işin adli süreci. Herkes sözlerine dikkat etsin. Narin konusunu programımda işlememe sebebim de bu. Hala bu konularda adımın geçmesini de esefle kınıyorum. Ben özellikle bu konuya girmedim. Ben yayına girerken yayın yasağı vardı. Bilmediğim, işlemediğim, muhabir göndermediğim, gözüne bakıp konuşmadığım insan grubuyla ilgili nasıl yorum yapabilirim.” sözlerini kullandı.

“Herkesin Altından Kalkabileceği Bir Şey Değil”

Müge Anlı sözlerinin devamında şu ifadelere yer verdi: “ Ben gece istihareye, yatıp sonucu da gelip burada anlatmıyorum. Araştırıyorum, okuyorum, çalışıyorum. İnsan çalıştığı incelediği şey hakkında yorum yapar. Benim adımı da kimse bu işlere katmasın. Katanlara da tek tek isimleriyle cevap veririm altından kalkamazsınız. Ben özellikle işlemedim çünkü o iş belli. O yüzden Müge Anlı gazeteciliği herkesin altından kalkabileceği bir şey değil. Keşke herkes yazabilse. Gazeteci meslektaşlarımla düşman falan değiliz, laflarımı nereye gittiğini anlaması gerekenler anladı.”

Demet Akalın’dan Cevap Gecikmedi

Müge Anlı’nın programında kendisine ithafen kullandığı sözlerine Demet Akalın’dan cevap gecikmedi. Ünlü Şarkıcı Demet Akalın attığı tweette “Mügecim bana sallamana gerek yok. Seni izler hapisten belki insafa gelir ‘Horozumu kesiyordu’ diye anası. Ay herkesin merak ettiği sorudan niye rahatsız oluyorsun garip” diyerek Müge Anlı’ya cevap verdi.

Demet Akalın, bir süre sonra “Sevgili Müge Anlı aradı ‘Sana söyler miyim aşk olsun’ dedi. Peki…” şeklinde açıklama yaptı.

Seçimi kazandıran bakan

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni kabineyi açıklaması ile birlikte Mehmet Şimşek Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirildi. Nureddin Nebati, söz konusu bakanlığa veda ederken YeniŞafak yazarı Yusuf Dinç, Nebati için “Seçim kazandıran Bakan” başlıklı bir yazı kaleme aldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Mayıs seçimini kazanmasının ardından dün Çankaya Köşkü’nde yeni kabineyi açıkladı. Yeni kabine, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy dışında yeni isimlerden oluştu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ise bir süredir ismi kamuoyunda geçen Mehmet Şimşek getirildi. Eski Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Bakanlığa veda ederken Yeni Şafak yazarı Yusuf Dinç, Nebati ile ilgili bir yazı kaleme aldı.

Nureddin Nebati için “Seçim kazandıran Bakan” olarak bahseden Dinç, köşe yazısında şunları yazdı:

“Bakan Nebati son yılın isminden en çok söz ettiren bakanı oldu. Ne Sağlık Bakanı, ne Çevre Bakanı, ne İçişleri ne de Dışişleri onun kadar gündemde kalamadı. Kimi zaman sözleri, kimi zaman icraatları nedeniyle ilgi hep üstünde oldu.

Bu süreçte herkesin aklında bir Bakan Nebati profili oluşmuştur mutlaka. Ben de bu dönemde herkesle beraber tanıma fırsatı bulduğum Bakan Nebati’ye dair tarihe kayıt düşmek isterim.

Bakan yardımcılığı döneminde tanışmıştım ilk defa. Kendisinden randevu isteyen kimseyi geri çevirmeyen, Türkiye için anlamı olacak hiçbir talebi başından savmayan kucaklayıcı bir devlet adamı olarak karşıma çıkmıştı. Açık söyleyeyim ilk defa böyle bir devlet yaklaşımı görüyordum.

Sonra Bakan olduğunda görüştük. Görüşmemiz benim Ürdün seyahatimin hemen akabindeydi. Petra’daki Nebati Restoran önünde seyahat arkadaşlarımla çekildiğimiz fotoğrafı göstermiştim. “Son Nebati benim,” deyip, gülümseyerek karşılamıştı.

İlk söyleyeceklerim bunlar. Sonraki söyleyeceklerime geleyim.

