Nurdoğan A. ERGÜN
Mevcut ekonomik konjonktürde hem iç hem de dış pazarlarda mevcudu korumak için stratejik hamleler yapan Türkiye küçük ev aletleri sektörü, sadece ürün değil marka ile kültürü harmanlayıp satacak. 2023-2024 Eylül dönemi itibarıyla yüzde 10.2’lik bir büyüme yaşayan ve bu yılın ilk 9 ayı itibarıyla 2.6 milyar dolarlık pazar hacmine ulaşan sektör, 2025 yılında da aynı rakamları korumak istiyor. Yaklaşık 280 milyon dolarlık ihracatı bulunan küçük ev aletleri sektörü, tüketicilerde sadece fiyat algısı değil kültürel bir bağ oluşturmayı da hedefliyor.
TOBB Züccaciye Meslek Komitesi Başkanı ve Küçük Ev Aletleri Sanayici ve İhracatçıları Derneği (KESİD) Yönetim Kurulu Üyesi Murat Kolbaşı, “Sanayi üssü olan Türkiye’nin ihracatta ayrışabilmesi için marka ile kültür bağını kurması lazım. Müşteri ‘Türk kahvesi makinesi Türkiye’den alınır’ demeli. Benzer şekilde diğer sektörlerde de ‘tekstilde Şile bezi, kumaşta Buldan kumaşı’ dedirtmeliyiz ve bunlar Türkiye’den çıkan markalar olmalı” dedi.
Türkiye küçük ev aletleri sektörünün dünya ölçeğinde markalara üretim yapan bir yapısı olduğunu ve teknolojiyi yoğun kullandığını kaydeden KESİD Başkanı Senur Akın Biçer, “Kârlılıktan taviz vererek üretim ve ihracat gücümüzü koruduk. 2025 yılında da mevcudu korumak istiyoruz. 2026 ise rahatlayacağımız yıl olacak” dedi. Global pazarlardaki kaymayı da dikkate alarak sektörün üretim gücüyle China Plus-One’ın (Çin artı bir) alternatifi olmak istediğini söyleyen Biçer, “Finansa erişim hala ciddi bir sorun. Ama yatırım yapmama lüksümüz yok” diye konuştu. 2013 yılında ortaya atılan China Plus-One kavramı, şirketlerin yalnızca Çin’e yatırım yapmaktan kaçınıp alternatif yerlere de yöneldiği küresel bir stratejiyi ifade ediyor.
“Geri dönüşüm fonu sadece fonda kaldı”
Öte yandan küçük ev aletleri sektöründeki geri dönüşüm ve sürdürülebilirlik konusuna değinen KESİD kurucu Başkanı Bülent Durlanık, “Geçmişte ‘sıfır atık’ projesi başlatıldı ama beklediğimiz gibi gelişmedi. Projeye göre piyasadan seçilen ürünler toplama merkezine gelecekti. Yerel yöneticiler buna sahip çıkmadı. Eski ürünleri nereye nasıl vereceğimizi bilemez olduk. Sonra akredite kuruluşlar oldu. Sonra da bir tebliğ ile ürettiğimiz ürün fiyatının belli bir kilogramı kadar kesinti fona aktarıldı. Bu dönüşüme gidecek diye bekledik ama o da olmadı. Şu an amaçsız bir fon ödüyoruz” değerlendirmesi yaptı.
Bütün ihracatçılar gibi küçük ev aletleri sektöründe de finans sorunu bulunduğunu söyleyen KESİD Yönetim Kurulu Üyesi ve Arçelik Yönetici Müdürü Mustafa Hacısalihoğlu, “Rekabet ettiğimiz birçok ülkede ihracatçıya destek var. İşçilik maliyetleri, üretim maliyetleri bir de buna ek hammadde maliyetleri var. Özellikle paslanmaz çelik ithalatına yılbaşından bu yana getirilen ek vergiler, rekabette elimizi zayıflatıyor” diye konuştu.
Yerli ve milli ‘çeyiz günü’ yapılacak
Küçük ev aletleri ve züccaciye sektörü olarak black friday benzeri bir etkinlik hazırlığında olduklarını açıklayan Murat Kolbaşı, “Sadece Türkiye’ye özel, e-ticaret platformlarında ‘çeyiz günü’ etkinliği yapmayı planlıyoruz. İlk etapta Türkiye’de faaliyet gösteren markalar için düşündüğümüz bu etkinlikle kültürü dijitale de taşımayı amaçlıyoruz. Büyük ihtimalle ilkbahar döneminde olacak” dedi.
Tüketici ‘akıllı çözümler’i tercih ediyor
KESİD, Türkiye’de ev elektroniği sektörünün talep dinamiklerini takip etmek amacıyla; mevcut ürün sahipliğini, memnuniyet seviyesini ve tüketicinin satın alma niyetli olduğu ürün gruplarını tespit ederek sektörün geleceğine dair öngörüde bulunmak amacıyla bir araştırma gerçekleştirdi. Research İstanbul tarafından yapılan araştırmaya 18 yaş üstü bin 521 kişi katıldı. Araştırmanın sonuçlarına göre, ürün seçiminde tüketicilerin fiyattan çok işlevselliğe ve zaman tasarrufuna önem veriyor.
En fazla artış epilasyon aletlerinde
Global ölçekte 45.75 milyar dolarlık bir hacim yakalayan küçük ev aletleri pazarının 5 yıl içinde yüzde 3.1 büyümesi bekleniyor. Türkiye’de yüzde 40.40 elektrikli süpürge, yüzde 15 ütü ve düzleştiricinin payı bulunuyor. Türkiye’de ürünlerin artış oranı ise şöyle; yüzde 53 tam otomatik espresso makinesi, yüzde 38 ıslak-kuru süpürge, yüzde 29 şarjlı dik süpürge. Satışı en çok artan ürün grubu ise yüzde 191 ile epilasyon aleti oldu.