Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütünden (FAO) yapılan açıklamaya nazaran, BM Türkiye Mukim Koordinatörlüğü uyumunda, FAO, Milletlerarası Ziraî Kalkınma Fonu (IFAD) ve Dünya Besin Programı (WFP) paydaşlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı işbirliğiyle yürütülen “Türk Buğday Dalı İçin Tedarik Zinciri Tahlili: Güçlü Bir Besin Sisteminin Oluşturulması” isimli projede sona gelindi.
Proje ortakları ve paydaşlarının katıldığı kapanış toplantısında, proje kapsamında Türkiye’nin en kıymetli buğday üretim alanlarında aylar süren çalışmalar sonucunda hazırlanan raporun özet sonuçları paylaşıldı.
FAO Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü ve Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu, buğdayın mısırdan sonra dünyada en çok üretilen eser olduğuna dikkati çekti.
Gutu, 2 milyar insan için değerli bir geçim kaynağı ve birebir vakitte dünya nüfusunun yüzde 35’inin temel besin kaynağı buğdayın stratejik bir eser olduğunu vurgulayarak, “Buğday tedarik zinciri kimi zorluklarla karşı karşıya. Kovid-19 pandemisi, Rusya-Ukrayna savaşı ve son zelzeleler bu zorluklardan yalnızca birkaçı… Proje, buğday bölümünün sosyoekonomik durumunun bir değerlendirmesini yapıyor ve sonuç raporu değerli bulgular içeriyor, karar vericiler için kimi detaylı tavsiyeler sunuyor.” sözlerini kullandı.
WFP Program Sorumlusu Mahmut Arslan da bir BM işbirliği çalışması olan projenin ortak bir gayret ve taahhüdün eseri olduğunu belirterek, “Uzun ve şiddetli bir sürecin akabinde ortaya konan rapor herkes için yol gösterici. Proje, daldaki herkesin geçim kaynaklarının uygunlaştırılması için bir yol haritası teşkil edecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
BM Türkiye Mukim Koordinatörü Alvaro Rodriguez, dünyada istikrarsızlığın devam ettiği bir süreçte, bu projeyle ülke seviyesinde besin güvenliği istikrarını sağlamak için kıymetli bir çalışmanın gerçekleştirildiğini kaydetti. Rodriguez, “Zor vakitlerden geçiyoruz. Sürdürülebilir kalkınma hedeflerimize ulaşmak için giden yolda, işler aslında çok da yolunda gitmiyor. Lakin global manada durum çok uygun gözükmese bile, Türkiye’deki gelişmeler açısından ümitliyim.” açıklamasını yaptı.
Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) Kıdemli Genel Müdür Danışmanı Ravi Prakash Singh ise şu değerlendirmelerde bulundu:
“Türkiye’deki buğday programları milletlerarası buğday ıslahı çalışmalarına büyük katkı sağladı. Türkiye’deki buğday bölümünün böylesine kapsamlı ve işbirliğine dayalı bir değerlendirmesini görmek şahane. Projenin ortaya koyduğu bulgular çok heyecan vericiydi.
Bu tıp ortak çalışmalar yalnızca Türkiye’de değil, tüm bölgede buğday bölümünde hedeflenen gayelere ulaşmak için kritik değer taşıyor. Araştırma ve geliştirme toplulukları olarak birlikte çalışabilirsek, 400 bin kişiyi daha besleyebilecek yıllık yüzde 2 yahut daha fazla randıman artışı elde edebiliriz. Bu nedenle, bölgede buğday üretimini artırmak için işbirliğine dayalı çok bölümlü teşebbüsler geliştirmeliyiz.”
“Proje bölgedeki öbür ülkeler için de yeterli bir örnek teşkil ediyor”
Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış bağlantılar Genel Müdürü Ahmet Volkan Güngören de besin güvenliğinin barış ve istikrar için kritik kıymette olduğunu vurgulayarak, “Açlığın olduğu bir bölgede huzur ve istikrarın sürdürülebilir olması mümkün değildir. BM sürdürülebilir kalkınma fonu tarafından fon sağlanan bu projenin çıktıları, bulguları ve teklifleri bütün paydaşlar için güçlü bir yol haritası sunmaktadır.” sözlerini kullandı.
FAO Kıdemli Tarım Uzmanı Fazıl Niyetli ise proje çıktılarından kimi data ve bulguları iştirakçilerle paylaştı. Buğdayın ulusal güvenlik siyasetlerinin bir kesimi olarak görüldüğüne dikkati çeken Niyetli, şunları kaydetti:
“Proje bölgedeki başka ülkeler için de âlâ bir örnek teşkil ediyor. Bu çalışma, Türkiye’nin güçlü teknik, kurumsal ve endüstriyel kapasiteye sahip olduğunu da ortaya koymuştur. Türkiye’nin bu potansiyeli, Kuzey Afrika’dan Orta Asya’ya kadar olan bölgede buğday bölümünün gelişmesi için geniş bir fırsat sunmaktadır. Bu nedenle, ortaya çıkan zorlukların üstesinden gelmek için buğday kesiminin dayanıklılığını ve kırsal nüfusun geçim kaynaklarını artırmak için emsal projeler muhakkak dikkate alınmalıdır.”
