Etiket: Öfke

Öfke kontrol sorunu ve tedavisi

Öfke, tehditlere karşı doğal ve içgüdüsel olarak gelişen, hayatta kalmamız için gerekli olan bir duygusal tepkidir. Öfke, ancak onu kontrol etmekte zorlandığınızda bir sorun haline gelir ve pişman olacağınız şeyler söylemenize veya yapmanıza neden olabilir. Kontrol edilemeyen öfke, fiziksel ve zihinsel sağlığınız için kötüdür. Hızla sözlü veya fiziksel şiddete dönüşerek size ve çevrenizdekilere zarar verebilir. Bazı öfke sorunları, başka bir sağlık probleminden veya ruhsal bozukluktan kaynaklanabilir. Öfkenin kendisi bir bozukluk olarak kabul edilmez, ancak öfke birçok akıl sağlığı durumunun bilinen bir belirtisidir. Altta yatan durumu tedavi etmek, kontrol edilemeyen öfkeyi azaltmaya yardımcı olur.

Öfke probleminin nedenleri nelerdir?

Stres, ailevi ve finansal sorunlar gibi birçok faktör öfkeyi tetikleyebilir. Bazı kişilerde öfke, altta yatan bir bozukluktan kaynaklanır. Bunlar; Depresyon, Obsesif-Kompulsif Bozukluk, Alkol Bağımlılığı, Hiperaktivite Bozukluğu, Bipolar Bozukluk, Yas ve bunlar arasında en çok görülen Aralıklı Patlayıcı Bozukluk’tur. Öfkenin kendisi bir bozukluk olarak kabul edilmez, ancak öfke birçok akıl sağlığı durumunun bilinen bir belirtisidir. Aralıklı patlayıcı bozukluk ciddi saldırganlık ve yineleyen saldırganlık dürtülerine karşı koymama atakları ile tanımlanan bir dürtü kontrol bozukluğudur. Aralıklı patlayıcı bozukluğu olan bir kişi, tekrarlayan agresif, dürtüsel veya şiddet içeren davranışlara sahiptir, çoğu zaman sinirli ve öfkeli hissedebilirler. Bir öfke atağından sonra pişmanlık duyabilir veya utanabilir. Öfke patlamaları 30 dakikadan az sürer ve uyarı vermeden başlayabileceği gibi herhangi bir öfke durumunda şiddetlenerek artar. Görülen bazı yaygın davranışlar şunlardır:

  • öfke nöbetleri
  • argümanlar
  • kavga etmek
  • fiziksel şiddet
  • bir şeyler fırlatmak

Öfke probleminin belirtileri nelerdir?

Kontrol edilemeyen öfke, fiziksel ve duygusal belirtilere neden olur. Ara sıra bu belirtileri yaşamak normal olsa da, öfke sorunları olan bir kişi bunları daha sık ve daha şiddetli bir şekilde yaşama eğilimindedir. Öfkenin fiziksel belirti ve semptomları:

  • artan kan basıncı
  • artan kalp atış hızı
  • karıncalanma hissi
  • kas gerginliği iken

Duygusal belirtileri:

  • sinirlilik
  • hayal kırıklığı
  • endişe
  • stres
  • bunalmış ve
  • suçluluk hissetmek olabilir.

Öfke problemi nasıl anlaşılır?

Şu durumları yaşıyorsanız öfke sorunlarınız olabilir:

  • sık sık kızgın hissediyorsanız,
  • öfkenizin kontrolden çıktığını hissediyorsanız,
  • öfkeniz ilişkilerinizi etkiliyorsa,
  • öfkeniz başkalarını incitiyorsa,
  • öfkeniz, pişman olacağınız şeyler söylemenize veya yapmanıza neden oluyorsa,
  • sözlü veya fiziksel şiddette bulunuyorsanız.

Öfke problemimi nasıl yönetebilirim?

Öfkenizin kontrolden çıktığına inanıyorsanız veya hayatınızı ya da ilişkilerinizi olumsuz yönde etkiliyorsa, bir akıl sağlığı uzmanından yardım almayı düşünün. Bir akıl sağlığı uzmanı, altta yatan, öfke sorunlarınıza neden olan ve tedavi gerektiren bir bozukluk olup olmadığını belirlemenize yardımcı olabilir. Psikoterapilerde davranış terapisi yaklaşımı uygulanır. Öfke yönetimini ayrıca aşağıdakilerden bazılarını uygulayarak kendiniz de yapabilirsiniz.

