2022’den beri devam eden Rusya-Ukrayna savaşı kapsamında birçok teknoloji devi Rusya’da faaliyetlerini durdurmuştu. Apple da bunlardan biriydi. Şirket, ürünlerin satışlarını askıya alırken Apple Pay gibi hizmetlerini de kesmişti. Ancak App Store hizmet vermeye devam ediyordu. Ülkedeki kullanıcılar da gelen yaptırımlar nedeniyle VPN’lere yöneliyorlardı.
Şimdi ise bu konuda Apple’ı eleştiri yağmuru altında bırakan bir gelişme yaşandı. Şirketin Rus hükûmetinin isteklerine uyarak VPN uygulamalarını Rusya’da kaldırdığı ortaya çıktı.
2024 yazında 60 VPN Rusya’daki App Store’dan kaldırıldı
VPN uygulamalarının kaldırılması, GreatFire tarafından yayımlanan ve AppleCensorship verilerine dayanarak oluşturulan rapor ile keşfedildi. Buna göre şirket, sadece 2024 yazında 60 adet VPN’yi Rusya’daki App Store’dan sessiz sedasız kaldırdı. Savaş başladığından beri ise toplam 98 uygulamanın kaldırıldığı bildirildi.
Kaldırılan uygulamalar arasında ExpressVPN, NordVPN, Proton, Norton Secure gibi hem yasal hem güvenilir VPN sağlayıcıları da bulunuyor. Rusya’nın yasakladığı 25 VPN’den çok daha fazlasının kaldırılmış olması da dikkat çekici. Apple’ın bu yaklaşımı sansür uyguladığı söylemleriyle eleştiri altında. Birçok kişi, şirketin ülkedeki sansür uygulanması konusundaki rolü ve şeffaflığı konusunda endişeli olduğunu belirtiyor.
GreatFire’dan Benjamin İsrail, Apple’ın 60 VPN uygulamasını kaldırmasını yalnızca endişe verici değil, aynı zamanda “dijital özgürlük ve gizliliğe doğrudan bir tehdit” olarak nitelendirdi. Şirketin şeffaflık ve yasal süreç olmadan tamamen tek taraflı bir şekilde uygulamalara erişimi kısıtlamasının hükûmet sansüründen bir farkı olmadığını ve kabul edilemez olduğunu da ekledi. Şirketten açıklama gelmesi gerektiğinin de altını çizdi.
Apple’dan henüz konu hakkında resmî bir açıklama yok. Şirket, muhtemelen Rusya’nın katı internet yasalarına uymak için bu VPN’leri kaldırdı. Zaten daha önceki açıklamalarında ülkelerin kurallarına uymakla yükümlü olduğunu belirtmişti. Rusya’da Apple Music’ten Apple TV+’a kadar birçok hizmet hâlâ etkin. Şirket, pazarı tamamen kaybetmemek için hükûmetten gelecek bir kısıtlama ihtimaline karşı VPN’leri kaldırmış olabilir.