Ticaret Bakanlığı verilerinden yapılan derlemeye göre, yurt dışı müteahhitlik sektörü 1972’den Mayıs ayı sonuna kadar, 133 ülkede 479,5 milyar dolar değerinde 11 bin 745 proje üstlendi.
Sektör, 2020’de hedef ülkelerde yaşanan ciddi siyasi istikrarsızlıklar, konjonktürel sorunlar ve Kovid-19 salgınının etkilerine rağmen 16,2 milyar dolar değerinde 371 iş almıştı.
2021’de ise salgının dünya ekonomisinde yarattığı olumsuz etkinin azalmasına paralel olarak Türk firmalarının yurt dışında üstlendiği projelerin toplam bedeli 30,7 milyar dolara çıktı. Bu dönemde üstlenilen proje sayısı 443 olarak kayıtlara geçti.
Ortalama bedel 39 milyon dolar
Yurt dışı müteahhitlik sektörü, geçen yılı da küresel ekonomik sorunlar ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın gölgesinde geçirdi. Bu dönemde sektörün üstlendiği proje sayısı 492, toplam proje bedeli 19,1 milyar dolar oldu. Geçen yıl üstlenilen projelerin ortalama bedeli 38,8 milyon dolar olarak hesaplandı.
Sektör, bu yılın ocak-mayıs döneminde ise 96 proje üstlendi. Bu dönemde üstlenilen projelerin bedeli 6 milyar 459 milyon 199 bin dolar olarak kayıtlara geçti. Yılın ilk 5 ayında üstlenilen projelerin ortalama bedeli ise 67,2 milyon dolar olarak hesaplandı.
Rusya ve Türkmenistan ilk sıralarda
Müteahhitlik firmalarınca 1972 yılından bugüne kadar yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında Rusya yüzde 20,4’lük payla ilk sırada yer aldı. Söz konusu ülkede bugüne kadar 97,9 milyar dolarlık proje gerçekleştirildi.
Rusya’yı yüzde 10,6’lık payla Türkmenistan takip etti. Bu ülkede üstlenilen projelerin tutarı 50,8 milyar dolar oldu. Irak yüzde 6,9’luk pay ve üstlenilen 33,1 milyar dolarlık projeyle üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri, Libya ve Kazakistan izledi.
Müteahhitlik sektörünün daha fazla pay almak için odaklandığı Suudi Arabistan pazarı da yüzde 5,2’lik pay ve 24,9 milyar dolarlık proje bedeliyle öne çıktı.
Bugüne kadar en çok proje üstlenilen alanlara bakıldığında konut projelerinin yüzde 13,9’luk payla ilk sırada yer aldığı görüldü. Söz konusu projelerin bedeli 66,6 milyar dolar oldu.
En çok konut ve karayolu projesi üstlenildi
Konut projelerini yüzde 13,5’lik pay ve 64,7 milyar dolarlık proje bedeliyle kara yolları, tünel ve köprüler takip etti.
Enerji sektörü yüzde 8,5’lik payla yurt dışında üstlenilen işlerde üçüncü sırada yer aldı. Bu sektörün bugüne kadar üstlendiği proje tutarı 40,5 milyar doları aştı.
Türk müteahhitler, bugüne kadar yurt dışında 34,7 milyar dolarlık ticaret merkezi ve 30,7 milyar dolarlık havalimanı projesi üstlendi.
Uluslararası rekabet
Öte yandan, ENR dergisinin geçen bir yılda üstlenilen uluslararası projelerin toplam bedeli üzerinden her yıl belirlediği dünyanın en büyük 250 müteahhitlik firmasını gösteren listede Türkiye, 2003 yılında sadece 8 müteahhitlik firmasıyla yer alırken 2022’de 42 firmayla boy gösterdi. Derginin 2022 yılı sayısında yer alan bu firmalardan 8’i söz konusu listede ilk 100 firma arasında kendine yer buldu, 2 Türk firması ise ilk 50’ye girdi. Türkiye, firma sayısı itibarıyla Çin’den sonra listede ikinci sırada bulunuyor.