Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nı başlatacak ve Cumhuriyete giden yolda değerli adımlar atılmasını sağlayacak Büyük Millet Meclisi, 103 yıl evvel açıldı.
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 23 Nisan 1921’de ulusal bayram olarak kutlanmaya başlandı.
23 Nisan’ın Ulusal Bayram Addine Dair Kanun, Birinci Büyük Millet Meclisinin açılışından bir yıl sonra, 23 Nisan 1921’de kabul edildi ve 2 Mayıs 1921’de yürürlüğe girdi.
1921’de ulusal bayram olarak kutlanmasına karar verilen 23 Nisan, 1927’de Atatürk’ün himayesinde birinci defa Çocuk Bayramı olarak kutlandı. Atatürk’ün çocuklara armağan ettiği 23 Nisan, 96 yıldır çocuk bayramı olarak kutlanıyor.
1981 tarihli Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da 20 Nisan 1983’te yapılan değişiklikle 23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı’nın ismi, “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak değiştirildi.
1979’da birinci olarak 6 ülkenin katılmasıyla memleketler arası boyuta taşınan bu ulusal bayramda, dünyanın birçok ülkesinden çocuklar Türkiye’ye gelmeye başladı. Türkiye, dünyada çocuklarına bayram ikram eden ve bu bayramı bütün dünya ile paylaşan birinci ve tek ülke olmayı sürdürüyor.
Meclis arşivindeki 23 Nisan kutlamalarına ilişkin çok sayıda fotoğrafta, birinci sefer Çocuk Bayramı’na katılmanın heyecanını yaşayan minikler görülüyor.
TBMM’nin açılışı, kurtuluş çabasının en kıymetli safhalarından biri oldu
Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nı başlatacak ve Cumhuriyete giden yolda kıymetli adımlar atılmasını sağlayacak Büyük Millet Meclisi, 103 yıl evvel açıldı.
Düşman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında, Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nı başlatacak ve Cumhuriyete giden yolda değerli adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 103 yıl evvel 23 Nisan’da açıldı. TBMM’nin açılışı, kurtuluş çabasının en değerli etaplarından biri oldu.
Osmanlı İmparatorluğu’nun 1. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmasının akabinde, Mondros Mütarekesi’ne karşın ülkenin işgal edilmeye başlanması üzerine Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı.
Amasya Tamimi ile Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar, ”ulusun egemenliğini tekrar ulusun sağlayacağı”nı ortaya koydu.
1919 sonbaharında yapılan seçimlerden sonra Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920’de, 168 üyesinden 162’sinin iştirakiyle toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum mebusu seçilmişti lakin o Ankara’da kaldı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yanlısı milletvekillerinin çoğunlukta olduğu bu Meclis, 28 Ocak 1920’de yaptığı bilinmeyen oturumda Misakımilli’yi kabul etti.
1919 sonbaharında yapılan seçimlerden sonra Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920’de, 168 üyesinden 162’sinin iştirakiyle toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum mebusu seçilmişti lakin o Ankara’da kaldı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yanlısı milletvekillerinin çoğunlukta olduğu bu Meclis, 28 Ocak 1920’de yaptığı saklı oturumda Misakımilli’yi kabul etti.
İstanbul’un 16 Mart’ta işgali ve Ulusal Gayret yanlılarının tutuklanmaya başlamaları üzerine milletvekilleri ve aydınlar, Ankara’ya kaçmaya başladı.
Mebusan Meclisi de 18 Mart’ta son kere toplanarak, Meclisin süresiz olarak tatil edilmesini kararlaştırdı.
Mustafa Kemal, 19 Mart 1920’de yayımladığı genelgeyle ”Ankara’da harika yetkili bir Meclis”in toplanacağını duyurdu.
Genelgede, ”Ulusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak tedbirleri düşünüp uygulamak üzere ulusça inanılmaz yetki verilecek bir Meclisin Ankara’da toplantıya çağrılması ve dağıtılmış olan mebuslardan Ankara’ya gelebileceklerin de bu Meclise katılmaları” istendi.
Bu maksatla yapılacak seçimle belirlenen milletvekilleri ile dağıtılan Osmanlı Mebusan Meclisinden kaçarak Ankara’ya gelebilenlerden 84’ü, birinci Mecliste yer aldı. Mustafa Kemal, 22 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi’nin açılışını duyurduğu genelgesinde ise bundan bu türlü ”bütün sivil ve askeri makamların ve bütün ulusun buyruk alacağı en yüksek kat”ın bu Meclis olacağını kaydetti.
Kurtuluş çabasının en kıymetli evrelerden biri
23 Nisan 1920’de, Hacıbayram Mescidi’nde cuma namazı kılınıp, kurbanlar kesildikten sonra birinci TBMM, İttihat ve Terakki Kulübü olarak yapılan binada açıldı. Cumhuriyete giden yolda büyük adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisinin 103 yıl evvel 23 Nisan’da açılması, Türkiye Cumhuriyetinin kurtuluş gayretinin en kıymetli safhalarından birisi oldu.
TBMM, açıldığından bu yana ulusal iradenin yansımasının simgesi oldu. TBMM’nin birinci Lideri Mustafa Kemal Atatürk, 1 Mart 1920 tarihinde Meclisin 4. toplantı yılının açılışında da bunun ehemmiyetine dikkati çekti.
Atatürk’ün kelamları tutanaklara şöyle yansıdı:
“Hep birlikte bakışlarımızı, vicdanımızın merkezi olan millete dikelim. Orada faziletin, vefa ve içten bağlılığın, yenileme dileğinin, egemenlik aşkının ve geleceğin sönmeyen ateşi yanmaktadır. Bu kutsal ateş, kendi içindeki bilgisizlik ve karanlığı yakacak ve bağımsızlığımızın önüne dikilecek olan bütün mahzurları yıkacaktır. Efendiler, millet önünde, onun hak ettiği bağımsızlığın önünde, onun layık olduğu gelişme ve yenileme isteği önünde, her kuvvet lakin milletin irade ve gayelerine uymak kuralıyla yaşayabilir. Milletin irade ve emellerine uymayanların talihi hüsrandır, çökmedir.”