  • rahatlama teknikleri
  • evde öfke kontrolü egzersizleri
  • destek grupları

Öfke ve öfke kontrolü

Öfke nedir, neden oluşur, öfke kontrol yöntemleri nelerdir.

Öfke; duygu, his, düşünce ve davranışlarla ilişkilendirilen, zihinsel ve psikolojik durumdur. Öfke, doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen doğal bir duygusal tepkidir. Ama öfke ve saldırganlık kavramları birbirinden farklı kavramlardır. Öfke, yoğunluğunda ve süresinde çeşitlilik gösteren içsel duygusal bir yaşantıyken; saldırganlık, kişiye, nesneye ya da sosyal sisteme zarar verme davranışıdır. Bununla beraber öfke ve saldırganlığın birlikte gittiği durumlar da vardır.

Aslında öfke çok sağlıklı ve doğal bir duygudur. Öfke kontrolden çıkıp yıkıcı hâle dönüşürse okul ve iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar. Çocuk istismarı, aile içi şiddet, fiziksel ya da sözel saldırganlık, toplumsal şiddet gibi olayların temelinde öfke vardır. Öfke hem dışsal hem de içsel olaylarla ortaya çıkar. Arkadaş, anne, kardeş, sokaktaki bir adam, öğretmen ya da belli bir insana öfkelenebileceğiniz gibi trafik sıkışıklığı, iptal edilen randevu vb. olaylara da öfkelenebilirsiniz. Öfkelenmenize kendi kişisel kuruntularınız sebep olabileceği gibi daha önceden başınızdan geçmiş ve sizi öfkelendirmiş bazı olayların anılar da öfkeye sebep olabilir.

Öfkenin nedenleri nelerdir?

Peki, öfke duygusunun ortaya çıkmasına neden olan etkenler nelerdir?

  • Kişinin öz benliğinin başka insanlar veya kuruluşlar tarafından zedelenmesi
  • Engellenme; gerekli ya da sürmekte olan bir faaliyetin engellenerek kişilerin sınırlandırılması öfkeye neden olur.
  • Hayal kırıklıkları
  • Sosyal hırsların önüne geçilmesi
  • Kişisel kuralların yıkılması
  • Bireyin haksızlığa uğradığını düşünmesi
  • Çevrede gelişen olaylar

Öfkenin belirtileri nelerdir?

Öfke her insanda farklı biçimlerde ortaya çıkar. Öfke belirtileri şunlardır:

Fizyolojik belirtiler; kan şekerinin yükselmesi, nabzın ve kan basıncının artması, sık ve zor nefes alma, baş ağrısı, kas, sırt ve boyun ağrıları

Zihinsel belirtiler; konsantrasyon bozukluğu, düşük performans, uykusuzluk, dikkatsizlik

Davranışsal belirtiler; alkolizm, sigara tiryakiliği, huzursuzluk, acelecilik, ilaç kullanımı, aşırı yemek yeme

Öfke kontrolü

Öfke kontrolü; öfkeyi doğru ifade etme becerisidir. Öfke kontrolünde temel amaç; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etmedir. Öfke kontrolünü öğreten pek çok yöntem vardır. Doğru yöntem, kişiden kişiye değişir.

Doğru yöntemi belirlerken kişinin kendi kişiliğine, yaşam tarzına uygun olanı
seçmesi ve seçtiği yöntemi seçmesi gerekir. Bunları da rahat şekilde kullanabilmesi önemlidir.

