İnsan psikolojisi dendiğinde ilk aklımıza gelen bireysel psikolojik sorunlar, hastalıklar, psikolojik tedaviler oluyor. Yıllardır var olan hastalıklar, semptomlar iyileştirilmeye çalışılıyor. Gerek bireyler ve içinde yaşadığımız toplum ve gerekse bilim ve tıp dünyası hep bu yönden bakma eğiliminde. Bu nedenle sağlıklı insan psikolojisi hep göz ardı ediliyor. Peki pozitif psikoloji ne yapıyor? Geleneksel psikoloji neyin “yanlış” olduğuna odaklanırken, pozitif psikoloji neyin “doğru” olduğuna odaklanıyor” diyen Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin’e, pozitif psikoloji kavramı hakkındaki sorularımızı sorduk.
Bu haberimizde, Pudra.com okurları için “Pozitif psikoloji nedir” sorusundan ve bu alanın amacından bahsedeceğiz. Çünkü pozitif psikolojinin şimdiye kadar bulduğu sonuçlar bize nasıl daha iyi yaşayacağımıza dair içgörüler veriyor.
Hayatı daha yaşanabilir kılan birçok şey olduğunu söyleyen çeşitli düşünceler, felsefik söylemler ve önemli düşünürler var. Fakat bu yaşama biçimlerinin bizim üzerimizdeki etkisi daha önce bilimsel olarak açıklanmamıştı.
Pozitif psikoloji alanı ile beraber nelerin bize iyi geldiğine, iyi bir hayatın nelerden oluştuğuna bakabilme; alışkanlıklarımızı ve olumsuz olaylara karşı bakış açımızı değiştirme fırsatımız var. Böylece alanın tam da amaçladığı gibi hayatı yaşamaya değer kılmamız mümkün.
Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin’e öncelikle “pozitif psikoloji nedir?” diye soruyoruz.
“Geleneksel psikoloji neyin ‘yanlış’ olduğuna odaklanırken, pozitif psikoloji neyin ‘doğru’ olduğuna odaklanıyor.”
PUDRA.COM: Pozitif psikolojiye kimlerin ihtiyacı var? Hangi durumlarda bu alana ihtiyaç oluyor?
İHSAN ÖZTEKİN: Pozitif psikoloji, koruyucu ruh sağlığı özelliği ile psikiyatrik sorunu olmayan insanlar da dahil herkesin ihtiyaç duyabileceği bir alandır. Bu anlamda toplumda herhangi bir sağlık problemi yaşamayan, herhangi bir psikiyatrik tanı almayan ancak günlük yaşantısının bazı noktalarında zorlanan ya da güçlendirilmesine ihtiyaç duyan insanlar için farklı bir alan ihtiyacı doğmuştur ve pozitif psikoloji de bunları bilimsel alanda inceleyen bir disiplin olarak bu alanı doldurmuştur. Bu özelliği ile Dünya Sağlık Örgütü’nün “sağlıklı insan” tanımının içinin doldurulması açısından da önemli bir rol oynamaktadır.
PUDRA.COM: Yaşadığımız dünyada salgın hastalıklardan doğa olaylarına birçok felaket varken; insan nüfusunun çok büyük bir kısmı açlık ve savaşlarla uğraşırken; gündelik hayatın rutine binmiş zorlukları herkese ağır gelirken nasıl mutlu olacağız?
İHSAN ÖZTEKİN: Mutluluğu nasıl yakalayacağız? Tüm bu sorular aslında bakış açılarımızla ilgili. Geçmiş yaşam tecrübelerimiz, diğer insanlarla ilişkilerimiz, beklentilerimiz… Bunların hepsi, bu sorulara vereceğimiz yanıtları da şekillendiriyor.
TOKSİK POZİTİFLİK
PUDRA.COM: Pozitif psikoloji ile Polyannacılık arasındaki fark nedir?
İHSAN ÖZTEKİN: Her şeyden önce Pozitif psikoloji Polyannacılıktan farklı bir şey olduğunu görmek gerekiyor. Polyannacılık olumsuzluklara gözlerini kapayıp, her şeye olumlu bakmaktır. Toksik pozitiflik, insanın özüne de zarar verebilir. Oysa pozitif psikoloji, yaşanılanların olumlu ve olumsuz tüm yönlerini görmek, olumsuz ile mücadele edip, olumluya odaklanmayı hedeflemektedir.
PUDRA.COM: Pozitif psikolojinin amacı nedir?
İHSAN ÖZTEKİN: Pozitif psikoloji, insanların olumlu kişilik özelliklerini, güçlü yanlarını ve erdemlerini merkeze alan, hayatı daha doyurucu kılmaya yönlendiren, insanların mutluluk arayışlarına katkıda bulunarak; hem bireylerin tek tek, hem de bireylerden oluşan toplumların hedeflerinde başarılı olmalarını sağlayacak etkenleri belirleyip geliştirmeyi hedefler. Olumlu olayları temeline alırken en çok psikolojik sağlamlık, motivasyon, bilinçli farkındalık, umutlu olmak, mutluluk, olumlu düşünme, hayatın anlamı ve amacı gibi kavramların üzerinde duruyor.
PUDRA.COM: Pozitif psikolojiyi nasıl hayatımızın bir parçası haline getirebiliriz?
İHSAN ÖZTEKİN: Pozitif psikolojiyi nasıl hayatımızın bir parçası haline getirebiliriz sorusunun cevabına bakalım.
Pozitif psikolojiye dayanan birçok teknik, egzersiz veya eğitim programı hayatımızda yapacağımız küçük değişimlerin büyük değişikliklere yol açabileceğini savunuyor. Yani yapacağımız radikal değişikliklerin aksine yaşamımızın içine katabileceğimiz küçük minnettarlıklar, birkaç küçük olumlu bakış açısı yaşam kalitemizi beklediğimizden daha fazla artırabiliyor. Dolayısıyla pozitif psikolojinin çoğu yöntemi gündelik hayatımızda da rahatlıkla uygulayabileceğimiz pratiklerden oluşuyor.
Motivasyon, öz güven, umut ve güçlü karakter özelliklerimiz gibi alanları araştıran pozitif psikoloji, eğitimde güçlü işlevsel etkiler yaratabiliyor.
Örneğin, gelecek kaygısıyla boğuşan, erteleme problemleri yaşayan, kendine güvenmekte zorlanan ve bunun gibi birçok soruya cevap arayan bir öğrenci düşünün. Böyle bir öğrencinin ihtiyaçlarını karşılamasında ‘Pozitif psikoloji nedir?’ sorusunun cevabı ona yardımcı olabiliyor. Öğrencilerin akranlarıyla, okullarıyla, içinde bulundukları toplulukla bağ kurmalarına ve hatta orada destekleyici ortamlar yaratmalarına alan açıyor.
PUDRA.COM: Pozitif psikoloji üzerine nasıl daha fazla bilgi alabiliriz?
İHSAN ÖZTEKİN: Ülkemizde de halen Pozitif Psikoloji konusunda eğitimler, kurslar verilmekte, grup çalışmaları çerçevesinde pratik uygulamalar yapılmaktadır. Akademik alanda, Üsküdar Üniversitesi’nde 2013 yılından itibaren psikoloji öğrencilerine Pozitif Psikoloji dersi, zorunlu ders olarak okutulmaktadır.