Çok stresli dönemlerde en ciddi sorumluluğu aldı. Rahip Bronson olayından hemen sonra bakan yardımcısı oldu. Akabinde pandemi geldi. Bakanken de savaş ve deprem oldu. Resmen harmana girdi. Ekonomi yönetimi ile ilgili tüm sorumluların paylaşması gereken muhalefet motivasyonlu tepkinin hedefine tek başına yerleşti. Sadece muhalefet değil, kim varsa onu eleştirirken adeta yapayalnız kaldı.

Ama pozitif yaklaşımını ve güler yüzünü hiç eksik etmedi. Sabrının sonuna kadar zorlandığını da herkes takdir edecektir.

“Karamsarlık Müslüman tavrı değildir,” dediğini hatırlıyorum.

Dünyaya karşı rahattı. Tenezzülü de yoktu.

“2030’a kadar zekâtımı verdim,” demişti bir seferinde. Özgüvenini ve teslimiyetini eyleme dökmüş bir duruştu bu. Gerçekten onun duruşunun bir eşi daha olduğunu sanmam. Sanırım bu yüzden kimse onu, o da kimseyi üzmemek için hassastı etrafında. Dervişane bir karakteri vardı desem onu tanıyanlar bana hak verecektir.

Şimdi Nebati Bakan Mersin Milletvekili ve Plan Bütçe Komisyonu Başkanı olacağı konuşuluyor. Üstlendiği ve üstleneceği görevleri layıkıyla yapacağına hiç şüphem yok. Hatta Mersin’i şanslı buluyorum.

Diğer taraftan Bakan Nebati yeni unvanlar alsa da ben onu bu yazımda

seçim kazandıran Bakan

olarak anacağım.

Böylece asıl söyleyeceklerime gelmiş oldum. Neredeyse herkesin ona baktığı pencerenin tam tersinden bakacağım.

Hani biraz önce dedim ya son dönem ekonomi politikalarına getirilen muhalif motivasyonlu tepkiyi tek başına göğüsledi diye, işte seçim kazandıran sırrı burada görüyorum.

Bakan Nebati tam anlamıyla bir krizi yönetti. Onun performansı bana Taner Yıldız’ın Soma faciasındaki kriz yönetim performansını anımsatıyor.

Emsal olsun diye Soma örneğini veriyorum yoksa bence çok daha karmaşık bir krizi yönetti. Karmaşık diyorum çünkü Bakan Nebati farklı olarak var olan bir krizi değil,

var olmayan bir krizi

yönetti. Çok zamansız olacak bir anda hükümetin el değiştirmesine mal olabilecek bir krizi yönetti. Manipülasyonlarla her gün farklı biçim alan ve ne biçimde geleceği hiçbir şekilde öngörülemez soyut bir krizi yönetti. Kim bunu fazla kırıp dökmeden başarabilir ki? Ekonomik krizden bahsetmiyorum, kayıtsız kalınan ekonomik manipülasyon krizinden bahsediyorum.

İktisadi aktörlerin; devlet, işletmeler, finansal kurumlar ve hanehalkıyla beraber tümünün, ortaya çıkardığı bir sonucun hiçbir kazanımı asla takdir edilmeksizin ortaya çıkan sorunların muhatabı olarak sadece Bakan Nebati görüldü. TCMB mesela süreçte daha az yıprandı, Ticaret Bakanlığı çok daha az dikkat çekti.

Bakan Beyin yerinde başkası olsa çoğu yersiz olan eleştirilere ve çileden çıkarır cinsinden manipülasyonlara sert tepkiler verebilir, muhalif motivasyonun tuzağına düşüp var olan sorunları olduğundan da büyük gösterebilirdi.

Gerçekten dönüp baktığımda şu son bir yılı kim yönetebilirdi ki, diye sormadan edemiyorum. Yapmacıklıkla olmazdı. Samimi olduğunu, fedakârca katkı verdiğini onu tanıyan herkes bildiği için hükümetin bu sürecin sonundaki seçim başarısında kritik bir rol oynadığını düşünüyorum. O mümkün olmayanı değil, mümkün olanı zorladı, denebilir.

Büyük ihtimalle Bakan Nebati’yi konu edinen bu yazı dahi çok eleştiri alabilir. Ama kazanılmış bir seçimin ardından bu objektif değerlendirmeyi yapmak gerekiyordu. Zor zamanı doğru yönetti. Soğan projesinin tuzağındayken hükümeti düşürmedi.”

patronlardunyasi.com