Gelin, öfke kontrol yöntemlerine beraber bakalım

  • Öfkeyi kontrol etmek için gevşeme ve nefes egzersizleri yapılır.
  • Derin nefes alırken kendi kendinize tekrar gevşeyiniz ve sakin olmak için telkinde bulunun.
  • Kendinizi gevşeyebileceğiniz bir yer yada ortamda düşünüp, orayı gözünüzün önüne getirmeye çalışın.
  • Kendinizi zorlamayacağınız, yavaşça yapılan yoga türü egzersizlerle kaslarınızı gevşetmeye çalışın.
  • Bu teknikleri ezberleyip karşılaştığınız gergin ortamlarda uygulayın.
  • Olaya değişik açıklamalar getirmek ve farklı bakış açıları düşünmek, sizi daha doğru tepkiler vermeye yönlendirebilir.
  • Karşılaşabileceğiniz olayları önceden tahmin edip ona göre davranabilirsiniz.
  • Hoşgörünün de öfke kontrolünde önemli bir payı vardır.
  • Öfkenin sizi ele geçirmesine izin vermekten kaçınmak.
  • Kendinizi kışkırtacak ve yıkıcı davranışları tetikleyecek şeylerden uzak durmak.
  • Öfkelendiğinizde sergilediğiniz olumsuz hareketleri, daha olumlu olanlarla değiştirmek.
  • Mantık öfkeyi yener, bu yüzden öfkelendiğinizi hissettiğinizde mantığınıza sığınmak çok faydalıdır.
  • Sinirlendiğinizde tepki vermeden önce 5 kere nefes alıp veriniz ya da içinizden 10’a kadar sayınız.
  • Öfke yaratan durumun, değiştirilip değiştirilemeyeceğine bakılmalıdır. Eğer değiştirilemeyen bir durumsa çözüme odaklanmak yerine sorunla yüzleşilmelidir. Kısa sürede sorunlara yanıt bulunamıyorsa kişi kendine yüklenmemeli zamana yaymalıdır.
  • Öfkeli durumda kırıcı ve yargılayıcı olmamak için bir an geriye çekilip olayı gözden geçirmeliyiz. Gerçekten ne hissettiğimizi tartmalı ve asıl duygularımızı yapıcı bir şekilde ifade etmeliyiz.
  • Empati kurmak da öfke kontrolünde önemli bir yer tutmaktadır.
  • Bazen sinirlendiğimizde bizi sinirlendiren ortamdan uzaklaşmak öfkemizi dindirip mantıklı düşünmemize yardımcı olabilir.
  • Size gün içinde çok stres veren zamanlara dikkat edip ve bu zamanlarda kısa bir mola verebilirsiniz. Bu sizin o anı daha rahat atlatmanızı ve daha anlayışlı bir şekilde karşılamanızı sağlayacaktır.

Tüm bunları uygulamanıza rağmen, öfkeniz dinmiyor, öfke nöbetleri yaşıyor ve yıkıcı davranışlarınız azalmıyorsa; bir uzman desteği alabilirsiniz. Bunun için bir psikoterapi alabilir, gerektiğinde bir psikiyatristten ilaçlı destek de alabilirsiniz. Öfke ile mücadelede yaşam kalitenizi artırmak için bir yaşam koçuna başvurabilir yada psikolojik danışman ve rehberlerle durumunuzu derinlemesine değerlendirebilirsiniz.

Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu-takıntı – overthinking

Obsesif Kompulsif Bozukluk nedir ? Obsesif Kompulsif Kişilik bozukluğu nedir ? Kişilik bozukluğu neden tedaviye daha dirençlidir ? Belirtileri nelerdir ? Davranışları ne şekildedir ? Zorlayıcı ve aşırı düşünme neden meydana gelmektedir ?

Obsesif Kompulsif Bozuklukta kişinin engelleyemediği , kendi isteği dışında ortaya çıkan tekrarlayıcı düşünceler ve bu düşüncelerin oluşturduğu kaygıyı azaltmak amacı ile tekrarlayıcı davranışlar görülmektedir. Obsesyon ve kompulsiyon adı verilen durumların açıklaması budur. Kişi aslında bunları yapmak istemez ve bunlar benliğine yabancıdır. Yani benliğin bir parçası olarak görülmemektedir. Dolayısıyla kişi bu yüzden bu davranış ve düşüncelerinden rahatsızlık duymaktadır.

Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu , obsesyon ve ritüel davranışlar göze çarpan semptomlar değildir. Burada daha çok kişide mükemmeliyetçi , titizlik , düzen , kuralcı , kontrolünü kaybetmeme adına ritüel davranışlar gösterme , kimseye güvenmeme , ısrarcılık , istiflemeli ve katılık özellikler ön plandadır. Bu özellikler Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu olan bireyin yaşam tarzı haline gelmiştir.

Obsesif kompulsif kişilerin , kendi eylemleri hakkında kararsız olduklarından dolayı çevrelerindeki insanlara karşı boyun eğmeye, otorite altında yaşamaya özen gösterdiklerini ifade edilmektedir.

Obsesif kompulsif kişilerin cinsel ve saldırgan dürtüler ile başı dertte olduğu için bu dürtülerin tam zıttı bir şekilde davranarak esnek olmayan bir kimliğe bürünürler. Karşıt tepki oluşturma mekanizması toplum tarafından onaylanacak davranışlara ulaşmak için öfkelerini ve kararsızlıklarını karşıt tepki oluştururlar. Güçlü süper ego ( ahlaki yönümüz ) durumlarından dolayı ona karşı çıkmayı değil boyun eğmeyi tercih ederek sınırlamalara uyum göstermeye çalışırlar . Fakat diğer yandan bu sınırlamalara , otoriteye itaat etmekten öfke duyarlar öfkelerini dışa varmadıkları için de kısıtlamalardan kaçabilen insanlara öfkelerini yansıtırlar. Bunun da insanların açıklarını arayarak , her işlerini sorgulayarak yapmaya çalışırlar. Böylece Obsesif kompulsif birey öfkesini ifade edemediği süper egoya karşı intikamını almış olur.

Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu olan bireyler , bakım verenleri çocuklarının gelişim dönemlerine uygun düzeyde görevler vermek yerine kapasite üstü görevler vererek çocukların bunları yerine getirmelerini beklemektedir. Öfkeli ve ahlak düşkünü ebeveynler , kompulsif özelliklerin yanı sıra ukala çocuklar yetiştirirler.

Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu bir kişilik bozukluğu olmasından ötürü tedaviye karşı daha dirençli ve tedaviye yanıt verme oranı daha düşük olabilir. Fakat terapi ve psikiyatrik ilaç tedavisinin birlikte devam edildiği bir çok hastada olumlu sonuçlar da bilimsel çalışmalarda kanıtlanmıştır

Siz de bu belirtilerden , davranış ve düşüncelerden yorulduysanız kontrol edemiyorsanız ve hayatınızı olumsuz olarak etkilediğini düşünüyor iseniz ruh sağlığı uzmanına başvurun.

İyi okumalar.

Öfkeli Çocuklara Yönelik Çözümler

Çocuk Psikolojisi için bilgi mi arıyorsunuz? Öfkeli Çocuklara Yönelik Çözümler makalesine göz atın ve Çocuk Psikolojisi hakkında daha fazla bilgi edinin

Öfke patlamaları, ağlama krizleri yaşayan çocuklarınıza uygulayabileceğiniz bir kaç yöntem
önereceğim. Bunların hayatınızda yer etmesi ve düzenli olarak yapılmasının çok büyük önemi var.

Her çocuğun mizacı eşsizdir o yüzden yöntemleri uygularken sabırlı kararlı ve tutarlı olun.

Çocuklarınıza duygularını tanımasında önderlik edebilirsiniz. Mesela okuduğunuz hikâyelerdeki
üzüntü, utanma, mutluluk, tiksinme, heyecan, şaşkınlık ve öfke duygularının yüz ifadelerini ve
seslendirmesini çocuğunuzdan yapmasını isteyebilirsiniz.

Çocuğunuzu gözlemleyin ve sinirlenmeye başladığını fark ettiğinizde,(ellerini yumruk yapar, dişlerini sıkar, kaşlarını çatar, gözlerini diker… gibi ) hemen onunla konuşun; “şu an öfkelenmeye başladın galiba istersen olaylar daha büyümeden bunu çözelim ister misin?” Gibi önerilerde bulunabilirsiniz.

Sinirlendiği esnada onu yalnız bırakmayın belki sarılmaya ihtiyacı vardır belki anlaşılmaya. Sarılmayı reddediyorsa o zaman onun göz hizasına inip göz teması kurup öfkesini onun anlayabileceği şekilde sorun. Ellerinizle göstererek “öfken bu kadar mı yoksa bu kadar mı“, ya da “öfken fare boyutunda mı yoksa bir fil boyutunda mı” gibi sorular sorarak duygularını somutlaştırmasına yardımcı olabilirsiniz.

Günlük olarak beraber nefes egzersizleri yapabilirsiniz.4 saniye yavaşça nefes alıp biraz tutup 8 saniyede yavaşça bırakabilirsiniz. Balon şişirmek, renkli mumları üflemek, çiçek ve meyveleri koklamak gibi oyuna çevirebileceğiniz aktiviteler de rahatlatıcı olacaktır.

Bunları düzenli uygulamanız ve çocuğunuzun rahat, sakin olduğu zamanları tercih etmeniz önemlidir. Çocuğunuzu tanıyıp ona göre aktiviteleri çeşitlendirebilirsiniz.